Wyrok z dnia 27 maja 1998 r.
II UKN 68/98
Stwierdzenie przez Trybunał Konstytucyjny orzeczeniem z dnia 17 lipca
1996 r., K 8/96 (OTK 1996 r. nr 4, poz. 32), niekonstytucyjności art. 17
2
ustawy z
dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent (dodanego ustawą
z dnia 29 września 1995 r. o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o
zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw, Dz.U. Nr
138, poz. 681 z mocą od 1 stycznia 1996 r. i ograniczającego tylko do jednej
rewaloryzację w 1996 r.) nie spowodowało przywrócenia poprzedniego spo-
sobu waloryzacji, ale doprowadziło do wydania ustawy z dnia 7 lutego 1997 r. o
waloryzacji za IV kwartał 1995 r. niektórych emerytur i rent (Dz.U. Nr 15, poz.
840), która tę kwestię uregulowała wyczerpująco.
Przewodniczący SSN: Barbara Wagner, Sędziowie SN: Roman Kuczyński
(sprawozdawca), Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 27 maja 1998 r. sprawy z wniosku
Lesława W. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w S. o wy-
sokość świadczenia, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjne-
go-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 26 lutego 1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 8 maja 1996 r. Oddział Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w
S. odmówił uwzględnienia wniosku Lesława W. o waloryzację jego emerytury z
dniem 1 marca 1996 r. uzasadniając, że zgodnie z przepisem art. 17
1
ustawy z dnia
17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania eme-
rytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 104, poz. 450 ze zm.) w 1996
r. przeprowadzona zostanie tylko jedna waloryzacja w terminie od 1 września 1996
2
r., gdyż przepisem art. 17
2
tej ustawy w 1996 r. wyłączono obowiązywanie art. 17
ustawy, w myśl którego emerytury i renty podlegały okresowej waloryzacji, jeżeli
wskaźnik wzrostu kwoty przeciętnego wynagrodzenia w stosunku do kwoty takiego
wynagrodzenia w kwartale, w którym ostatnio została przeprowadzona waloryzacja
wynosi co najmniej 110%.
Wyrokiem z dnia 12 sierpnia 1996 r. Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Szczecinie oddalił odwołanie wnioskodawcy od powyższej de-
cyzji, zaś apelację wnioskodawcy od tego wyroku Sąd Apelacyjny w Poznaniu wyro-
kiem z dnia 26 lutego 1997 r. oddalił.
Kasacja wnioskodawcy od powyższego wyroku zarzuca naruszenie prawa
materialnego - art. 17
1
ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji eme-
rytur i rent przez jego błędną wykładnię oraz art. 17 ust. 1 i 2 tej ustawy w brzmieniu
sprzed nowelizacji ustawą z dnia 29 września 1995 r. - przez niezastosowanie tych
przepisów i domaga się zmiany zaskarżonego wyroku przez zobowiązanie organu
rentowego do dokonania waloryzacji emerytury wnioskodawcy za IV kwartał 1995 r.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Spór w przedmiotowej sprawie sprowadza się do tego, czy emerytura wnios-
kodawcy winna być zrewaloryzowana na podstawie art. 17 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 17
października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent.
Na postawioną kwestię należy odpowiedzieć negatywnie. W dacie złożenia
przez wnioskodawcę wniosku o rewaloryzację (30 kwietnia 1996 r.) ustawa z dnia 17
października 1991 r. obowiązywała w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 29 września
1995 r. o zmianie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalenia eme-
rytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 138 poz. 681). W wyniku tej
nowelizacji w 1996 r. wprowadzono tylko jedną rewaloryzację świadczeń od 1 wrześ-
nia 1996 r. (art. 17
1
ustawy). Co do zasady zatem należy stwierdzić, że rozpoznanie
wniosku podlegało reżimowi już znowelizowanej ustawy o rewaloryzacji. Wprawdzie
Trybunał Konstytucyjny w orzeczeniu z dnia 17 lipca 1996 r., K 8/96 uznał, że doda-
ny przez art. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 września 1995 r. przepis art. 17
2
ustawy z dnia
17 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent... jest niezgodny z Konstytu-
cją, jednakże orzeczenie to nie spowodowało utraty mocy obowiązującej art. 17
2
omawianej ustawy, skoro uwzględniająca stanowisko Trybunału Konstytucyjnego
3
zmiana legislacyjna dokonana została ustawą z dnia 7 lutego 1997 r. o waloryzacji za
IV kwartał 1995 r. niektórych emerytur i rent (Dz. U. Nr 15, poz. 84).
Tym samym nie jest możliwe uwzględnienie żądania kasacji zrewaloryzowania
emerytury wnioskodawcy za IV kwartał 1995 r. według art. 17 ustawy z dnia 17 paź-
dziernika 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent w brzmieniu sprzed nowelizacji
ustawą z dnia 29 września 1995 r. obowiązującej od dnia 1 stycznia 1995 r., bowiem
rewaloryzacja emerytury za IV kwartał 1995 r. została uregulowana odrębnym aktem
prawnym, tj. wspomnianą ustawą z dnia 7 lutego 1997 r., uwzględniającą stanowisko
Trybunału Konstytucyjnego. Przepis art. 2 tej ustawy stanowi, że „1. Waloryzacja
polega na dodatkowym podwyższeniu, od dnia 1 września 1996 r., wskaźnikiem
waloryzacji 102,8% kwoty emerytury i renty, jaka przysługiwała w dniu 1 września
1996 r. 2. Równocześnie z podwyższeniem emerytury i renty następuje podwyższe-
nie podstawy jej wymiaru wskaźnikiem waloryzacji, o którym mowa w ust. 1. 3. Reali-
zacja podwyżki emerytur i rent wynikającej z waloryzacji następuje w lipcu 1997 r. z
wyrównaniem od dnia 1 września 1996 r. wraz z odsetkami”.
Z art. 4 tej ustawy wynika, że „z tytułu podwyżki w ramach waloryzacji, o której
mowa w art. 2 ust. 3, oraz waloryzacji przeprowadzonej na podstawie art. 12 ustawy
z dnia 25 października 1996 r. o waloryzacji emerytur i rent oraz o zmianie niektórych
ustaw (Dz. U. Nr 136, poz. 636) realny wzrost przeciętnej emerytury i renty brutto w
1997 r. w porównaniu z 1996 r. wyniesie co najmniej 2,9%”, natomiast według art. 3
ustawy waloryzacja następuje z urzędu.
Powołane przepisy nie zostały uznane za niekonstytucyjne orzeczeniem Try-
bunału Konstytucyjnego z dnia 15 października 1997 r., K 11/97 (OTK 1997/3-4/39).
W tym stanie rzeczy zarzut kasacji naruszenia art. 17
1
ustawy z 17 paździer-
nika 1991 r. przez błędną jego wykładnię oraz art. 17 ust. 1 i 2 przez jego niezasto-
sowanie okazał się chybiony, bowiem przewidziana przepisem art. 17 ustawy rewa-
loryzacja rent i emerytur za IV kwartał 1995 r. została przeprowadzona z urzędu na
mocy przytoczonych przepisów art. 2-4 ustawy z dnia 7 lutego 1997 r.
Z powyższych motywów Sąd Najwyższy nie znalazł usprawiedliwionych pods-
taw do uwzględnienia kasacji i w oparciu o art. 393
12
KPC orzekł jak w sentencji wy-
roku.
========================================