Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 4 października 2000 r.
I PKN 60/00
Umotywowane zastrzeżenia zakładowej organizacji związkowej wobec
zamiaru wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę (art. 38 § 2 KP), których
zgłoszenie zobowiązuje pracodawcę do przedstawienia sprawy ogólnokrajowej
organizacji związkowej (art. 38 § 3 KP) nie muszą polegać na analizie przyczyn
wypowiedzenia ani zawierać szerokiego, merytorycznego uzasadnienia.
Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza (sprawozdawca), Sędziowie
SN: Katarzyna Gonera, Walerian Sanetra.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 4 października 2000 r. sprawy z po-
wództwa Marianny K. przeciwko Specjalnemu Ośrodkowi Szkolno-Wychowawczemu
w N. o przywrócenie do pracy, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu
Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gorzowie Wielkopolskim z
dnia 11 października 1999 r. [...]
o d d a l i ł kasację i zasądził na rzecz powódki od strony pozwanej kwotę
100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Choszcznie wyrokiem z dnia 10 czerwca 1999 r.
oddalił powództwo Marianny K. przeciwko Specjalnemu Ośrodkowi Szkolno-Wycho-
wawczemu w N. o uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne.
Sąd ten ustalił, że powódka została zatrudniona w pozwanym Ośrodku w 1986
r. Miała wówczas średnie wykształcenie techniczne. Pracując ukończyła trzydniowy
kurs pedagogiczny oraz Studium Pedagogiczne. Uzyskała w ten sposób kwalifikacje
pedagogiczne dla nauczycieli szkół podstawowych i placówek oświatowo-wycho-
wawczych. Obecnie jest studentką II roku pedagogiki rewalidacyjnej w systemie zao-
cznym, na Uniwersytecie S. Pozwany Ośrodek jest placówką szkolno-wychowawczą,
a powódka pracuje jako wychowawca w internacie. Powódka spóźniła się o dwie go-
2
dziny na posiedzenie rady pedagogicznej 28 stycznia 1999 r., gdyż pojechała z doro-
słą córką do urzędu pracy. Tego samego dnia miała dyżur w godzinach od 1700
do
2200
i nie wpisała zajęć w czasie dyżuru do dziennika. Dyrektor polecił jej wyjaśnić
przyczyny tego stanu rzeczy lecz powódka nie wykonała polecenia, a po dwóch ty-
godniach napisała, że pisanie wyjaśnień stanowi dla niej utrudnienie oraz, że dyrek-
tor ją szykanuje. 11 marca 1999 r. wychowanka, w czasie dyżuru powódki, dokonała
samookaleczenia, o czym powódka powiadomiła dyrektora następnego dnia. Po-
wódka opuściła swoją grupę, poszła na inne piętro, pozostawiając wychowanki bez
opieki. Powódka wraz z czterema innymi osobami krytykuje działalność dyrektora,
zarzuca mu uchybienia w pracy, pisze pisma oskarżające go do kuratorium i mini-
sterstwa. Wskutek pism, między innymi autorstwa powódki, miały miejsce kontrole
Inspektora Pracy, Kuratorium Oświaty, Policji, Prokuratury Rejonowej, Ministerstwa
Edukacji Narodowej, Starostwa, Izby Skarbowej. Organy te stwierdziły jedynie
drobne uchybienia, dyrektor nie został ukarany ani odwołany. Od ponad roku trwa
konflikt między czterema pracownikami a dyrektorem i resztą rady pedagogicznej.
Dyrektor podjął decyzję o wypowiedzeniu powódce umowy o pracę, zarzucając jej
niewywiązywanie się z obowiązków pracowniczych, nielojalność oraz brak możliwo-
ści współpracy. O zamiarze wypowiedzenia zawiadomił prezesa ogniska ZNP przy
Ośrodku w N. Prezes Zarządu Oddziału ZNP, pismem z 26 marca 1999 r., nie wyraził
zgody na wypowiedzenie, twierdząc, że zamiar rozwiązania stosunku pracy z
powódką jest „nieprawny” i stanowi przejaw dyskryminowania członka ZNP. Praco-
dawca wypowiedział powódce umowę o pracę pismem z 31 marca 1999 r., ze skut-
kiem na 30 czerwca 1999 r. Pismo to doręczono powódce pocztą, wobec odmowy
jego przyjęcia. Sąd Rejonowy ustalił, że powódka nie była nauczycielem mianowa-
nym. Nie miała kwalifikacji do zajmowania stanowiska w placówce o charakterze
specjalnym, jaką jest pozwany Ośrodek. Zdaniem Sądu pierwszej instancji w
Ośrodku nie działa zakładowa organizacja związkowa, gdyż działające tam ognisko
ZNP nie jest, zgodnie ze statutem tego Związku, taką organizacją (jest nią oddział, a
ognisko jest najniższym ogniwem Związku). Pracodawca nie miał zatem obowiązku
przeprowadzenia konsultacji zamiaru wypowiedzenia powódce umowy o pracę ze
strukturą ponadzakładową ZNP w D. Wypowiedzenie zostało uznane za zgodne z
prawem i uzasadnione.
Powódka zaskarżyła ten wyrok, a Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Gorzowie Wielkopolskim uwzględniwszy jej apelację, zmienił wyrok
3
Sądu Rejonowego i przywrócił ją do pracy w pozwanym Ośrodku na dotychczaso-
wych warunkach.
Zdaniem Sądu drugiej instancji pracodawca nie wykonał należycie obowiązku
wskazania przyczyny wypowiedzenia, wynikającego z art. 30 § 4 KP. Wskazana
przyczyna „naruszenie obowiązków pracowniczych” nie jest dostatecznie konkretna.
Pracodawca naruszył też art. 38 § 3 KP nie przedstawiając sprawy ogólnokrajowej
organizacji związkowej po otrzymaniu zastrzeżeń do zamierzonego wypowiedzenia,
zgłoszonych przez Prezesa Zarządu Oddziału ZNP. Obowiązek przeprowadzenia
konsultacji zamiaru wypowiedzenia z organizacją międzyzakładową (wbrew poglą-
dowi Sądu Rejonowego) wynika z art. 34 ustawy o związkach zawodowych. Sąd
Okręgowy nie uznał, by przywrócenie powódki do pracy było niecelowe w rozumieniu
art. 45 § 2 KP. Z „przywileju” określonego w tym przepisie nie powinien korzystać
pracodawca, który rażąco naruszył prawo, a konflikt między powódką a dyrektorem
nie przesądza o niemożliwości lub niecelowości przywrócenia do pracy.
Strona pozwana wniosła kasację od tego wyroku, podnosząc zarzut narusze-
nia art. 38 § 2 i 3 KP przez błędną ich wykładnię. Zdaniem wnoszącego kasację Za-
rząd Oddziału ZNP nie wniósł umotywowanych zastrzeżeń w rozumieniu art. 38 § 2
KP, lakonicznie stwierdzając jedynie, że podjęte przez dyrektora działania są kolej-
nym przejawem dyskryminowania i zastraszania pracownika członka ZNP. Skoro
zatem Zarząd Oddziału ZNP nie sporządził umotywowanych zastrzeżeń, dyrektor
pozwanego Ośrodka nie miał obowiązku występowania do Zarządu Głównego ZNP o
zajęcie stanowiska w sprawie.
Powódka wniosła o oddalenie kasacji i zasądzenie na jej rzecz kosztów pos-
tępowania.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja nie jest uzasadniona. Nie jest słuszny podniesiony w niej zarzut naru-
szenia prawa materialnego. Brak jest podstaw do obarczania zakładowej organizacji
związkowej (organizacji międzyzakładowej obejmującej swoim działaniem zakład
pracy) koniecznością szerokiego motywowania swoich zastrzeżeń wobec przedsta-
wionego jej zamiaru wypowiedzenia umowy o pracę. Ze stanowiska organizacji
związkowej wyrażonego w sprawie Marianny K. wynika całkiem jasno, że wypowie-
dzenie budzi jej zastrzeżenia, gdyż jest przejawem dyskryminacji i zastraszania
4
członka ZNP. Z treści art. 38 § 2 KP nie można wyprowadzać wniosku o konieczno-
ści sporządzania rzetelnej analizy i merytorycznego uzasadnienia sprzeciwu wobec
zamierzonego przez pracodawcę wypowiedzenia. Stanowisko Oddziału ZNP umoty-
wowane jest dostatecznie, wynika z niego przekonanie organizacji związkowej o
braku uzasadnienia dla zamierzonego wypowiedzenia, skoro uznane ono zostało za
przejaw dyskryminacji i szykany ( zastraszania). Przekonanie takie stanowi motyw
zgłoszonych zastrzeżeń. Nie można uznać, że zastrzeżenia były nieumotywowane,
co miałoby zwalniać pracodawcę od przedstawienia sprawy ogólnokrajowej organi-
zacji związkowej (art. 38 § 3 KP). Obowiązkiem zakładowej organizacji związkowej
jest jedynie jasne przedstawienie zastrzeżeń i podanie przyczyny ich zgłoszenia, dla
uniknięcia wrażenia, że są one bezpodstawne i dla umożliwienia pracodawcy ich
rozważenia i ewentualnej polemiki z tymi zastrzeżeniami w razie przedstawiania
sprawy organizacji ogólnokrajowej.
Niezależnie od tej oceny podstawy kasacji trzeba wskazać, że zaskarżone
rozstrzygnięcie uzasadnione zostało nie tylko naruszeniem przez pracodawcę art. 38
§ 3 KP. Sąd Okręgowy uznał, że pracodawca naruszył nie tylko ten przepis prawa
regulujący wypowiadanie umowy o pracę. Wskazał też na naruszenie art. 30 § 4 KP
polegające na podaniu pracownicy niedostatecznie skonkretyzowanej przyczyny wy-
powiedzenia. Z niezakwestionowanych w kasacji ustaleń wynika, że pracodawca
jako przyczynę wypowiedzenia podał „naruszenie przez pracownika obowiązków
pracowniczych”. Słusznie nie zostało to uznane za spełnienie ciążącego na praco-
dawcy, wynikającego z art. 30 § 4 KP obowiązku wskazania przyczyny wypowiedze-
nia. W kasacji nie zarzucono wadliwości tej oceny. W konsekwencji należy przyjąć,
że nie została w istocie rzeczy podważona ocena niezgodności z prawem dokonane-
go wypowiedzenia, stanowiąca uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia.
Kasacja, jako pozbawiona usprawiedliwionych podstaw, podlegała zatem od-
daleniu (art. 39312
KPC). O kosztach orzeczono na podstawie art. 98 KPC.
========================================