Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 6 stycznia 2000 r.
II UKN 291/99
Określenie na wezwanie o uzupełnienie braków kasacji w trybie art. 130 §
1 KPC, wartości przedmiotu zaskarżenia w sposób uniemożliwiający jej spraw-
dzenie nie odpowiada wymaganiom art. 3933
KPC, co oznacza, że na podstawie
art. 130 § 2 w związku z art. 3935
KPC sąd drugiej instancji powinien odrzucić
kasację.
Przewodniczący: SSN Andrzej Kijowski, Sędziowie SN: Roman Kuczyński,
Maria Tyszel (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 6 stycznia 2000 r. sprawy z wniosku
Andrzeja K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w K. o wy-
sokość świadczenia, na skutek kasacji wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego
w Gdańsku z dnia 7 grudnia 1998 r. [...]
p o s t a n o w i ł:
o d r z u c i ć kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Wojewódzki-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie wyro-
kiem z dnia 17 czerwca 1998 r. [...] oddalił odwołanie Andrzeja K. od decyzji Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w K. z dnia 10 lutego 1998 r., odmawiającej
wnioskodawcy podwyższenia emerytury poprzez zmianę okresu, z którego zarobki
przyjęto za podstawę jej wymiaru.
Apelację wnioskodawcy oddalił Sąd Apelacyjny -Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Gdańsku wyrokiem z dnia 7 grudnia 1998 r. [...]. Przy bezspornym
stanie faktycznym sprawy Sąd ten uznał podstawę prawną rozstrzygnięcia za prawi-
dłową.
Kasację od tego wyroku wniósł pełnomocnik wnioskodawcy określając wartość
2
przedmiotu zaskarżenia na kwotę 12.120 zł ponieważ wnioskodawca domaga się
emerytury wyższej o 1010 zł miesięcznie.
Sąd Najwyższy wziął pod uwagę co następuje:
Niespornym jest, że organ rentowy decyzją z dnia 26 listopada 1997 r. , na
podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 25 marca 1997 r. w
sprawie zasad wcześniejszego przechodzenia na emeryturę pracowników zwalnia-
nych z pracy z przyczyn dotyczących zakładów pracy (Dz.U. Nr 29, poz. 159) przyz-
nał wnioskodawcy wcześniejszą emeryturę w kwocie 374,63 zł (podwyższoną decy-
zją z dnia 7 grudnia 1997 r., do kwoty 489,98 zł), obliczoną od dochodu stanowiące-
go podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w okresie od 1 stycznia
1982 r. do 31 grudnia 1989 r., tj. w okresie kolejnych 8 lat kalendarzowych, wskaza-
nych przez wnioskodawcę z ostatnich 17 lat kalendarzowych. We wniosku z dnia 10
lutego 1998 r. wnioskodawca domagał się ustalenia podstawy jego emerytury od do-
chodu, jaki uzyskał w latach 1968-1975.
Kasacja jest szczególnym środkiem zaskarżenia o charakterze ściśle praw-
nym i ograniczonym zakresie przedmiotowym, podmiotowym i czasowym, a Sąd
Najwyższy nie jest sądem powszechnym zwykłej trzeciej instancji. Oznacza to, że nie
w każdej sprawie zakończonej wyrokiem (postanowieniem) sądu drugiej instancji
przysługuje ten środek odwoławczy. Na mocy art. 393 pkt 1 KPC kasacja nie przys-
ługuje w sprawach o świadczenia, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest
niższa od pięciu tysięcy złotych. Do oznaczenia wartości przedmiotu zaskarżenia
stosuje się odpowiednio przepisy o wartości przedmiotu sporu co oznacza, że w
sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się – stosownie do art. 22 KPC –
wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi suma świadczeń za jeden rok.
Sąd Najwyższy w swym publikowanym orzecznictwie wielokrotnie wyjaśniał,
że w postępowaniu kasacyjnym, w sprawach z zakresu prawa ubezpieczeń społecz-
nych, w których przedmiotem sporu jest wysokość świadczenia stosuje się przepis
art. 393 pkt 1 KPC. Wartością przedmiotu zaskarżenia w tych sprawach jest więc
roczna różnica pomiędzy wysokością dochodzoną, a wysokością pobieranego
(ustalonego) świadczenia. Przewidziane w art. 3935
KPC uprawnienie Sądu drugiej
instancji odrzucenia niedopuszczalnej kasacji oznacza, że Sąd ten powinien spraw-
dzić również wskazaną w kasacji wartość przedmiotu zaskarżenia. W postanowieniu
3
z dnia 2 kwietnia 1998 r., II UZ 24/98 Sąd Najwyższy wyraźnie stwierdził, że skoro
warunkiem dopuszczalności kasacji w sprawach o świadczenie jest wartość przed-
miotu zaskarżenia, to Sąd drugiej instancji jest zobowiązany do jej sprawdzenia. Brak
kontroli w tym zakresie prowadziłby do dowolności ustalenia wartości przedmiotu
zaskarżenia i nadużywania kasacji. Porównanie wysokości świadczenia żądanego i
przyznanego jest jak najbardziej uprawnionym sposobem ustalenia dopuszczalności
kasacji z uwagi na art. 393 pkt 1 KPC (OSNAPiUS 1999 r. nr 8, poz. 291).
Wykonując wydane w trybie art. 130 § 1 KPC zarządzenie uzupełnienia kasa-
cji przez wskazanie wartości przedmiotu zaskarżenia, pełnomocnik wnioskodawcy
podał jedynie żądaną kwotę bez określenia sposobu jej obliczenia. Sąd Najwyższy
zauważa, że określenie w art. 3932
KPC kręgu osób uprawnionych do wniesienia
kasacji jednoznacznie wskazuje, że intencją ustawodawcy było zapewnienie temu
środkowi odwoławczemu odpowiednio wysokiego, profesjonalnego poziomu, a także
ochronę Sądu Najwyższego przed lawiną nieporadnie zredagowanych skarg kasa-
cyjnych (tak w postanowieniach: z dnia 14 sierpnia 1997 r., II CZ 88/98 - OSNC 1998
z. 3, poz. 40, z dnia 11 listopada 1998 r., II UKN 309/98). Skład orzekający w pełni
podziela ten pogląd. Konieczność wskazania wartości przedmiotu zaskarżenia nale-
ży do rygorów formalnych, które art. 3933
KPC przewiduje dla tego szczególnego
pisma procesowego, jakim jest kasacja. Jest oczywiste, a przynajmniej powinno być,
dla osób wykonujących zawód adwokata (radcy prawnego), że przy wniesieniu kasa-
cji w sprawie o podwyższenie świadczenia emerytalno-rentowego nie jest wystar-
czające podanie jako wartości przedmiotu zaskarżenia arbitralnie żądanej kwoty lecz
należy również określić sposób jej obliczenia. W rozpatrywanej kasacji należało
wskazać wysokość podstawy wymiaru emerytury, jakiej domagał się wnioskodawca
oraz matematyczne obliczenia, których wynikiem była wysokość żądanego świad-
czenia. Uprawnienie sądu drugiej instancji do dokonania sprawdzenia podanej war-
tości przedmiotu zaskarżenia oznacza obowiązek skontrolowania zarówno danych
stanowiących podstawę jej określenia, jak i samego sposobu obliczenia, natomiast
nie nakłada na ten sąd obowiązku samodzielnego ustalenia tej wartości, na podsta-
wie materiału stanowiącego podstawę rozstrzygnięcia. Określenie, na wezwanie o
uzupełnienie braków kasacji, wartości przedmiotu zaskarżenia w sposób uniemożli-
wiający sądowi jej sprawdzenie nie odpowiada wymaganiu powołanego art. 3933
KPC co oznacza, że na podstawie art. 130 § 2 w związku z art. 3935
KPC Sąd dru-
giej instancji powinien był odrzucić kasację. Wobec stwierdzenia niedopuszczalności
4
kasacji z przyczyny wyżej omówionej Sąd Najwyższy poza swymi rozważaniami po-
zostawił zagadnienie niedopuszczalności pisma z dnia 6 maja 1999 r., wniesionego
po upływie terminu z art. 3934
KPC, nazwanego przez pełnomocnika uzupełnieniem
kasacji.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 3938
§ 1 KPC
orzekł jak w sentencji postanowienia.
========================================