Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 2 września 1998 r.
I PKN 294/98
Omyłkowe powołanie w uzasadnieniu zaskarżonego kasacją wyroku
przepisu prawa materialnego, który nie stanowił podstawy rozstrzygnięcia, nie
zwalnia skarżącego od wykazania zarzutu naruszenia normy prawa materialne-
go.
Przewodniczący SSN: Józef Iwulski, Sędziowie SN: Maria Mańkowska,
Zbigniew Myszka (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 2 września 1998 r. sprawy z powódz-
twa Jadwigi R. przeciwko Powszechnej Spółdzielni Spożywców „S.” w Z. o uznanie
bezskuteczności wypowiedzenia i przywrócenie do pracy, na skutek kasacji powódki
od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowi-
cach z dnia 26 lutego 1998 r. [...]
o d d a l i ł k a s a c j ę.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach, wyro-
kiem z dnia 26 lutego 1998 r., oddalił apelację powódki Jadwigi R. od wyroku Sądu
Rejonowego-Sądu Pracy w Zabrzu z dnia 10 grudnia 1997 r. [...], oddalającego po-
wództwo o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia i przywrócenie do pracy, skie-
rowane przeciwko „S.” Powszechnej Spółdzielni Spożywców w Z.
W sprawie tej ustalono, że powódka pracowała w pozwanej Spółdzielni od
dnia 9 grudnia 1976 r., ostatnio na stanowisku samodzielnego referenta w dziale
handlowym. Pismem z dnia 29 kwietnia 1997 r. pozwana rozwiązała z powódką
umowę o pracę za wypowiedzeniem, upływającym w dniu 1 lipca 1997 r., z przyczyn
ekonomicznych leżących po stronie pracodawcy. Wypowiedzenie było konsultowane
z zakładową organizacją związkową, która wyraziła zgodę na reprezentowanie inte-
2
resów powódki nie należącej do związków zawodowych, ale nie zgłosiła sprzeciwu
przeciwko jej zwolnieniu. Wcześniej powódka pełniła funkcję przewodniczącego Ko-
misji Zakładowej NSZZ „Solidarność”, ale ta związkowa struktura zakładowa została
zlikwidowana przez Zarząd Regionu Śląsko-Dąbrowskiego tego Związku wobec za-
ległości w opłacaniu składek członkowskich. Dlatego od początku 1996 r. powódka
nie kierowała już związkową komisją zakładową i brak było podstaw do przyjęcia, że
działalność związkowa była przyczyną wypowiedzenia jej umowy o pracę. Zwolnienia
pracowników wymusiły zmiany organizacyjno-ekonomiczne, powodujące znaczną
redukcję zatrudnienia, która w okresie od listopada 1996 r. do listopada 1997 r. ob-
jęła 115 osób. W dziale zatrudniającym powódkę zwolniono w tym okresie 5 pracow-
ników, w tym powódkę. Nie przyjęto nowych, a jedynie przeniesiono pracowników z
innych placówek zatrudnienia pozwanego.
Na tle dokonanych ustaleń Sąd Wojewódzki potwierdził prawidłowość stano-
wiska Sądu pierwszej instancji, że rzeczywistą przyczyną wypowiedzenia umowy o
pracę była redukcja zatrudnienia w dziale handlowym zatrudniającym powódkę. Sąd
nie dopatrzył się w zwolnieniu powódki z pracy z przyczyn ekonomicznych elemen-
tów szykany za jej działalność związkową, która ustała w 1995 r., wskazując, że poz-
wana wyczerpała tryb związkowej konsultacji wypowiedzenia powódce umowy o
pracę.
W kasacji powódki podtrzymano zarzut naruszenia prawa materialnego przez
błędną wykładnię normy art. 45 § 2 KP, polegającą na przyjęciu, że wypowiedzenie
umowy o pracę nastąpiło z przyczyn ekonomicznych, a nie z przyczyn „czysto oso-
bistych”. Twierdzenie to miał wykazać fakt przesunięcia dwóch innych pracowników
pozwanej do pracy w dziale handlowym, z którego została zwolniona powódka. Ka-
sacja zawierała również zarzut błędnej oceny okoliczności faktycznych przyjętych za
podstawę wydania zaskarżonego orzeczenia, jednakże nie wyartykułowała narusze-
nia jakiegokolwiek przepisu prawa procesowego, który miałby naruszyć Sąd drugiej
instancji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 393
11
KPC rozpoznanie sprawy następuje w granicach kasacji,
które wytyczają podstawy kasacyjne wyartykułowane w skardze kasacyjnej. Brak
wskazania konkretnych przepisów postępowania, które miałby naruszyć Sąd drugiej
3
instancji, powoduje - według ustalonej linii orzeczniczej - związanie Sądu Najwyż-
szego ustaleniami faktycznymi przyjętymi przez Sąd drugiej instancji za podstawę
wyrokowania. Z miarodajnie ustalonych okoliczności faktycznych sprawy wynika, że
wypowiedzenie powódce umowy o pracę nastąpiło wyłącznie z przyczyn ekonomicz-
nych dotyczących pracodawcy i bez żadnego powiązania z działalnością związkową
powódki, prowadzoną jedynie do końca 1995 r., a przeto wypowiedzenie powódce
było uzasadnione w rozumieniu art. 45 § 1 KP w związku z art. 1 i 10 ustawy z dnia
ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pra-
cownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz.U z 1990 r. Nr 4, poz. 19 ze zm., powoływanej dalej jako
ustawa o zwolnieniach z pracy).
Równocześnie niezrozumiały jest kasacyjny zarzut naruszenia art. 45 § 2 KP
„przez błędną jego interpretację” w sytuacji oddalenia apelacji powódki przez Sąd
drugiej instancji od wyroku Sądu Rejonowego oddalającego powództwo o uznanie
bezskuteczności wypowiedzenia, skoro dyspozycje art. 45 § 2 KP dopuszczają moż-
liwość alternatywnego zasądzenia odszkodowania w miejsce orzeczenia o bezsku-
teczności wypowiedzenia lub przywrócenia do pracy, jeżeli sąd pracy ustali niemoż-
liwość lub niecelowość reaktywowania stosunku pracy. Wprawdzie Sąd Rejonowy w
uzasadnieniu wydanego wyroku wskazał, że „nie znalazł okoliczności przemawiają-
cych po myśli art. 45 § 2 KP za uznaniem zasadności roszczenia powódki”, ale od-
dalając powództwo w istocie rzeczy wyrokował na podstawie art. 45 § 1 KP (a
contrario) i bez związku z art. 45 § 2 KP. Omyłkowe lub niezrozumiałe powołanie w
uzasadnieniu wyroku Sądu pierwszej instancji przepisu, który nie stanowił podstawy
merytorycznego rozstrzygnięcia, nie zwalnia skarżącego od wskazania zarzutu na-
ruszenia normy prawa materialnego, która w sprawie mogła bądź była zastosowana.
Skarga kasacyjna przysługuje bowiem od wyroku Sądu drugiej instancji i wymaga
wskazania przepisów prawa materialnego lub procesowego, które zdaniem skarżą-
cego naruszył ten Sąd. Niewyjaśnienie przez Sąd Wojewódzki podstawy prawnej
wydanego orzeczenia, spowodowane nieprzytoczeniem w uzasadnieniu zaskarżo-
nego orzeczenia jakiegokolwiek przepisu prawa materialnego, który stanowił pods-
tawę wyrokowania, również nie zwalniało skarżącego od wskazania materialnopraw-
nej podstawy kasacyjnej, co jest koniecznym warunkiem uruchomienia
sprawdzającej procedury kasacyjnej.
4
W okolicznościach błędnego kasacyjnego zarzutu naruszenia przepisu, który
w sprawie nie mógł stanowić i nie stanowił podstawy wydania zaskarżonego orze-
czenia, Sąd Najwyższy jedynie zasygnalizował, że oddalenie powództwa o uznanie
bezskuteczności wypowiedzenia, a następnie oddalenie przez Sąd drugiej instancji
apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego - w zakresie zarzutu błędnej inter-
pretacji przepisów prawa materialnego - mogło być odnoszone do art. 45 § 1 KP w
związku z art. 1 i 10 ustawy o zwolnieniach z pracy, które w sprawie miały zastoso-
wanie. Jednakże przy miarodajnych i wiążących ustaleniach Sądu drugiej instancji w
rozpoznawanej sprawie i tak nie zachodziło naruszenie tych regulacji prawnych.
Z wyżej wskazanych powodów - braku wskazania podstaw kasacji - nie pod-
dawały się procedurze kasacyjnej zawarte w uzasadnieniu skargi kasacyjnej twier-
dzenia o zatrudnieniu innych pracowników w tej samej grupie zawodowej, co zwol-
niona powódka, niezależnie od tego, iż z wiążących ustaleń Sądu drugiej instancji
wynikało, że fakty takie nie miały miejsca.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy oddalił kasację na podstawie art.
393
12
KPC.
========================================