Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 11 października 1996 r.
III RN 3/96
Naczelny Sąd Administracyjny uchyla decyzję administracyjną w przypadku
naruszenia przepisów postępowania tylko wtedy, jeżeli mogło to mieć istotny
wpływ na wynik sprawy ( art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 12 maja 1995 r. o
Naczelnym Sądzie Administracyjnym, Dz. U. Nr 74, poz. 368 ze zm.).
Przewodniczący SSN: Janusz Łętowski, Sędziowie SN: Kazimierz Jaśkowski
(sprawozdawca), Andrzej Kijowski.
Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Waldemara
Grudzieckiego, po rozpoznaniu w dniu 11 października 1996 r. sprawy ze skargi Pro-
kuratora Wojewódzkiego w P. na decyzję Ministra Finansów z dnia 27 grudnia 1994 r.
[...] w przedmiocie uchylenia w trybie art. 155 k.p.a. decyzji Izby Skarbowej w K. z dnia
30 grudnia 1993 r. [...] na skutek rewizji nadzwyczajnej Prokuratora Generalnego [...] od
wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 stycznia 1996 r.
[...]
o d d a l i ł rewizję nadzwyczajną
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 30 września 1993 r. Urząd Skarbowy w K. ustalił Krzysztofowi F.,
właścicielowi Przedsiębiorstwa "V." produkującego akumulatory, podatek od towarów i
usług w wysokości 15.735.000 zł za sprzedaż w lipcu 1993 r, i 13.170.000 zł za
sprzedaż w sierpniu 1993 r. oraz odmówił zwrotu bezpośredniego podatku od towarów i
usług za sierpień 1993 r. w kwocie 40.134.000 zł. Organ podatkowy I instancji wskazał
w uzasadnieniu decyzji, iż podatnik wadliwie stosował stawkę VAT przy sprzedaży
niektórych akumulatorów w następstwie nieprawidłowego klasyfikowania wyrobów do
branż SWW. Powyższa decyzja zakwestionowana została w odwołaniu podatnika. Po
rozpatrzeniu tego odwołania Izba Skarbowa w K. decyzją z dnia 30 grudnia 1993 r.
utrzymała w mocy decyzję organu I instancji, podzielając jej motywy.
Naczelny Sąd Administracyjny-Ośrodek Zamiejscowy w Poznaniu wyrokiem z
dnia 8 czerwca 1994 r. [...] oddalił skargę Krzysztofa F. na decyzję Izby Skarbowej w K.
stwierdzając, że organy podatkowe nie naruszyły prawa.
Minister Finansów decyzją z dnia 27 grudnia 1994 r., powołując się na art. 155
KPA, uchylił decyzję Izby Skarbowej w K. z dnia 30 grudnia 1993 r. W uzasadnieniu tej
decyzji wskazano, że w obowiązującej praktyce akumulatory ołowiowe rozruchowe o
napięciu 6V typu 3 SE 119, 3 SE 120, 3 SE 155, 3 SE 165, 3 SE 180, 3 SE 190 i 3 SD
84 (6 M3), produkowane zgodnie z Polską Normą PN-90/E-83001/02, przeznaczone do
zasilania instalacji elektrycznej ciągników uniwersalnych (rolniczych) są zaliczane od
towarów opodatkowanych stawką podatku do towarów i usług w wysokości 0%.
Zastosowanie stawki podatku w wysokości 22% od akumulatorów produkowanych
przez Przedsiębiorstwo "V." Krzysztofa F. w K. byłoby nieuzasadnione w świetle
ukształtowanej praktyki wymiaru podatku VAT przez organy skarbowe działające poza
terenem województwa konińskiego. Powyższe względy, a także interes społeczny i
słuszny interes strony uzasadniały, zdaniem Ministra Finansów, dokonane
rozstrzygnięcie.
Skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego na powyższą decyzję złożył
Prokurator Wojewódzki w P., wnosząc o stwierdzenie nieważności zaskarżonej decyzji
na podstawie art. 207 § 3 KPA, z przyczyny określonej w art. 156 § 1 pkt 2 KPA.
Prokurator Wojewódzki w P. zarzucił, że zaskarżona decyzja została wydana z rażącym
naruszeniem prawa, tj. przepisów art. 18 ust. 1 i 50 w związku z art. 4 ust. 1 ustawy z
dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.
U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) i § 35 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 12 maja 1993
r. w sprawie podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 39, poz. 176 ze zm.) w związku z
art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. o statystyce państwowej (Dz. U. z
1989 r., Nr 40, poz. 221) i zarządzeniem nr 7 Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego z dnia 26 lutego 1990 r. Postawiono także zarzut naruszenia art. 209 w
związku z art. 155 KPA oraz art. 6, 7 i 107 § 1 KPA.
Wyrokiem z dnia 17 stycznia 1996 r. [...] Naczelny Sąd Administracyjny oddalił
skargę. Sąd ten stwierdził brak naruszenia prawa materialnego oraz przepisów
Kodeksu postępowania administracyjnego. W szczególności w odniesieniu do zarzutu
naruszenia art. 155 KPA przyjęto, iż na podstawie tego przepisu mogą być zmieniane
lub uchylane nie tylko decyzje wadliwe, ale również decyzje nie dotknięte żadnymi
wadami, jeżeli ich wzruszenie jest podyktowane interesem społecznym lub słusznym
interesem strony. Minister Finansów uchylając decyzję Izby Skarbowej w K. z dnia 30
grudnia 1993 r. kierował się właśnie tymi przesłankami wskazując na potrzebę zapew-
nienia równej sytuacji podatników w całym kraju. Zdaniem NSA wyrok sądu ad-
ministracyjnego, oddalający skargę na decyzję administracyjną, nie wyklucza możli-
wości zmiany lub uchylenia tej decyzji przez właściwy organ w trybie art. 155 KPA.
Wskazano także w uzasadnieniu tego wyroku, że nie można uznać, iż na podstawie
decyzji Izby Skarbowej w K. podatnik nie nabył prawa w rozumieniu art. 155 KPA.
Uzyskał on bowiem prawnie chronioną pewność (prawo), że nie będzie się od niego
egzekwować więcej niż to wynika z decyzji wymiarowej. NSA stwierdził także, iż ze
względu na tożsamość przesłanek uchylenia decyzji na podstawie art. 154 i 155 KPA
można by zaskarżonej decyzji co najwyżej postawić zarzut błędnego powołania pods-
tawy prawnej, nie mającego wpływu na wynik sprawy.
Wyrok ten zaskarżył rewizją nadzwyczajną Prokurator Generalny zarzucając
rażące naruszenie art. 207 § 5 KPA w związku z art. 155 KPA i wnosząc o jego uchy-
lenie wraz z poprzedzającą go decyzję administracyjną, ewentualnie o jego uchylenie i
przekazanie sprawy NSA do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu podniesiono, że
błędny jest pogląd NSA, iż w sprawie nie naruszono art. 155 KPA. Nie może on mieć
bowiem zastosowania do deklaratoryjnych decyzji w sprawach zobowiązań podat-
kowych, gdyż na ich podstawie strona nie może nabyć prawa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Rewizja nadzwyczajna nie jest uzasadniona.
Zarówno uprzednio obowiązujący art. 207 § 2 pkt 3 KPA, jak i mający obecnie
zastosowanie art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie
Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz.368 ze zm.) zobowiązują NSA do uchylenia decyzji
w przypadku naruszenia przepisów postępowania tylko wtedy, jeżeli mogło to mieć
wpływ na wynik sprawy. Obszerne wywody rewizji nadzwyczajnej dotyczące charakteru
prawnego decyzji wymiarowej, powołujące się na orzecznictwo i doktrynę, nie mogą w
żadnej mierze uzasadniać uchylenia zaskarżonego wyroku (niezależnie od tego, czy są
one słuszne, czy nie). Nawet zakładając ich prawidłowość (co prowadziłoby do
stwierdzenia, że NSA błędnie zaakceptował zastosowane przez Ministra Finansów
przepisy art. 155 KPA), to i tak nie uzasadniałoby to uchylenia przez NSA zaskarżonej
decyzji.
Zadaniem sądów - w tym też sądów administracyjnych - nie jest rozwiązywanie
wątpliwości i sporów występujących w doktrynie (chyba, że rozstrzygnięcie tych kwestii
jest niezbędne do wydania orzeczenia), lecz zgodne z procedurą orzekanie o
stosunkach społecznych. Jeżeli organ administracyjny na podstawie art. 155 KPA
uchyla, na wniosek strony, ostateczną decyzję administracyjną, - za czym przemawia
jego zdaniem interes społeczny i słuszny interes strony - to sąd administracyjny nie jest
obowiązany do prowadzenia rozważań dotyczących charakteru decyzji wymierzającej
podatek (t.j. czy na jej mocy strona nabyła prawo i czy zastosowanie art. 155 KPA było
dlatego prawidłowe). Takie same przesłanki uchylenia decyzji ostatecznej przewiduje
bowiem art. 154 KPA w odniesieniu do decyzji, na mocy której żadna ze stron nie
nabyła prawa (jedynie bez konieczności uzyskania zgody strony). Gdy zatem sąd
administracyjny stwierdzi, że za uchyleniem decyzji przemawia interes społeczny lub (i)
słuszny interes strony, to wystarczające jest powołanie się na przepisy proceduralne
nakazujące uchylenie decyzji tylko w przypadku takich naruszeń przepisów o
postępowaniu administracyjnym, które mogły mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Wskazanie stosownego przepisu proceduralnego (obecnie art. 22 ust. 2 pkt 3 ustawy o
NSA) stanowi w tym przypadku spełnienie wymogu wyjaśnienia podstawy prawnej
wyroku (art. 328 § 2 KPC w związku z art. 59 ustawy o NSA).
Z tych względów, na podstawie art. 393
12
KPC w związku z art. 10 ustawy z dnia
1 marca 1996 r. o zmianie KPC... (Dz.U. Nr 43, poz. 189) orzeczono jak w sentencji.
========================================