Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 1 CZERWCA 1999 R.
( WZP 2/99 )
W sprawach o przestępstwa, o których mowa w art. 1 pkt 1 lit. a ustawy
z dnia 12 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania
Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu ( Dz. U. Nr 155, poz. 1016; zm. :
Dz. U. z 1999 r. Nr 38, poz. 360 ), funkcje oskarżyciela publicznego lub
prokuratora pełni tylko prokurator wspomnianego Instytutu Pamięci ( art. 45
ust. 2 ), co w sprawach podlegających orzecznictwu sądów wojskowych
stanowi wyjątek od ogólnej zasady, iż funkcje te pełni wyłącznie prokurator
wojskowy ( art. 657 § 2 i 3 k.p.k. ).
Przewodniczący : sędzia SN płk S. Kosmal ( sprawozdawca )
Sędziowie SN : płk M. Buliński, płk E. Matwijów
Sąd Najwyższy w sprawie Jana Ł., po rozpoznaniu w dniu 1 czerwca 1999 r.
przekazanego na podstawie art. 441 § 1 k.p.k. przez Wojskowy Sąd Okręgowy
w P., postanowieniem z dnia 31 marca 1999 r., zagadnienia prawnego
wymagającego zasadniczej wykładni ustawy : „ Czy w postępowaniu przed
sądami wojskowymi w sprawach o zbrodnie określone w art. 1 pkt 1 lit. a
ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji
Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu ( Dz. U. Nr 155, poz. 1016 )
musi być prokurator wojskowy ? ”
p o s t a n o w i ł o d m ó w i ć p o d j ę c i a u c h w a ł y.
Uzasadnienie
Przedstawione przez Wojskowy Sąd Okręgowy w P. zagadnienie prawne
wyłoniło się w postępowaniu odwoławczym w związku z zażaleniem
wniesionym przez prokuratora na postanowienie Wojskowego Sądu
Garnizonowego w G., mocą którego zawieszono postępowanie w sprawie
2
Jana Ł., oskarżonego o popełnienie przestępstw określonych w art. 207 § 1 k.k.
w zw. z art. 216 § 1 i 157 § 1 w zw. z art. 2 lit. a i b ustawy z dnia 6 kwietnia
1984 r. o Głównej Komisji Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu –
Instytut Pamięci Narodowej ( Dz. U. Nr 21, poz. 98 ze zm. ).
Według Wojskowego Sądu Okręgowego w P. ocena zasadności zażalenia
prokuratora nie jest możliwa bez uprzedniego wyjaśnienia wątpliwości, czy
oskarżycielem publicznym przed sądem wojskowym, w sprawach
o przestępstwa opisane w art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r.
o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu ( Dz. U. Nr 155, poz. 1016 ), o które niewątpliwie
( wg cytowanej ustawy ) oskarżony jest Jan Ł., może być tylko prokurator
wojskowy, o czym traktuje art. 657 § 2 k.p.k., czy musi być nim prokurator
Instytutu Pamięci, o którym mowa w tejże ustawie.
Ustosunkowując się do przedstawionego przez sąd odwoławczy
zagadnienia prawnego, należy stwierdzić, iż wejście w życie ustawy z dnia
18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu, które nastąpiło z dniem 20 stycznia 1999 r.
przesądziło w art. 45 art. 1 i 2 kompetencje prokuratorów Instytutu Pamięci do
wszczynania i prowadzenia śledztw w sprawach, o których mowa w art. 1 pkt 1
lit. a przedmiotowej ustawy, a także potwierdziło ich uprawnienia procesowe
przewidziane dla prokuratorów w kodeksie postępowania karnego.
Zważywszy, iż przepisy zawarte w ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r.
o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko
Narodowi Polskiemu stanowią lex specialis wobec kodeksu postępowania
karnego, w tym także art. 657 § 2 k.p.k., według którego oskarżycielem
publicznym przed sądem wojskowym jest wyłącznie prokurator wojskowy,
za zasadny należy uznać pogląd, że oskarżycielami uprawnionymi do
występowania przed wszystkimi sądami, w tym także przed sądami
wojskowymi, w sprawach o przestępstwa opisane w art. 1 pkt 1 lit. a ustawy
3
z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej ..., są wyłącznie
prokuratorzy tego Instytutu.
Przedstawiony powyżej pogląd potwierdza dokonana ostatnio nowelizacja
cytowanej wyżej ustawy. Mianowicie ustawa z dnia 9 kwietnia 1999 r.
o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o kombatantach oraz niektórych
osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego oraz
ustawy o emerytach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. Nr
38, poz. 360 ), dotychczasowy art. 45 ust. 2 uzupełniła o zdanie drugie
w brzmieniu „ Jeżeli Kodeks postępowania karnego mówi o oskarżycielu
publicznym lub prokuratorze, należy rozumieć przez to prokuratora Instytutu
Pamięci Narodowej, także w sprawach, które podlegają orzecznictwu sądów
wojskowych. ” Wynika z tego niezbicie, że tylko prokuratorzy Instytutu Pamięci
legitymowani są do występowania w roli oskarżycieli publicznych w sprawach
o przestępstwa, o których mowa w art. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 12 grudnia
1998 r. ( Dz. U. Nr 155, poz. 1016 ).
W tym stanie rzeczy, zważywszy że przedstawione przez Wojskowy Sąd
Okręgowy w P. zagadnienie prawne nie wymaga zasadniczej wykładni ustawy,
należało postanowić o odmowie podjęcia uchwały w tym przedmiocie.
Dodatkowo zauważyć należy, że występujący w niniejszej sprawie
problem udziału oskarżyciela publicznego w postępowaniu karnym, dotyczącym
przestępstw, o których mowa w art. 1 pkt 1 lit. a przedmiotowej ustawy,
w sytuacji, gdy prokuratorzy Instytutu Pamięci ( a więc prokuratorzy Głównej
Komisji i prokuratorzy oddziałowych komisji ) nie zostali jeszcze w myśl
obowiązujących przepisów powołani, należy rozpatrywać w oparciu o przepisy
przejściowe, które zostały zapisane w ustawie nowelizacyjnej z dnia 9 kwietnia
1999 r. ( Dz. U. Nr 38, poz. 360 ).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13