I PKN 415/00
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Korekty wprowadzone przez SAOS:
Zmiana nazwy izby Sądu Najwyższego z "Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych" na "Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych".
Automatyczne korekty wprowadzone przez system SAOS w czasie importu orzeczenia z zewnętrznego systemu
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-11-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Wyrok z dnia 30 maja 2001 r.
I PKN 415/00
Wprowadzenie pracownika przez pracodawcę w błąd co do rzeczywistej
przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę może uzasadniać przywrócenie ter-
minu do wniesienia odwołania (art. 265 § 1 KP).
Przewodniczący SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca), Sędziowie: SN
Józef Iwulski, SA Kazimierz Josiak.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2001 r. sprawy z powództwa
Marii S. przeciwko Szkole Podstawowej w P. o uznanie wypowiedzenia za bezsku-
teczne, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 9 marca 2000 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i poprzedzający go wyrok Sądu Rejonowego-
Sądu Pracy w Gliwicach z dnia 12 października 1999 r. [...] i przekazał sprawę temu
Sądowi do ponownego rozpoznania pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 12 października 1999 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Gliwi-
cach oddalił roszczenie powódki Marii S. o przywrócenie do pracy na dotychczaso-
wych warunkach pracy i płacy w Szkole Podstawowej w P. Sąd Rejonowy ustalił, że
powódce zatrudnionej na stanowisku mianowanego nauczyciela nauczania począt-
kowego w dniu 24 maja 1999 r. wręczono wypowiedzenie warunków pracy i płacy z
uzasadnieniem, iż jego przyczyną jest zmniejszenie liczby uczniów do klasy I i brak
zgody rodziców na wychowawstwo, a zaproponowano stanowisko wychowawcy
świetlicy w wymiarze 26 godzin tygodniowo. Powódka została pouczona o terminie i
trybie odwołania od wypowiedzenia, lecz go nie wykorzystała. Dopiero w dniu 30
sierpnia 1999 r. wniosła pozew z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia
odwołania. Sąd pierwszej instancji nie znalazł podstaw do przywrócenia uchybionego
2
terminu, gdyż pomiędzy wręczeniem wypowiedzenia a wniesieniem odwołania nie
wystąpiły zdaniem tego Sądu takie okoliczności, które ekskulpowałyby powódkę w
uchybieniu terminu.
Stanowisko Sądu Rejonowego w całej rozciągłości podzielił Sąd Okręgowy-
Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach, który wyrokiem z dnia 9 marca
2000 r. oddalił apelację powódki.
W kasacji od powyższego wyroku powódka zarzuca naruszenie art. 265 KP,
pominięcie art. 86 KC oraz art. 8 KP, a także art. 234 i 381 KPC.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja okazała się uzasadniona. Przepis art. 30 § 4 KP nakłada na praco-
dawcę obowiązek wskazania w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy
o pracę zawartej na czas nieokreślony przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie lub
rozwiązanie umowy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtował się pogląd, iż
wskazana przyczyna powinna być rzeczywista (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
7 kwietnia 1999 r., I PKN 645/98 OSNAPiUS 2000 nr 11, poz. 420, z dnia 15 kwietnia
1999 r. I PKN 9/99, OSNAPiUS 2000 nr 12 , poz. 464, wyrok z dnia 13 października
1999 r., I PKN 304/99, OSNAPiUS 2001 nr 4 poz. 118). Wprawdzie podstawowego
znaczenia „rzeczywistość” przyczyny nabiera w aspekcie jej zasadności (art. 45 § 1
KP), co ma miejsce dopiero podczas rozpatrywania odwołania od wypowiedzenia
umowy o pracę wniesionego w terminie zakreślonym w art. 264 § 1 KP, jednakże
rzeczywistość przyczyny może mieć zasadnicze znaczenie dla subiektywnego prze-
konania pracownika co do celowości wniesienia odwołania od wypowiedzenia. W
przedmiotowej sprawie jako jedną z przyczyn, wymienioną na pierwszym miejscu
wskazano „zmniejszenie liczebności uczniów do klas I.” Powódka przyjmując tę przy-
czynę za rzeczywistą uznała wniesienie odwołania od wypowiedzenia za niecelowe,
jednakże zmieniła zdanie, gdy będąc na wycieczce nauczycielskiej w dniach 23 - 25
sierpnia 1999 r., kiedy jeszcze była nauczycielem mianowanym w Szkole Podstawo-
wej w P., powzięła wiadomość, że w pozwanej szkole będzie zatrudniony nauczyciel
i pozostaną nadal dwie klasy pierwsze. Ta okoliczność zadecydowała, że powódka
niezwłocznie podjęła próbę (bezskuteczną) wręczenia przełożonej odwołania od wy-
powiedzenia i uczyniła to w Sądzie 30 sierpnia 1999 r. Stwierdzenia powyższe nale-
żą do ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji, zaakceptowanych przez Sąd
3
drugiej instancji. W ocenie Sądu Najwyższego ustalenie podania w wątpliwość „rze-
czywistości” pierwszej ze wskazanych przyczyn wypowiedzenia zestawione z wnie-
sieniem w terminie 7 dni od powzięcia wiadomości o „nierzeczywistości” takiej przy-
czyny odwołania od wypowiedzenia, z jednoczesnym wnioskiem o przywrócenie ter-
minu do jego wniesienia, uprawdopodabnia, że powódka w okresie od doręczenia
wypowiedzenia do momentu dowiedzenia się o braku tej przyczyny znajdowała się
pod wpływem błędu, a tym samym uchybienie terminu nastąpiło bez winy powódki i
uzasadnia jego przywrócenie, a następnie merytoryczne rozpoznanie powództwa
zarówno w aspekcie rzeczywistości i zasadności obydwu przyczyn wypowiedzenia,
jak i wzmożonej ochrony trwałości stosunku pracy nauczyciela mianowanego. Po-
wyższe rozważania czynią uzasadnionym zarzut naruszenia art. 265 § 1 KP.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy w oparciu o art. 39313
§ 1 KPC orzekł jak
w sentencji wyroku.
========================================
I PKN 415/00
Wprowadzenie pracownika przez pracodawcę w błąd co do rzeczywistej
przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę może uzasadniać przywrócenie ter-
minu do wniesienia odwołania (art. 265 § 1 KP).
Przewodniczący SSN Roman Kuczyński (sprawozdawca), Sędziowie: SN
Józef Iwulski, SA Kazimierz Josiak.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 30 maja 2001 r. sprawy z powództwa
Marii S. przeciwko Szkole Podstawowej w P. o uznanie wypowiedzenia za bezsku-
teczne, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Katowicach z dnia 9 marca 2000 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i poprzedzający go wyrok Sądu Rejonowego-
Sądu Pracy w Gliwicach z dnia 12 października 1999 r. [...] i przekazał sprawę temu
Sądowi do ponownego rozpoznania pozostawiając mu rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 12 października 1999 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Gliwi-
cach oddalił roszczenie powódki Marii S. o przywrócenie do pracy na dotychczaso-
wych warunkach pracy i płacy w Szkole Podstawowej w P. Sąd Rejonowy ustalił, że
powódce zatrudnionej na stanowisku mianowanego nauczyciela nauczania począt-
kowego w dniu 24 maja 1999 r. wręczono wypowiedzenie warunków pracy i płacy z
uzasadnieniem, iż jego przyczyną jest zmniejszenie liczby uczniów do klasy I i brak
zgody rodziców na wychowawstwo, a zaproponowano stanowisko wychowawcy
świetlicy w wymiarze 26 godzin tygodniowo. Powódka została pouczona o terminie i
trybie odwołania od wypowiedzenia, lecz go nie wykorzystała. Dopiero w dniu 30
sierpnia 1999 r. wniosła pozew z wnioskiem o przywrócenie terminu do wniesienia
odwołania. Sąd pierwszej instancji nie znalazł podstaw do przywrócenia uchybionego
2
terminu, gdyż pomiędzy wręczeniem wypowiedzenia a wniesieniem odwołania nie
wystąpiły zdaniem tego Sądu takie okoliczności, które ekskulpowałyby powódkę w
uchybieniu terminu.
Stanowisko Sądu Rejonowego w całej rozciągłości podzielił Sąd Okręgowy-
Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Katowicach, który wyrokiem z dnia 9 marca
2000 r. oddalił apelację powódki.
W kasacji od powyższego wyroku powódka zarzuca naruszenie art. 265 KP,
pominięcie art. 86 KC oraz art. 8 KP, a także art. 234 i 381 KPC.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje:
Kasacja okazała się uzasadniona. Przepis art. 30 § 4 KP nakłada na praco-
dawcę obowiązek wskazania w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy
o pracę zawartej na czas nieokreślony przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie lub
rozwiązanie umowy. W orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtował się pogląd, iż
wskazana przyczyna powinna być rzeczywista (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
7 kwietnia 1999 r., I PKN 645/98 OSNAPiUS 2000 nr 11, poz. 420, z dnia 15 kwietnia
1999 r. I PKN 9/99, OSNAPiUS 2000 nr 12 , poz. 464, wyrok z dnia 13 października
1999 r., I PKN 304/99, OSNAPiUS 2001 nr 4 poz. 118). Wprawdzie podstawowego
znaczenia „rzeczywistość” przyczyny nabiera w aspekcie jej zasadności (art. 45 § 1
KP), co ma miejsce dopiero podczas rozpatrywania odwołania od wypowiedzenia
umowy o pracę wniesionego w terminie zakreślonym w art. 264 § 1 KP, jednakże
rzeczywistość przyczyny może mieć zasadnicze znaczenie dla subiektywnego prze-
konania pracownika co do celowości wniesienia odwołania od wypowiedzenia. W
przedmiotowej sprawie jako jedną z przyczyn, wymienioną na pierwszym miejscu
wskazano „zmniejszenie liczebności uczniów do klas I.” Powódka przyjmując tę przy-
czynę za rzeczywistą uznała wniesienie odwołania od wypowiedzenia za niecelowe,
jednakże zmieniła zdanie, gdy będąc na wycieczce nauczycielskiej w dniach 23 - 25
sierpnia 1999 r., kiedy jeszcze była nauczycielem mianowanym w Szkole Podstawo-
wej w P., powzięła wiadomość, że w pozwanej szkole będzie zatrudniony nauczyciel
i pozostaną nadal dwie klasy pierwsze. Ta okoliczność zadecydowała, że powódka
niezwłocznie podjęła próbę (bezskuteczną) wręczenia przełożonej odwołania od wy-
powiedzenia i uczyniła to w Sądzie 30 sierpnia 1999 r. Stwierdzenia powyższe nale-
żą do ustaleń faktycznych Sądu pierwszej instancji, zaakceptowanych przez Sąd
3
drugiej instancji. W ocenie Sądu Najwyższego ustalenie podania w wątpliwość „rze-
czywistości” pierwszej ze wskazanych przyczyn wypowiedzenia zestawione z wnie-
sieniem w terminie 7 dni od powzięcia wiadomości o „nierzeczywistości” takiej przy-
czyny odwołania od wypowiedzenia, z jednoczesnym wnioskiem o przywrócenie ter-
minu do jego wniesienia, uprawdopodabnia, że powódka w okresie od doręczenia
wypowiedzenia do momentu dowiedzenia się o braku tej przyczyny znajdowała się
pod wpływem błędu, a tym samym uchybienie terminu nastąpiło bez winy powódki i
uzasadnia jego przywrócenie, a następnie merytoryczne rozpoznanie powództwa
zarówno w aspekcie rzeczywistości i zasadności obydwu przyczyn wypowiedzenia,
jak i wzmożonej ochrony trwałości stosunku pracy nauczyciela mianowanego. Po-
wyższe rozważania czynią uzasadnionym zarzut naruszenia art. 265 § 1 KP.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy w oparciu o art. 39313
§ 1 KPC orzekł jak
w sentencji wyroku.
========================================