Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 19 kwietnia 2001 r.
I PKN 382/00
1. Dodatkowa ocena nauczyciela akademickiego na podstawie art. 104
ust. 3 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65,
poz. 385 ze zm.) powinna obejmować kolejny okres zatrudnienia następujący
bezpośrednio po okresie ocenianym poprzednio, a więc okres liczony od końca
okresu zatrudnienia podlegającego poprzedniej ocenie.
2. Przepis art. 94 ust. 1 pkt 2 ustawy o szkolnictwie wyższym stanowi
samoistną podstawę rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem akademickim,
w sytuacji gdy nauczyciel w odstępie, nie krótszym niż jeden rok i nie dłuższym
niż dwa lata, otrzyma dwukrotnie negatywną ocenę wyników swej pracy nau-
kowo-dydaktycznej.
Przewodniczący SSN Barbara Wagner, Sędziowie SN: Walerian Sanetra,
Andrzej Wasilewski (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2001 r. sprawy z po-
wództwa Marii W. przeciwko Uniwersytetowi G. w G. o przywrócenie do pracy, na
skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Gdańsku z dnia 15 lutego 2000 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy w Gdańsku-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z siedzibą
w Gdyni wyrokiem z dnia 15 lutego 2000 r. [...] oddalił apelację powódki - Marii W. od
wyroku Sądu Rejonowego-Sądu Pracy w Gdańsku z dnia 19 października 1999 r. [...]
oddalającego jej powództwo w sprawie przeciwko Uniwersytetowi Gdańskiemu w G.
o przywrócenie do pracy. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd Okręgowy w Gdańsku
stwierdził w szczególności, że: po pierwsze - Sąd Rejonowy rozstrzygając sprawę,
wbrew zarzutom podniesionym w apelacji powódki, nie naruszył art. 94 ust. 2 oraz
2
art. 88 ust. 2 ustawy z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65,
poz. 385 ze zm.), które dotyczą rozwiązania stosunku pracy z adiunktem lub asy-
stentem szkoły wyższej z końcem roku akademickiego, w którym upłynął dziewięcio-
letni okres zatrudnienia osoby nie mającej stopnia doktora habilitowanego, bowiem w
rozpoznawanej sprawie przepisy te nie stanowiły podstawy prawnej decyzji o wypo-
wiedzeniu powódce stosunku pracy; w rozpoznawanej sprawie wyłączną przyczyną
wypowiedzenia powódce stosunku pracy był natomiast fakt uzyskania przez nią
dwóch negatywnych ocen i tylko ta kwestia powinna być przedmiotem analizy Sądu,
co też Sąd Rejonowy uczynił w sposób rzetelny; po drugie - Sąd Okręgowy w pełni
podzielił stanowisko Sądu Rejonowego, wedle którego ani ocena pracy powódki do-
konana przez właściwą komisję wydziałową w dniu 18 lutego 1997 r., a obejmująca
jej pracę w latach 1993 - 1996, nie została dokonana zaocznie i nie naruszała § 122
pkt 2 Statutu Uniwersytetu G., ani też następna ocena dokonana przez tę Komisję
Wydziałową w dniu 11 maja 1998 r., a obejmująca pracę powódki w okresie od 1997
do 1998 r., nie naruszyła § 124 Statutu Uniwersytetu G., ponieważ została dokonana
po upływie roku od dokonania poprzedniej oceny; przy tym obie wymienione oceny
pracy powódki były jednoznacznie negatywne i brak było uzasadnionych podstaw do
podważenia ich merytorycznej zasadności; po trzecie - jest niesporne, że w całym
okresie pracy powódki, objętym obiema wymienionymi wyżej ocenami, nie wykazała
się ona żadnym publikowanym dorobkiem naukowym, a jedyne dwie publikacje po-
wódki pochodzą z 1980 r. i z 1992 r.; po czwarte - bez znaczenia dla rozstrzygnięcia
w przedmiotowej sprawie jest to, że w roku akademickim 1990/1991 powódka była
obciążona pensum dydaktycznym wyższym aniżeli ustawowo wymagane, skoro
ocena jej dorobku naukowego obejmowała lata 1993 - 1998, a więc lata późniejsze;
podobnie, nie miał znaczenia dla tego rozstrzygnięcia ani fakt pozbawienia powódki
dodatku za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia, o którego zapłatę mogła
ona wystąpić na drogę sądową, ani też fakt odebranie jej w 1997 r. funduszy na
pracę, ponieważ do tego czasu także jej dorobek naukowy był niewielki; po piąte -
natomiast okoliczność, że dziekani niektórych Wydziałów Uniwersytetu G. domagali
się, by nie planować dla powódki zajęć dydaktycznych dla studentów, niezależnie od
skarg samych studentów, przeczy zarzutom powódki o bezzasadności kierowanych
pod jej adresem skarg. Sąd nie dopatrzył się w tym kontekście żadnych okoliczności,
które wskazywałyby na to, że powódka była szykanowana; po szóste - w świetle po-
wyższych ustaleń faktycznych i prawnych, zbędne było - zdaniem Sądu Okręgowego
3
- przeprowadzanie żądanego przez powódkę dowodu z opinii biegłego na okolicz-
ność, czy powódka miała możliwość rozwoju naukowego.
W kasacji od powyższego wyroku Sądu Okręgowego powódka zarzuciła: po
pierwsze - „błędną wykładnię art. 94 ust. 1 pkt 2 ustawy o szkolnictwie wyższym
przez przyjęcie, że przesłanką do rozwiązania stosunku pracy jest fakt otrzymania
dwóch negatywnych ocen, a nie także rzetelność tych ocen”; po drugie - „naruszenie
§ 122 punkt 2 Statutu Uniwersytetu G. przez przyjęcie, że wezwanie powódki na po-
siedzenie Komisji Wydziałowej w dniu 18 lutego 1997 r. dopiero po wpisaniu przez
Komisję oceny powódki do arkusza ocen, było zgodne z prawem”; po trzecie - „nie-
zastosowanie art. 88 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym i § 120 Statutu Uniwer-
sytetu G. przy ustalaniu obowiązującego powódkę terminu uzyskania stopnia doktora
habilitowanego branego pod uwagę przy ocenie tempa pracy nad rozprawą habilita-
cyjną”; po czwarte - „naruszenie art. 112
KP przez uznanie za uprawnione nierówne-
go traktowania przez pozwanego powódki i innych adiunktów w sprawie terminu uzy-
skania stopnia doktora habilitowanego”; po piąte - naruszenie art. 227 KPC, wobec
pominięcia dowodów zgłoszonych przez powódkę, a zwłaszcza niedopuszczenie
opinii biegłego i przyjęcie, że „Sąd sam jest władny dokonać oceny, czy organizacja
pracy na Wydziale pozwalała powódce prawidłowo rozwijać się naukowo”; po szóste
- naruszenie art. 233 § 1 KPC, wobec tego, że Sąd Okręgowy przekroczył granice
swobodnej oceny dowodów, skoro „bezkrytycznie przyjął dowody strony przeciwnej,
a pominął ich przeprowadzenie i ocenę na twierdzenia strony powodowej”. W uza-
sadnieniu zarzutów kasacji podniesiono także, że „Sąd Okręgowy nie przedstawił
również własnego uzasadnienia wyroku podzielając tylko pogląd Sądu Rejonowego,
że wypowiedzenie powódce stosunku pracy było zgodne z prawem z formalnego
punktu widzenia. Nie odniósł się do zarzutów apelacji dotyczących tej kwestii”. Po-
nadto, w uzasadnieniu kasacji wskazano, że uzasadnienie wyroku Sądu Okręgowe-
go „rażąco narusza przepis art. 328 § 2 KPC”, bowiem „Sąd rozpatrujący apelację
nie może podzielić poglądów Sądu I instancji bez uprzedniego przeanalizowania
przesłanek tych poglądów i wyrażenia własnego stanowiska co do ich prawidłowości
w świetle przepisów prawa mających zastosowanie w odniesieniu do poszczegól-
nych spornych kwestii”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
4
Kasacja jest bezzasadna. Art. 94 ust. 1 pkt 2 ustawy o szkolnictwie wyższym
stanowi, że rozwiązanie stosunku pracy z mianowanym nauczycielem akademickim
następuje na mocy decyzji właściwego organu szkoły wyższej: „z zachowaniem
trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia z końcem roku akademickiego - w razie
otrzymania przez nauczyciela akademickiego dwukrotnie, w odstępie nie krótszym
niż jeden rok, a nie dłuższym niż dwa lata, negatywnej oceny, o której mowa w art.
104”, przy czym obowiązuje zasada, w myśl której: „W przypadku otrzymania przez
nauczyciela akademickiego oceny negatywnej, dodatkową ocenę przeprowadza się
po upływie roku” (art. 104 ust. 3 ustawy o szkolnictwie wyższym). Oznacza to, że w
tym wypadku dodatkowa ocena powinna obejmować kolejny okres zatrudnienia pra-
cownika następujący bezpośrednio po okresie poprzednio ocenianym, a więc okres
liczony od końca okresu zatrudnienia podlegającego poprzedniej ocenie. W rozpo-
znawanej sprawie jest poza sporem, że dorobek naukowo-dydaktyczny powódki
poddany został dwukrotnie ocenom zgodnie z art. 99 ust. 1 ustawy o szkolnictwie
wyższym i w obu wypadkach oceny te dały wynik negatywny - po raz pierwszy ocena
ta, dokonana została przez właściwą komisję wydziałową w dniu 18 lutego 1997 r. i
dotyczyła dorobku powódki w latach 1993 - 1996, natomiast ponowna ocena jej do-
robku naukowo-dydaktycznego, stosownie do dyspozycji art. 104 ust. 4 ustawy o
szkolnictwie wyższym oraz zgodnie z wymaganiem wynikającym z § 124 Statutu
Uniwersytetu G. z 1991 r. (powoływanego nadal jako: Statut Uniwersytetu G.), który
obowiązuje od dnia 1 września 1991 r. (§ 159 ust. 1 Statutu Uniwersytetu G.), spo-
rządzona została przez tę komisję w dniu 11 maja 1998 r. i objęła odpowiednio ko-
lejne miesiące pracy naukowo-dydaktycznej powódki, a więc cały rok 1997 oraz
pierwsze miesiące 1998 roku. W obu wypadkach, komisja wydziałowa przed podję-
ciem decyzji w sprawie oceny i zawiadomieniem o niej powódki, umożliwiła powódce
zapoznanie się z dokumentacją mającą stanowić podstawę oceny i z wstępnymi wy-
nikami przygotowanej przez komisję oceny oraz umożliwiła powódce przedstawienie
przez nią własnych ocen lub wyjaśnień w tym względzie - co oznacza, że w rozpo-
znawanej sprawie przestrzegany był tryb dokonywania oceny, określony w § 122 ust.
2 i ust. 5 Statutu Uniwersytetu G. Powódka skorzystała z przysługującego jej prawa
jedynie w pierwszym postępowaniu komisji wydziałowej, a następnie - zgodnie z
dyspozycją § 123 ust. 1 Statutu Uniwersytetu G. - w ciągu 14 dni od daty wydania
pierwszej negatywnej opinii komisji wydziałowej z dnia 18 lutego 1997 r. wniosła od-
wołanie, w wyniku którego Senacka Komisja Odwoławcza do Spraw Oceny Nauczy-
5
cieli Akademickich orzeczeniem z dnia 26 marca 1997 r. utrzymała w mocy zaskar-
żoną negatywną ocenę komisji wydziałowej. Natomiast, pomimo że powódka została
zawiadomiona także o terminie drugiego posiedzenia komisji wydziałowej, nie
uczestniczyła w tym posiedzeniu, a następnie nie wniosła również odwołania od do-
ręczonej jej na piśmie w dniu 19 maja 1998 r. drugiej negatywnej opinii komisji wy-
działowej z dnia 11 maja 1998 r. Ustalenia te wskazują więc na bezpodstawność
podniesionych w kasacji zarzutów naruszenia w rozpoznawanej sprawie zarówno art.
94 ust. 1 pkt 2 ustawy o szkolnictwie wyższym jak i § 122 - § 123 Statutu Uniwersy-
tetu G.
Z kolei, zarzut naruszenia art. 88 ust. 2 ustawy o szkolnictwie wyższym oraz §
120 Statutu Uniwersytetu G. jest bezzasadny, bowiem w rozpoznawanej sprawie
rozwiązanie stosunku pracy z powódką nastąpiło na podstawie art. 94 ust. 1 pkt 2
ustawy o szkolnictwie wyższym, który stanowi samoistną podstawę prawną rozwią-
zania stosunku pracy z nauczycielem akademickim w sytuacji, gdy nauczyciel ten w
odstępie nie krótszym niż jeden rok i nie dłuższym niż dwa lata otrzyma dwukrotnie
negatywną ocenę wyników swej pracy naukowo-dydaktycznej.
Bezpodstawność pozostałych zarzutów kasacji wynika stąd, że: po pierwsze -
zarzut naruszenia art. 112
KP jest nieuprawniony i bezzasadny, skoro powódka nie
wykazała, aby z którymkolwiek z pracowników naukowo-dydaktycznych zatrudnio-
nych na Uniwersytecie G. na stanowisku adiunkta, którzy - tak samo, jak to miało
miejsce w jej wypadku - od sześciu lat nie mieli żadnych publikacji naukowych oraz
nie potrafili się wykazać żadnymi wynikami w przygotowaniu pracy habilitacyjnej, a
przy tym uzyskali negatywną ocenę wyników swej pracy dydaktycznej i nie angażo-
wali się w prace organizacyjne Uczelni, władze tej Uczelni nie rozwiązały stosunku
pracy; po drugie - zarzuty dotyczące naruszenia art. 227 oraz art. 233 § 1 KPC opie-
rają się wyłącznie na subiektywnych przekonaniach powódki i jej polemice z ustale-
niami lub ocenami dowodów dokonanymi w toku postępowania przez Sądy obu in-
stancji, natomiast w żadnym razie nie wskazują na jakiekolwiek konkretne narusze-
nia przez Sąd obowiązujących w tym zakresie reguł procesowych; ponadto sugestie
powódki dotyczące dalszych dowodów, jakie w jej przekonaniu powinien przeprowa-
dzić Sąd w niniejszej sprawie, są chybione także z tej przyczyny, że dowody te doty-
czyć miałyby takich okoliczności (np. organizacji pracy naukowej na Wydziale, na
którym zatrudniona była powódka), które nie mogłyby w żadnym razie wpłynąć na
zmianę jednoznacznie negatywnej opinii władz Uczelni o wynikach pracy naukowo-
6
dydaktycznej powódki, a właśnie te oceny stanowiły w danym wypadku jedyną przy-
czynę uzasadniającą rozwiązanie stosunku pracy z powódką; po trzecie - zarzut na-
ruszenia art. 328 § 2 KPC jest nieuprawniony, bowiem wbrew opinii wyrażonej w
uzasadnieniu kasacji, w takim zakresie, w jakim Sąd Okręgowy podzielił i uznał za
trafne ustalenia i oceny, jakich w rozpoznawanej sprawie dokonał wcześniej Sąd
Rejonowy, Sąd ten nie był obowiązany do powtarzania w uzasadnieniu swego wyro-
ku argumentacji przytoczonej już wcześniej w uzasadnieniu wyroku Sądu pierwszej
instancji, natomiast mógł tę argumentację wzbogacić i rozwinąć w oparciu o materiał
dowodowy zgromadzony we wcześniejszym postępowaniu, co też w rozpoznawanej
sprawie Sąd Okręgowy prawidłowo uczynił.
Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Najwyższy na podstawie art. 39312
KPC
orzekł jak w sentencji.
========================================