Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 7 lutego 2001 r.
I PKN 240/00
1. Brak obowiązku wykonywania pracy przez odwołanego pracownika w
okresie wypowiedzenia (art. 71 KP) nie jest przeszkodą do udzielenia mu w tym
czasie urlopu wypoczynkowego.
2. Pracownik nie ma obowiązku złożenia wniosku o przesunięcie terminu
rozpoczęcia urlopu wypoczynkowego, jeżeli pracodawca wie o usprawiedliwio-
nej przyczynie uniemożliwiającej wykorzystanie udzielonego urlopu.
Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Katarzyna Gonera, Walerian Sanetra.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2001 r. sprawy z powództwa
Józefy S. przeciwko B. Teatrowi Dramatycznemu w K. o ekwiwalent pieniężny za nie
wykorzystany urlop wypoczynkowy, na skutek kasacji strony pozwanej od wyroku
Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie
z dnia 10 grudnia 1999 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Kasację od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecz-
nych w Koszalinie z dnia 10 grudnia 1999 r. [...] wniósł B. Teatr Dramatyczny [...] w
K. Zaskarżonym wyrokiem oddalono jego apelację od wyroku Sądu pierwszej instan-
cji zasądzającego od pozwanego na rzecz powódki Józefy S. kwotę 7012, 59 zł wraz
z ustawowymi odsetkami od dnia 1 kwietnia 1999 r. do dnia zapłaty, nadając rygor
natychmiastowej wykonalności do wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia po-
wódki w kwocie 3986,40 zł. Sądy obu instancji powołały się na przepisy art. 165 KP i
§ 5 rozporządzenia z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzie-
lania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu
oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. Nr 2, poz. 14), uznając, iż powódka
2
nie mogła rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyny usprawiedliwionej
czasową niezdolnością do pracy wywołaną chorobą, a pozwany – mimo ciążącego
na nim obowiązku - nie uzgodnił z powódką przesunięcia terminu urlopu.
W kasacji strona pozwana zarzuciła naruszenie przepisów prawa materialne-
go przez niewłaściwe zastosowanie przepisów art. 8 i 165 KP i § 5 rozporządzenia
Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. poprzez błędne przyjęcie
stanu faktycznego i niewyjaśnienie wszystkich okoliczności faktycznych w sprawie.
Podniesiono, że powódka została odwołana ze stanowiska i w okresie biegu wypo-
wiedzenia nie miała obowiązku wykonywania pracy.
W odpowiedzi na kasację powódka wniosła o jej odrzucenie lub oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest nieuzasadniona. Bezzasadny jest zarzut naruszenia przepisów
art. 8 i 165 KP i § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycz-
nia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego,
ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego
za urlop (Dz.U. Nr 2, poz. 14).
Celem urlopu wypoczynkowego jest wypoczynek i regeneracja sił, a pracow-
nik, u którego stwierdzono czasową niezdolność do pracy zaistniałą wskutek choro-
by, nie jest w stanie wykorzystać tego okresu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Udzielenie zatem pracownikowi urlopu w okresie jego niezdolności do pracy jest nie-
zgodne z regulacją prawną dotyczącą urlopów wypoczynkowych i nie rodzi skutków
prawnych. W niniejszej sprawie, mimo iż powódka była czasowo niezdolna do pracy
(co zostało odpowiednio udokumentowane), pozwany nie przesunął jej urlopu wypo-
czynkowego na późniejszy termin, do czego był obowiązany na podstawie przepisów
art. 165 pkt 1 KP i § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8
stycznia 1997 r .
Sądy obu instancji słusznie zatem oparły swoje rozstrzygnięcia na przepisach
art. 165 KP i § 5 rozporządzenia z dnia 8 stycznia 1997 r. Zgodnie bowiem z art. 165
pkt 1 KP czasowa niezdolność do pracy wskutek choroby jest jedną z przyczyn
usprawiedliwiających nieobecność pracownika w pracy, uniemożliwiającą mu rozpo-
częcie urlopu wypoczynkowego. W przypadku zaistnienia powyższej sytuacji praco-
dawca obowiązany jest przesunąć pracownikowi urlop na termin późniejszy. Powyż-
3
szy przepis dotyczy zatem sytuacji, w której urlop wypoczynkowy jeszcze się nie roz-
począł, a pracownik może udokumentować czasową niezdolność do pracy zaistniałą
wskutek choroby, stanowiącą przeszkodę w rozpoczęciu wykorzystywania przez
niego urlopu. Ponadto należy dodać, iż dla zaistnienia po stronie pracodawcy obo-
wiązku przesunięcia terminu rozpoczęcia przez pracownika urlopu wystarczające jest
już samo powzięcie przez niego wiadomości o istnieniu usprawiedliwionej nieobec-
ności pracownika w pracy. Pracownik natomiast ze swej strony nie jest zobowiązany
do występowania w tej sprawie z wnioskiem do pracodawcy. Nadto zgodnie z § 5
rozporządzenia z dnia 8 stycznia 1997 r., w okolicznościach uzasadniających prze-
sunięcie urlopu na inny termin niż określony w planie urlopów pracodawca jest obo-
wiązany udzielić pracownikowi niewykorzystanego urlopu w terminie z nim uzgodnio-
nym. Nie ma również znaczenia, czy do przesunięcia terminu rozpoczęcia urlopu
doszło na podstawie przyczyn fakultatywnych wynikających z treści art. 164 KP, czy
też obligatoryjnych wynikających z treści art. 165 KP – jak w niniejszej sprawie. Ure-
gulowania te stanowią uszczegółowienie pracowniczego prawa do wypoczynku wy-
rażonego w art. 14 KP, którego jednym z podstawowych elementów jest coroczny
płatny urlop wypoczynkowy. Gwarancję tego prawa zawiera Konstytucja w art. 66.
Chybiony jest również kasacyjny zarzut naruszenia art. 8 KP. Słusznie bowiem
zauważył Sąd drugiej instancji, iż dopiero zaistnienie sytuacji nietypowych, w których
zastosowane prawo tworzy stan niezgodny z oczekiwaniami społecznymi i pow-
szechnym poczuciem sprawiedliwości, usprawiedliwia odesłanie do klauzul general-
nych. W niniejszej sprawie natomiast nie mamy do czynienia z taką sytuacją. Sam
fakt, że powódka w okresie wypowiedzenia nie była obowiązana do pracy (art. 71
KP) i nabywała prawo do wynagrodzenia (art. 70 § 2 KP) nie jest przeszkodą do
udzielenia jej urlopu w tym czasie. Kwestia ta była już przedmiotem rozważań Sądu
Najwyższego, który w wyroku z dnia 13 kwietnia 1999 r., I PKN 1/99 (OSNAPiUS
2000 nr 12, poz.458), uznał, iż „Pracownik zwolniony z obowiązku wykonywania
pracy w okresie wypowiedzenia stosunku pracy wskutek odwołania ze stanowiska
(art. 71 KP) mógł być zobowiązany przez pracodawcę do wykorzystania bieżącego
urlopu wypoczynkowego (art. 170 KP w brzmieniu obowiązującym przed dniem 2
czerwca 1996 r.)”. W uzasadnieniu powyższego orzeczenia Sąd Najwyższy wskazał,
iż brak obowiązku świadczenia pracy w okresie wypowiedzenia nie jest równoznacz-
ny z zerwaniem więzów łączących pracownika z pracodawcą i ustaniem wszelkich
jego obowiązków wynikających ze stosunku pracy, pracodawca może bowiem w tym
4
czasie żądać od pracownika wypełnienia konkretnych powinności. Z tych względów,
Sąd Najwyższy uznał, że ustawowe zwolnienie pracownika od obowiązku świadcze-
nia pracy nie oznacza absolutnej swobody pracownika i nie może być utożsamiane z
okresem wypoczynku lub też z czasem wolnym od pracy w rozumieniu np. art. 14
KP, w który ingerencja pracodawcy nie jest - co do zasady - dopuszczalna. Zatem
korzystanie przez pracownika ze zwolnienia od świadczenia pracy nie sprzeciwia się
udzieleniu mu w tym czasie urlopu wypoczynkowego, gdyż czas ten nie został prze-
znaczony na jakiś określony cel, z którym sprzeczne byłoby korzystanie z urlopu wy-
poczynkowego. O nadużyciu prawa przez pracownika mogłaby świadczyć jego nie-
uzasadniona odmowa przyjęcia propozycji wykorzystania urlopu w okresie niewyko-
nywania pracy na podstawie art. 71 KP. Należałoby wówczas ocenić, czy nie stanowi
to nadużycia wynikającego z § 5 rozporządzenia z dnia 8 stycznia 1997 r. prawa pra-
cownika do wyrażenia zgody na ustalenie nowego terminu urlopu, który nie został
wykorzystany zgodnie z planem z powodu choroby pracownika.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy oddalił kasację na podstawie art.
39312
KPC.
========================================