Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 11 września 1998 r.
II UKN 193/98
Warunkiem zaliczenia pracy instruktora praktycznej nauki zawodu za-
trudnionego w ośrodku szkolenia zawodowego jako nauczycielskiej, do wej-
ścia w życie ustawy z dnia 14 czerwca 1996 r. o zmianie ustawy - Karta Nau-
czyciela (Dz.U. Nr 87, poz. 396), było wykonywanie zajęć w wymiarze co najm-
niej 22 godzin tygodniowo.
Przewodniczący SSN: Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Roman Kuczyński,
Barbara Wagner (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 11 września 1998 r. sprawy z wniosku
Henryka P. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w S. o eme-
ryturę nauczycielską, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjne-
go-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu z dnia 11 lutego 1998 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Zakład Ubezpieczeń Społecznych-Oddział w S. odmówił Henrykowi P. przyz-
nania emerytury nauczycielskiej na podstawie art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982
r. Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56,poz. 357), powoływanej
dalej jako „Karta Nauczyciela”, ze względu na brak określonego w tym przepisie 20 -
letniego okresu pracy nauczycielskiej. Organ rentowy nie uznał jako pracy nauczy-
cielskiej zatrudnienia wnioskodawcy od 1 stycznia 1976 r. do 1983 r. w charakterze
instruktora praktycznej nauki zawodu, gdyż nie wykonywał go w wymiarze 22 godzin
tygodniowo.
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Szczecinie, wyro-
kiem z dnia 10 lutego 1997 r. [...] zmienił tę decyzję i przyznał Henrykowi P. prawo do
emerytury. Sąd ustalił, że do 31 sierpnia 1996 r., tj. do dnia rozwiązania stosunku
2
pracy na prośbę wnioskodawcy w związku z przejściem na emeryturę, udowodnił on
okres zatrudnienia wynoszący 39 lat, 10 miesięcy i 7 dni. W spornym okresie praco-
wał jako instruktor praktycznej nauki zawodu w Ośrodku Szkolenia Kadr Mechaniza-
cji Rolnictwa w S.S. w wymiarze 15 godzin. Instruktorzy praktycznej nauki zawodu
zatrudnieni w ośrodkach szkolenia zawodowego, zgodnie z § 2 pkt 4c rozporządze-
nia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 sierpnia 1988 r. w sprawie rozciągnięcia
niektórych przepisów Karty Nauczyciela na instruktorów praktycznej nauki zawodu
oraz na niektórych innych pracowników uspołecznionych zakładów pracy, prowadzą-
cych prace pedagogiczne i wychowawcze (Dz.U. Nr 34, poz. 261), powoływanego
dalej jako „rozporządzenie”, objęci są przepisami Karty Nauczyciela w zakresie obo-
wiązującego wymiaru godzin zajęć dydaktycznych. Pełny wymiar zajęć z uczniami
ustala się na minimum 22 godzin. Wnioskodawca był zatrudniony w wymiarze 15/22
etatu, tj. w wymiarze wyższym niż połowa obowiązującego wymiaru zajęć. Wobec
tego, nie może mieć do niego zastosowania art. 91b ust. 1 Karty Nauczyciela wyłą-
czający prawo do wcześniejszej emerytury nauczycieli zatrudnionych w wymiarze
czasu pracy niższym niż połowa wymiaru obowiązkowego.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaskarżył powyższy wyrok apelacją i pod-
nosząc zarzut naruszenia prawa materialnego, a to art. 88 Karty Nauczyciela w
związku z § 1 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, przez błędne przyjęcie, że wnioskodawca
spełnia warunki do przyznania emerytury dla nauczycieli, wniósł o jego zmianę po-
przez oddalenie odwołania. Wymiar zajęć dla instruktorów praktycznej nauki zawodu
ustalony został na minimum 22 godziny tygodniowo i tylko zatrudnienie w takim roz-
miarze może być kwalifikowane jako praca nauczycielska.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu wyrokiem
z dnia 11 lutego 1998 r. [...] zmienił zaskarżony wyrok i oddalił odwołanie. Zgodnie z
art. 41 ust. 1 i 3 Karty Nauczyciela, obowiązkowy wymiar zajęć dydaktycznych dla
nauczycieli praktycznej nauki zawodu wynosi 22 godziny. Rozporządzenie precyzuje,
że dla instruktorów praktycznej nauki zawodu jest to wymiar minimalny. Henryk P. był
zatrudniony w wymiarze 15 godzin tygodniowo, a więc niższym od minimalnego.
Dlatego też jego praca w Ośrodku Szkolenia Kadr Mechanizacji Rolnictwa w S.S. nie
może być zaliczona jako nauczycielska.
Henryk P. zaskarżył powyższy wyrok kasacją i wskazując jako jej podstawę
naruszenie prawa materialnego wniósł o jego uchylenie i przyznanie emerytury oraz
zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego. Wywodził, że skoro art. 91 b ust. 1
3
Karty Nauczyciela stanowi, iż art. art. 86 - 91 nie stosuje się do nauczycieli zatrud-
nionych w wymiarze zajęć niższym niż połowa wymiaru obowiązującego, to a contra-
rio stosuje się we wszystkich pozostałych wypadkach. Zatrudnienie w wymiarze
15/22 etatu, to więcej niż połowa.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Okoliczności faktyczne rozpoznawanej sprawy nie budzą wątpliwości, a usta-
lenia stanowiące faktyczną podstawę rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym wy-
roku nie są kwestionowane. Spór tyczy kwestii prawnej - czy zatrudnienie w charak-
terze instruktora praktycznej nauki zawodu w niepełnym wymiarze czasu pracy może
być traktowane jako praca nauczycielska w rozumieniu art. 88 Karty Nauczyciela.
Rozdział 11a Karty Nauczyciela został dodany przez art. 1 pkt 53 ustawy z
dnia 14 czerwca 1996 r. o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (Dz.U. Nr 87, poz.
396) i obowiązuje od 7 sierpnia 1996 r. W chwili składania przez Henryka P. wniosku
o emeryturę nauczycielską przepis art. 91 b nie obowiązywał i nie mógł mieć w
sprawie zastosowania. Pracą nauczycielską w rozumieniu art. 88 Karty Nauczyciela
była więc praca wykonywana w granicach do 40 godzin tygodniowo w wymiarze
określonym w ust. 3 art. 42 Karty Nauczyciela. Zgodnie z powołanym przepisem,
tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i
opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami, dla za-
trudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy nauczycieli praktycznej nauki zawodu
we wszystkich typach szkół został ustalony na 22 godziny. Przepis ten, na podstawie
art. 5 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela, został rozciągnięty przepisami rozporządzenia
(§ 2 ust. 1 pkt 4) na instruktorów praktycznej nauki zawodu w uspołecznionych zak-
ładach pracy oraz państwowych, spółdzielczych i prowadzonych przez organizacje
społeczne warsztatach szkoleniowych, ośrodkach szkolenia i doskonalenia kadr oraz
ośrodkach szkolenia zawodowego. Warunkiem uznania ich pracy za nauczycielską
było zatem do dnia 7 sierpnia 1996 r. świadczenie zajęć dydaktycznych w rozmiarze
co najmniej 22 godzin tygodniowo.
Zaskarżony wyrok pomimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu, a kasa-
cja nie ma usprawiedliwionych podstaw.
Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy, stosownie do art. 393
12
KPC,
orzekł jak w sentencji.
4
========================================