Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 22 grudnia 1998 r.
I PKN 514/98
Przepis art. 56 § 1 KP nie ma zastosowania w sytuacji, gdy stosunek
pracy z mianowanym urzędnikiem państwowym uległ rozwiązaniu z mocy
prawa wskutek prawomocnego orzeczenia organu dyscyplinarnego wydalają-
cego tego pracownika ze służby (art. 14 i 39 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o
pracownikach urzędów państwowych, Dz.U. Nr 31, poz. 214 ze zm.).
Przewodniczący: Prezes SN Jan Wasilewski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Jerzy Kwaśniewski, Jadwiga Skibińska-Adamowicz.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 1998 r. sprawy z powódz-
twa Mirosława K. przeciwko Urzędowi Celnemu w T. o przywrócenie do pracy, na
skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Lublinie z dnia 2 czerwca 1997 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
W pozwie Mirosław K. wniósł o przywrócenie do pracy w pozwanym Urzędzie
Celnym w T. na dotychczas zajmowanym stanowisku Naczelnika Oddziału Celnego
[...] w L., ewentualnie o zasądzenie na jego rzecz od pozwanego odszkodowania z
tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia w wy-
sokości trzymiesięcznych poborów, otrzymywanych w ostatnim okresie zatrudnienia
na wskazanym wyżej stanowisku.
Sąd Rejonowy w Lublinie wyrokiem z dnia 4 marca 1997 r. oddalił powództwo.
Sąd ten ustalił, że powód był zatrudniony w Urzędzie Celnym w T. jako mianowany
urzędnik państwowy na stanowisku Naczelnika Oddziału Celnego [...] w L. W dniu 5
marca 1996 r. Komisja Dyscyplinarna przy Dyrektorze Urzędu Celnego w T. wymie-
rzyła powodowi karę dyscyplinarną wydalenia z pracy, uznając go winnym dopusz-
czenia się fałszerstwa dokumentów dotyczących używania samochodu oraz wydania
2
polecenia zwolnienia z należności celnych, mimo że prawo na to nie zezwala. Powód
zaskarżył to orzeczenie do Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej przy Prezesie Głów-
nego Urzędu Ceł w W., która utrzymała je w mocy. W związku z powyższym Dyrektor
Urzędu Celnego w T. skierował do powoda w dniu 19 kwietnia 1996 r. pismo, infor-
mując o fakcie rozwiązania z nim stosunku pracy z mocy prawa wobec wystąpienia
przesłanki określonej w art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r o pra-
cownikach urzędów państwowych.
Powód uznając, że powyższe pismo jest decyzją o rozwiązaniu z nim stosunku
pracy odwołał się od niego do Prezesa GUC, który odwołania powoda nie uwzględnił.
Decyzja Prezesa GUC była przedmiotem skargi powoda do NSA, który wyro-
kiem z dnia 21 października 1996 r. stwierdził nieważność zaskarżonej decyzji, sto-
sując w tej mierze art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o NSA w związku z
art. 156 § 1 pkt 2 KPA. Naczelny Sąd Administracyjny powołał się na zmianę przepi-
sów ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych
wprowadzoną ustawą z dnia 2 grudnia 1994 r, zgodnie z którą, w przedmiotowej sy-
tuacji, stosunek pracy ulega rozwiązaniu z mocy samego prawa, a nie w drodze wy-
dania decyzji administracyjnej.
Sąd Rejonowy w rozstrzygnięciu sporu oparł się na art. 14 ust. 1 pkt 2 oraz
art. 39 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych.
Apelację od wyroku Sądu Rejonowego złożył powód, zarzucając naruszenie
prawa materialnego - art. 39 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach
urzędów państwowych w związku z art. 56 KP. Wniósł on o zmianę zaskarżonego
wyroku i przywrócenie do pracy, ewentualnie o zasądzenie odszkodowania z tytułu
niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy.
Sąd Wojewódzki - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Lublinie oddalił
apelację. Podzielił w całości stanowisko Sądu Rejonowego, podkreślając, że przepisy
Rozdziału II Oddziału 6 Kodeksu pracy regulują uprawnienia pracowników w przy-
padku rozwiązania z nimi umowy o pracę bez wypowiedzenia przez zakład pracy i
nie przewidują trybu odwoławczego w przypadku, gdy dochodzi do rozwiązania
umowy o pracę bez wypowiedzenia z mocy samego prawa.
Powód zaskarżył wyrok Sądu Wojewódzkiego kasacją, zarzucając naruszenie
prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w
szczególności naruszenie art. 39 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach
urzędów państwowych w związku z art. 56 i następnych KP. Błędna wykładnia prawa
3
powoduje, zdaniem powoda, że zaskarżony wyrok narusza konstytucyjną zasadę
równości obywateli wobec prawa, nie dopuszczając strony skarżącej do korzystania z
drogi sądowej dla dochodzenia swych roszczeń ze stosunku służbowego. Powód
wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi
Wojewódzkiemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Ocena prawna wyrażona w zaskarżonym wyroku odpowiada należycie zinter-
pretowanym przepisom prawa materialnego i jest zgodna z przyjętym w tej sprawie
stanowiskiem Sądu Najwyższego (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14
września 1998 r., I PKN 312/98, nie publikowany). Sąd prawidłowo uznał, że w myśl
art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów pańs-
twowych (Dz.U. Nr 31, poz. 214 ze zm.), w brzmieniu wprowadzonym ustawą z dnia
2 grudnia 1994 r. o zmianie ustawy o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U. Nr
136, poz. 704) stosunek pracy z urzędnikiem państwowym mianowanym ulega z
mocy prawa rozwiązaniu z jego winy bez wypowiedzenia, w razie prawomocnego
ukarania karą dyscyplinarną wydalenia z pracy w urzędzie. Z powołanego przepisu
wynika jasno, że prawomocne ukaranie wskazaną karą dyscyplinarną wywiera sku-
tek bezpośredni z mocy prawa w sferze stosunku pracy, powodując jego rozwiąza-
nie. Innymi słowy, że skutek w postaci rozwiązania stosunku pracy następuje auto-
matycznie wraz z uprawomocnieniem się orzeczonej kary dyscyplinarnej. W konsek-
wencji fakt ten wyłącza zastosowanie w niniejszej sprawie trybu określonego w art.
38 ustawy o pracownikach urzędów państwowych, a co za tym idzie, pozwala na
zastosowanie art. 39 tej ustawy, według którego spory o roszczenia ze stosunku
pracy urzędników państwowych w sprawach nie wymienionych w art. 38 ust. 1 roz-
patrywane są w trybie określonym w Kodeksie pracy. Jednakże w treści Rozdziału II
Oddziału 6 Kodeksu pracy nie odnajdujemy przepisów przewidujących tryb odwoław-
czy w sytuacji, gdy dochodzi do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z
mocy samego prawa. Powołany przez powoda w kasacji art. 56 Kodeksu pracy roz-
poczyna się słowami „Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę bez wy-
powiedzenia ....”. Treść użytych tam zwrotów wyraźnie wskazuje na możliwość sto-
sowania tego przepisu wyłącznie w sytuacjach, gdy to zakład pracy rozwiązuje
umowę o pracę bez wypowiedzenia, a zatem wtedy, gdy zostanie przez niego złożo-
4
ne stosowne oświadczenie woli. Wyłącza to stosowanie tego przepisu (a co za tym
idzie i następnych z Rozdziału II Oddziału 6 Kodeksu pracy), gdy doszło do rozwią-
zania umowy o pracę z mocy samego prawa. W takich okolicznościach rola sądu
pracy ogranicza się do prawidłowego ustalenia, czy istotnie kara wydalenia z pracy w
urzędzie została orzeczona przez właściwą komisję dyscyplinarną w postępowaniu,
którego zasady zostały ustawowo ukształtowane. Ponieważ w niniejszej sprawie
Sądy obu instancji dokonały w tym względzie stosownych ustaleń, a co za tym idzie
rozpoznały sprawę stosownie do art. 39 ustawy o pracownikach urzędów państwo-
wych, to za bezzasadne należy uznać także zarzuty kasacji naruszenia konstytucyj-
nych zasad równości obywateli wobec prawa oraz prawa do sądu, w szczególności w
sytuacji, gdy skarżący nie wskazał konkretnych przepisów Konstytucji, które - jego
zdaniem - narusza zaskarżony wyrok.
Z tych względów na podstawie art. 39312
KPC orzeczono jak w sentencji.
========================================