Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 20 maja 1998 r.
I PKN 134/98
Wypowiedzenie mianowanemu pracownikowi samorządowemu warun-
ków pracy może nastąpić tylko z tych samych przyczyn, które uzasadniają
rozwiązanie stosunku pracy (art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 marca 1990 r.
o pracownikach samorządowych, Dz.U. Nr 21, poz. 124 ze zm.).
Przewodniczący: Prezes SN Jan Wasilewski, Sędziowie: SN Jadwiga
Skibińska-Adamowicz, SA Alina Krusz-Stankiewicz (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 20 maja 1998 r. sprawy z powództwa
Piotra H. przeciwko Urzędowi Miejskiemu w Ś. o przywrócenie do pracy, na skutek
kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Lublinie z dnia 16 października 1997 r. [...]
u c h y l i l zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Wojewódzkiemu-
Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie do ponownego rozpoznania.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie wyrokiem
z dnia 16 października 1997 r. oddalił apelację strony pozwanej od wyroku Sądu
Rejonowego-Sądu Pracy w Lublinie, którym Sąd pierwszej instancji przywrócił powo-
da Piotra H. do pracy w Urzędzie Miejskim w Ś. na dotychczasowych warunkach i
zasądził od pozwanego Urzędu na rzecz powoda kwotę 1.453,50 zł tytułem wyna-
grodzenia za czas pozostawania bez pracy.
Sąd Wojewódzki nie dokonywał własnych ustaleń w zakresie stanu faktyczne-
go, uwzględniając tym samym dotychczasowe ustalenia, między stronami niesporne,
że powód był zatrudniony w Urzędzie początkowo na podstawie umowy na czas
określony, a od 1 marca 1991 r. na podstawie mianowania - ostatnio na stanowisku
kierownika Wydziału Spraw Obywatelskich. W dniu 29 kwietnia 1996 r. Rada Miasta
2
uchwaliła nowy regulamin organizacyjny Urzędu stanowiący, że tworzy się Wydział
Obywatelski i Ewidencji, a nie wyodrębniono dotychczas istniejącego Wydziału Ko-
munikacji. Burmistrz Miasta, upoważniony przez komisję konkursową, podjął decyzję,
że stanowisko kierownika utworzonego Wydziału zostanie powierzone osobie peł-
niącej dotychczas funkcję kierownika Wydziału Komunikacji. To stanowiło podstawę
wypowiedzenia powodowi dotychczasowych warunków pracy z propozycją zatrud-
nienia na stanowisku inspektora w Wydziale Obywatelskim i Ewidencji. Powód od-
mówił przyjęcia proponowanych warunków zatrudnienia i z tego względu stosunek
pracy uległ rozwiązaniu z dniem 31 grudnia 1996 r.
Sąd Rejonowy, a za nim Sąd Wojewódzki uznały, że rozwiązanie z powodem
stosunku pracy nastąpiło z naruszeniem art. 10 § 1 pkt 2 ustawy z 22 marca 1990 r.
o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 21, poz. 123 ze zm.), z którego wynika,
że wypowiedzenie stosunku pracy pracownikowi mianowanemu jest dopuszczalne
tylko w razie reorganizacji urzędu gminy połączonej ze zmniejszeniem zatrudnienia.
Takie zmniejszenie stanu zatrudnienia nie wystąpiło u strony pozwanej, a wręcz
przeciwnie, nastąpiło zwiększenie liczby pracowników, przy nie zmienionym stanie
pracowników zatrudnionych na podstawie mianowania. Skoro zatem nie istniały
przesłanki do zastosowania w ustalonym stanie faktycznym powołanego przepisu, to
należało przywrócić powoda do pracy, nie uwzględniając tym samym zarzutu strony
pozwanej, że wobec zmian organizacyjnych przeprowadzonych w Urzędzie, przy-
wrócenie to jest faktycznie niemożliwe.
Wyrok ten zaskarżyła strona pozwana, zarzucając naruszenie prawa mate-
rialnego poprzez zastosowanie w sprawie art. 45 § 1 KP w miejsce art. 45 § 2 KP,
będące następstwem błędnego przyjęcia, że istnieje możliwość przywrócenia powo-
da do pracy na poprzednich warunkach, a ponadto naruszenie przepisu prawa pro-
cesowego mogące mieć wpływ na treść wyroku, a konkretnie art. 378 § 1 KPC, pole-
gające na nierozpoznaniu zarzutu zawartego w apelacji. W związku z tymi zarzutami
strona pozwana wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy
Sądowi Wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu kasacji poz-
wany Urząd potwierdził, że nie neguje faktu, iż brak było zmniejszenia stanu zatrud-
nienia, lecz jednocześnie powoływał się na niemożność przywrócenia powoda do
pracy na poprzednich warunkach, skoro w wyniku połączenia dwóch Wydziałów tylko
jedna osoba - z dotychczasowych kierowników - mogła pozostać na kierowniczym
3
stanowisku. Strona pozwana podkreśliła przy tym, że przez cały czas przejawiała
wolę dalszego zatrudniania powoda, proponując mu objęcie innego stanowiska.
Niemożność zatrudnienia powoda w charakterze kierownika stanowiła główny zarzut
apelacji i strona pozwana wniosła już przed Sądem Wojewódzkim o zasądzenie na
rzecz powoda odszkodowania, o którym mowa w art. 45 § 2 KP. W uzasadnieniu
wyroku Sąd Wojewódzki nie wyjaśnił z jakich względów jedyny zarzut apelacji został
pominięty.
Powód wniósł o oddalenie kasacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja strony pozwanej zasługuje na uwzględnienie w sposób powodujący
uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Wojewódzkiemu do
ponownego rozpoznania. Strona skarżąca potwierdziła fakt naruszenia przy wypo-
wiedzeniu powodowi stosunku pracy zasad szczególnej ochrony pracowników samo-
rządowych mianowanych, przewidzianej w ustawie z dnia 22 marca 1996 r. o pra-
cownikach samorządowych (Dz.U. Nr 21, poz. 123 ze zm.) i kwestia ta - wobec braku
w kasacji zarzutu naruszenia odpowiednich przepisów prawa procesowego - nie
wymaga dalszych rozważań. Należy jednak zaznaczyć, że przedmiotem wypo-
wiedzenia są dotychczasowe warunki pracy, co wymaga rozważenia, według jakich
przepisów należy oceniać zasadność wypowiedzenia zmieniającego.
W wymienionej wyżej ustawie brak jest regulacji dotyczącej tej instytucji praw-
nej, lecz art. 31 ust. 1 ustawy stanowi, że w sprawach w niej nie uregulowanych sto-
suje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy. Przepis ten co do omawianego za-
gadnienia odsyła więc do art. 42 KP, a ten z kolei postanawia, że do wypowiedzenia
wynikających z umowy warunków pracy i płacy stosuje się odpowiednio przepisy o
wypowiedzeniu umowy o pracę. W konsekwencji w przedmiotowej sprawie należy
rozstrzygnąć, jaki jest zakres stosowania do wypowiedzenia pracownikowi samorzą-
dowemu warunków pracy lub płacy przepisu art. 10 ust. 1 ustawy, zawierającego
katalog przyczyn, z powodu których dopuszczalne jest rozwiązanie w drodze wypo-
wiedzenia stosunku pracy z pracownikiem samorządowym mianowanym.
Zdaniem Sądu Najwyższego, przyjęta w ustawie z dnia 22 marca 1990 r.
szczególna ochrona stosunku pracy pracowników samorządowych mianowanych,
wynikająca z potrzeby stabilizacji stosunku pracy tej grupy pracowników, uzasadnia
4
stosowanie wprost przepisu art. 10 ust. 1 do wypowiedzenia zmieniającego. Oznacza
to, że wypowiedzenie powodowi warunków pracy mogło nastąpić z tych samych
przyczyn, z których dopuszczalne byłoby definitywne rozwiązanie stosunku pracy.
Nie został więc spełniony warunek przewidziany w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy, według
którego likwidacja lub reorganizacja urzędu gminy lub innych jednostek wymie-
nionych w art. 1 musi być połączona ze zmniejszeniem zatrudnienia.
Gdy chodzi o roszczenia przewidziane w razie niezgodnego z przepisami
rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem samorządowym (lub wypowiedzenia
warunków tego stosunku), to stosownie do art. 31 ust. 1ustawy o pracownikach sa-
morządowych należy w tym zakresie stosować art. 45 KP. Kwestia roszczeń przysłu-
gujących pracownikowi samorządowemu mianowanemu nie została bowiem rozs-
trzygnięta w omawianej ustawie. W myśl powyższego przepisu, o ile wypowiedzenie
umowy o pracę zawartej na czas nie określony jest nieuzasadnione lub narusza
prawo, pracownikowi przysługuje roszczenie o przywrócenie do pracy na poprzed-
nich warunkach (o ile umowa uległa już rozwiązaniu) lub o odszkodowanie. Powód
domagał się wprawdzie przywrócenia do pracy, ale w konkretnym stanie faktycznym
Sąd powinien rozważyć, czy nie należało zasądzić na jego rzecz odszkodowania,
mając na uwadze dyspozycję art. 45 § 2 KP. Według tego przepisu sąd zasądza
odszkodowanie wówczas, gdy uwzględnienie żądania przywrócenia do pracy jest
niemożliwe lub niecelowe.
Z niekwestionowanego stanu faktycznego sprawy wynika, że wobec połącze-
nia dwóch wydziałów stanowisko zajmowane przez powoda uległo likwidacji. Powód
nie został wytypowany do pełnienia funkcji kierownika utworzonego wydziału i jest
rzeczą oczywistą, iż nie może powrócić do pracy na poprzednich warunkach, skoro
wydział, którym kierował, nie istnieje, a utworzonym kieruje inna osoba. Należy przy
tym podnieść, że Sąd, rozpoznając sprawę konkretnego pracownika, nie powinien
ingerować w decyzję pracodawcy dotyczącą powierzenia stanowiska, zwłaszcza kie-
rowniczego, innej osobie. Sąd ocenia jedynie zasadność i zgodność z prawem roz-
wiązania umowy z pracownikiem, którego sprawę rozstrzyga.
Wobec stanu, jaki powstał w pozwanym Urzędzie Miejskim po reorganizacji,
nie można odmówić trafności zarzutowi kasacji, iż Sąd Wojewódzki naruszył prawo
materialne wskutek zastosowania w sprawie art. 45 § 1 KP, bez rozważenia żądania
powoda w świetle art. 45 § 2 KP. Zmiany organizacyjne, a jednocześnie zdecydowa-
5
na odmowa ze strony powoda przyjęcia propozycji innej pracy stworzyły bowiem sy-
tuację, w której może mieć zastosowanie art. 45 § 2 KP. Jednak Sądy obu instancji
nie rozważały sprawy w płaszczyźnie tego przepisu.
Słuszny jest zatem wskazany w kasacji zarzut naruszenia prawa materialnego
przez niezastosowanie art. 45 § 2 KP. Powoduje to konieczność uchylenia zaskar-
żonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Z tego względu i na podstawie art. 393
13
zdanie pierwsze KPC Sąd Najwyższy
orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================