Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 26 czerwca 1998 r.
I PKN 208/98
Nie występuje ujemna przesłanka procesowa w rozpatrzeniu między tymi
samymi stronami sprawy o przywrócenie poprzednich warunków pracy (art. 45
§ 1 w związku z art. 42 § 1 KP) pracownikowi, z którym pracodawca następnie
rozwiązał stosunek pracy na podstawie art. 53 § 1 pkt 1 lit. b KP, gdy nadal to-
czy się postępowanie o uznanie za bezskuteczne rozwiązanie umowy o pracę
bez wypowiedzenia.
Przewodniczący SSN: Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Adam Józefowicz
(sprawozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 26 czerwca 1998 r. sprawy z po-
wództwa Krystyny M.-B. przeciwko Zespołowi Opieki Zdrowotnej w C. o przywrócenie
poprzednich warunków pracy i płacy, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku
Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej z
dnia 20 listopada 1997 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Powódka Krystyna M.-B. wystąpiła z powództwem przeciwko Zespołowi Opieki
Zdrowotnej w C. o uznanie za bezskuteczne wypowiedzenia warunków pracy i płacy,
które otrzymała w dniu 31 sierpnia 1995 r. oraz o sprostowanie opinii o pracy z dnia
19 września 1995 r. Na rozprawie w dniu 15 lutego 1996 r. powódka przekształciła
swoje żądanie i domagała się przywrócenia do pracy z uwagi na to, że umowa o
pracę uległa rozwiązaniu.
Pozwana powództwa nie uznała w odniesieniu do tego roszczenia, albowiem
powódka nie złożyła pozwanemu oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowa-
2
nych warunków pracy i płacy, jak tego wymaga art. 42 § 3 KP. W związku z tym na-
leży przyjąć, że stosunek pracy trwa nadal między stronami.
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Cieszynie wyrokiem z dnia 27 czerwca 1997 r.
[...] uznał za bezskuteczne wypowiedzenie warunków pracy powódce, dokonane
przez pozwanego w dniu 31 sierpnia 1995 r. Ponadto dokonał sprostowania opinii
wydanej powódce przez pozwanego w dniu 19 września 1996 r. w ten sposób, że
skreślił w całości drugi akapit opinii zaczynający się od słów „w czasie pracy”, a koń-
czący się słowami „konfliktowość, nielojalność” oraz dokonał innych zmian w opinii,
wymienionych w sentencji, a w pozostałym zakresie powództwo oddalił.
Sąd Rejonowy ustalił, że powódka była zatrudniona w Szpitalu Ś. w C. od 1
września 1978 r. jako starszy asystent na Oddziale Chirurgii. Posiada specjalizację
drugiego stopnia w zakresie chirurgii ogólnej i onkologicznej. W dniu 31 sierpnia
1995 r. powódka otrzymała wypowiedzenie warunków pracy i płacy z propozycją ob-
jęcia od 1 grudnia 1995 r. stanowiska Kierownika Poradni Onkologicznej. Jedno-
cześnie od 1 września 1995 r. do 30 listopada 1995 r. została oddelegowana na sta-
nowisko p.o. kierownika tej Poradni, w której nie podjęła pracy, gdyż od 1 września
1995 r. do 11 lipca 1996 r. przebywała na zwolnieniu lekarskim. W związku z powyż-
szą niezdolnością do pracy, ZOZ w C. 12 lipca 1996 r. rozwiązał z powódką umowę
o pracę bez wypowiedzenia na mocy art. 53 § 1 pkt 1 lit. b KP.
Z dniem 1 maja 1995 r. stanowisko ordynatora na Oddziale Chirurgii objął
wyłoniony w drodze konkursu dr Marek G. W czasie 2 miesięcy współpracy powódki
z ordynatorem Markiem G. nie dochodziło między nimi do poważniejszych sporów.
Do konfliktu między powódką a ordynatorem doszło po operacji chorego Tadeusza
G. w dniu 22 czerwca 1995 r. Na ten dzień sporządzony został plan operacji, który
nie wskazywał metody operacyjnej co do całości zabiegu, a zwłaszcza co do sposo-
bu rozwiązania końcowego, to jest rodzaju drenażu jaki należało wykonać. Powódka
wykonała tzw. drenaż wewnętrzny, a zdaniem ordynatora należało wykonać drenaż
zewnętrzny. Następnego dnia na porannej odprawie ordynator powiedział powódce,
iż „zrobiła głupi, nieodpowiedzialny zabieg” i w związku z tym odsuwa ją od leczenia
chorych i stawia do dyspozycji dyrektora. Od tego czasu powódka przychodziła do
pracy, lecz nie wykonywała żadnych czynności związanych z leczeniem chorych. W
kilka dni po operacji zwołana narada nie doprowadziła do pogodzenia zwaśnionych
stron i rozwiązania konfliktu.
3
Sąd Rejonowy uznał, że zarzuty strony pozwanej, będące przyczyną wypo-
wiedzenia powódce warunków pracy i płacy, nie znalazły potwierdzenia w postępo-
waniu dowodowym. W świetle opinii biegłego sądowego nie można mówić o zmianie
metody operacyjnej przez powódkę. Wybrana przez nią metoda jest nadal uznawana
i stosowana w oddziałach chirurgicznych. Strona pozwana nie udowodniła faktu, że
powódka podważała autorytet ordynatora lub używała pod jego adresem obraźliwych
uwag. Zarzut nielojalności powódki wobec ordynatora związany z wypisaniem się
chorej M.C. z Oddziału nie potwierdził się, gdyż chora zeznała, że decyzję podjęła po
rozmowie z ordynatorem G. Jako podstawę sprostowania opinii Sąd wskazał art. 98
KP w brzmieniu przed wejściem w życie ustawy z 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy -
Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 24, poz. 110).
W odniesieniu do żądania powódki przywrócenia do pracy Sąd pierwszej ins-
tancji przyjął, iż powódka nie złożyła pozwanemu oświadczenia o odmowie przyjęcia
zaproponowanych warunków pracy i płacy. Takiego oświadczenia nie zawiera po-
zew, gdyż kwestionuje on tylko zasadność samego wypowiedzenia zmieniającego.
Poza tym z zeznań dyrektora ZOZ M.K. wynika, iż nie został spełniony wymóg z art.
60 KC w związku z art. 300 KP, gdyż powódka nie ujawniła wobec strony pozwanej w
sposób dostateczny swej woli odmowy przyjęcia nowych warunków pracy i płacy. Na
rozprawie w dniu 15 lutego 1996 r. powódka wniosła o przywrócenie do pracy i
zeznała, że nie widzi możliwości objęcia zaproponowanego stanowiska, które odsu-
wałoby ją od czynnej pracy chirurga.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Bielsku-Białej po
rozpoznaniu apelacji obu stron od powyższego wyroku [...] zmienił zaskarżony wyrok
w ten sposób, że przywrócił powódce poprzednie warunki pracy i płacy, to jest sta-
nowisko starszego asystenta Oddziału Chirurgii Ogólnej Szpitala [...] w C. i apelację
strony pozwanej oddalił. W uzasadnieniu wyroku Sąd Wojewódzki podzielił pogląd
Sądu pierwszej instancji, iż powódka nie złożyła stronie pozwanej skutecznego
oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków pracy i płacy, jak
tego wymaga przepis art. 42 § 3 KP. Takie oświadczenie może być zawarte w poz-
wie, ale dla jego skuteczności powinno być wyraźne, czego nie zawiera pozew. Po-
zew kwestionuje jedynie zasadność samego wypowiedzenia zmieniającego. Zacho-
wanie powódki (np. złożenie wniosku o wydanie zaświadczenia o wysokości zarob-
ków i o przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego) świadczyło, że czuła się pracow-
nikiem strony pozwanej. Wobec przyjęcia, że wypowiedzenie zmieniające było nie-
4
uzasadnione, a minął okres wypowiedzenia. Sąd pierwszej instancji błędnie uznał je
za bezskuteczne. W takiej sytuacji - zdaniem Sądu Wojewódzkiego - należało przy-
wrócić powódce poprzednie warunki pracy i płacy, co też Sąd uczynił uwzględniając
apelację powódki, zgodnie z art. 386 § 1 KPC. Sąd Wojewódzki przyjął, że wypowie-
dzenie powódce warunków pracy i płacy przez stronę pozwaną było nieuzasadnione,
gdyż żadna z przyczyn podanych przez pozwaną nie została udowodniona w toku
postępowania, co Sąd Rejonowy szczegółowo uzasadnił. Zdaniem Sądu Wojewódz-
kiego, Sąd pierwszej instancji nie naruszył zasady swobodnej oceny dowodów, gdyż
zgodnie z art. 233 KPC logicznie uzasadnił, którym dowodom dał wiarę i dlaczego
oraz którym odmówił wiarygodności. Strona pozwana nie wykazała żadnej nowej
okoliczności, polemizując w apelacji z ustaleniami Sądu pierwszej instancji. Dotyczy
to także sprostowania opinii o pracy, gdyż niewystarczające jest jedynie powoływanie
się na prawo zakładu do negatywnej oceny pracownika, jeżeli nie znajduje odz-
wierciedlenia w dokumentach znajdujących się w aktach osobowych. Postępowanie
dowodowe nie wykazało nielojalności ani konfliktowości powódki, a pozostałe zmiany
treści opinii zostały zmienione zgodnie ze stanowiskiem strony pozwanej.
Powyższy wyrok w pkt 1 zaskarżyła strona pozwana. W kasacji zarzuciła brak
podstawy prawnej stanowiska Sądu oraz naruszenie prawa materialnego przez
błędną jego wykładnię co do przywrócenia powódki do pracy na poprzednich warun-
kach, skoro rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło w oparciu o przepis art. 53 § 1 pkt
1 lit. b KP, który nie przewiduje przywrócenia do pracy. Skarżąca wniosła o zmianę
zaskarżonego wyroku w pkt 1 przez oddalenie w całości roszczenia powódki doty-
czącego przywrócenia jej do pracy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kodeks postępowania cywilnego wymienia w art. 393
1
dwie podstawy, na któ-
rych można oprzeć kasację, a mianowicie naruszenie prawa materialnego i narusze-
nie przepisów postępowania, jeżeli mogło to mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
Kasacja powinna zawierać uzasadnienie podstaw kasacyjnych (art. 393
3
KPC).
Strona pozwana, zarzucając zaskarżonej części wyroku brak podania podstawy
prawnej stanowiska Sądu, nie skonkretyzowała swego zarzutu wskazaniem przepisu
prawa, któremu - według wnoszącego kasację - uchybił Sąd drugiej instancji, ani nie
przedstawiła żadnej argumentacji prawnej uzasadniającej ten zarzut. Uniemożliwia to
5
Sądowi Najwyższemu zbadanie zasadności tak ogólnikowo podanej podstawy
kasacyjnej i wdawanie się w dociekania, czy i jaki przepis - zdaniem strony skarżącej
- został naruszony. W rzeczywistości nie istnieje podstawa do postawienia tak sfor-
mułowanego zarzutu, który w istocie nie ma wpływu na wynik sprawy. Sądy obu ins-
tancji zasadnie uznały, że w ustalonych okolicznościach sprawy wypowiedzenie
zmieniające warunki pracy powódce z dnia 31 sierpnia 1995 r. było nieuzasadnione,
czego nawet kasacja nie kwestionuje. Sąd pierwszej instancji niezgodnie z przepi-
sem art. 45 § 1 w związku z art. 42 § 1 KP uznał to wypowiedzenie za bezskuteczne,
zamiast orzec o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach. Sąd Wojewódzki
dostrzegł ten oczywisty błąd w sformułowaniu sentencji wyroku i dostosował jego
treść do przepisu art. 45 § 1 KP, zmieniając wyrok Sądu pierwszej instancji. Sąd
Wojewódzki wskazał art. 386 § 1 KPC jako podstawę swego orzeczenia, co
wskazuje na bezzasadność omawianego zarzutu braku podania podstawy prawnej
swojego stanowiska.
Zdaniem Sądu Najwyższego nietrafny jest także drugi zarzut kasacji narusze-
nia prawa materialnego, to jest art. 53 § 1 pkt 1 lit. b KP przez błędną jego wykładnię.
Przedmiotem niniejszej sprawy było żądanie powódki, najpierw uznania za bezs-
kuteczne wypowiedzenia warunków pracy przez pracodawcę, a po zmianie żądania
w toku procesu - przywrócenie poprzednich warunków pracy i płacy. Przepis art. 53 §
1 pkt 1 lit. b KP nie stanowił podstawy prawnej roszczenia powódki i nie miał zas-
tosowania w sprawie przy ocenie prawnej żądania pozwu, ani nie stanowi podstawy
prawnej rozstrzygnięć Sądów obu instancji. Przepis ten może natomiast stanowić
podstawę oceny zasadności czynności prawnej pracodawcy, który następnie rozwią-
zał umowę o pracę z powódką bez wypowiedzenia, jeżeli nie zostały spełnione
przesłanki wymienione w tym przepisie lub wypowiedzenie to w okolicznościach
sprawy było sprzeczne ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa, przys-
ługującego pracodawcy. Ocena tego rozwiązania jest przedmiotem postępowania w
odrębnej sprawie [...], które nie zostało dotychczas zakończone prawomocnym wyro-
kiem sądowym. Zdaniem Sądu Najwyższego nie stanowi ujemnej przesłanki proce-
sowej rozpatrywanie między tymi samymi stronami sprawy o przywrócenie poprzed-
nich warunków pracy pracownikowi (art. 45 § 1 w związku z art. 42 § 1 KP), z którym
pracodawca następnie rozwiązał stosunek pracy na podstawie art. 53 § 1 pkt 1 lit. b
KP, gdy nadal toczy się postępowanie o uznanie za bezskuteczne tego rozwiązania
6
umowy o pracę bez wypowiedzenia z dnia 12 lipca 1996 r. Badanie zasadności tego
wypowiedzenia w związku z art. 53 § 5 KP, gdy powódka niezwłocznie podjęła pracę
w pozwanym zakładzie pracy po ustaniu przyczyny nieobecności w pracy, nie po-
woduje bezprzedmiotowości zaskarżonego wyroku, jeśli na pracodawcy ciąży po-
winność ponownego zatrudnienia powódki i istnieje możliwość anulowania kwestio-
nowanego wypowiedzenia umowy o pracę kwalifikowanemu lekarzowi ze względu na
interes społeczny, na co wskazuje rozważne potraktowanie złożonych do akt
niniejszej sprawy kilkuset podpisów osób protestujących przeciwko zwolnieniu po-
wódki, którym uratowała życie i zdrowie w ciągu kilkunastu lat pracy.
Wobec braku usprawiedliwionych podstaw kasacji, Sąd Najwyższy na zasa-
dzie art. 393
12
KPC orzekł, jak w sentencji.
========================================