Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 4 lipca 2001 r.
I PKN 565/00
Nabycie przez nauczyciela mianowanego prawa do odprawy emerytalnej
nie wyłącza uzyskania przez niego odprawy z tytułu rozwiązania stosunku
pracy z przyczyn organizacyjnych leżących po stronie szkoły (art. 87 oraz art.
20 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, jednolity
tekst: Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm.).
Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie: SN
Jadwiga Skibińska-Adamowicz, SA Kazimierz Josiak.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 4 lipca 2001 r. sprawy z powództwa
Alicji W. i Elżbiety W. przeciwko Szkole Podstawowej im. S.P. w Ł. o odprawę, na
skutek kasacji strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Bydgoszczy z dnia 20 marca 2000 r. [...]
o d d a l i ł kasację i zasądził od pozwanej kwoty po 375 zł na rzecz każdej z
powódek tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Pozwana Szkoła Podstawowa im. S.P. w Ł., w sprawie z powództwa Alicji W. i
Elżbiety W. o odprawy, wniosła kasację od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Bydgoszczy z dnia 20 marca 2000 r. [...]. Zaskarżonym
wyrokiem zmieniono wyrok Sądu pierwszej instancji - oddalający powództwo - i za-
sądzono na rzecz powódek sześciomiesięczne odprawy na podstawie art. 20 ust. 1
oraz ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst:
Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 ze zm. w brzmieniu obowiązującym przed wejściem
w życie ustawy nowelizującej z dnia 18 lutego 2000 r., Dz.U. Nr 19, poz. 239). Sąd
pierwszej instancji oddalił powództwo ze względu na ustalenie, iż oświadczenia woli
powódek, składane pracodawcy w maju i czerwcu 1999 r., są wnioskami o rozwiąza-
nie stosunku pracy na podstawie art. 23 ust. 1 Karty Nauczyciela, łączącymi się z ich
2
przejściem na emeryturę. Sąd Okręgowy, biorąc pod uwagę w szczególności toczące
się wówczas rozmowy między stronami o przejściu powódek w stan nieczynny uznał,
że powódki złożyły wnioski o rozwiązanie stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1
Karty Nauczyciela. Przysługują im zatem odprawy przewidziane w art. 20 ust. 2 tej
ustawy.
W kasacji pozwana zarzuciła naruszenie art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela pole-
gające na tym, że przewidziana w tym przepisie odprawa została zasądzona na
rzecz powódek, mimo że wnosiły one o rozwiązanie stosunku pracy z powodu przej-
ścia na emeryturę, a nie w związku z przyczynami organizacyjnymi określonymi w
art. 20 ust. 1 tej ustawy. Należała im się zatem tylko odprawa emerytalna z art. 87
ust. 2 Karty Nauczyciela.
Powódki wniosły o oddalenie kasacji i zasądzenie kosztów postępowania ka-
sacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest nieuzasadniona. Jak wynika z art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela, w
brzmieniu obowiązującym w spornym okresie, w razie zaistnienia wymienionych w
nim przyczyn organizacyjnych leżących po stronie szkoły, jej dyrektor przenosi nau-
czyciela w stan nieczynny lub, na wniosek nauczyciela, rozwiązuje z nim stosunek
pracy. Natomiast według art. 23 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt 1 tej ustawy stosunek
pracy z nauczycielem mianowanym ulega rozwiązaniu na wniosek nauczyciela, z
końcem roku szkolnego, po uprzednim złożeniu przez nauczyciela trzymiesięcznego
wypowiedzenia. Treść tych przepisów, zawartych w art. 23 Karty Nauczyciela jest
mało zrozumiała, jednakże wyjaśnianie tych wątpliwości nie jest konieczne do roz-
strzygnięcia sprawy. W kasacji nie podniesiono bowiem zarzutów naruszenia przepi-
sów postępowania cywilnego (art. 393 pkt 2 KPC), a tylko w ten sposób pozwana
mogłaby zwalczać ustalenie Sądu Okręgowego, że powódki złożyły wniosek z art. 20
ust. 1 Karty Nauczyciela. Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach kasacji, a z
urzędu bierze pod uwagę jedynie nieważność postępowania, przy czym granice ka-
sacji wyznaczają - między innymi - podstawy kasacyjne (art. 3933
w związku z art.
39311
KPC w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 lipca 2000 r.). Oznacza to, że
Sąd Najwyższy jest związany stanem faktycznym ustalonym przez Sąd Okręgowy.
Skoro Sąd ten ustalił, że z powódkami rozwiązano stosunki pracy na ich wnioski na
3
podstawie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela, to zarzut naruszenia art. 20 ust. 2 jest
bezzasadny. Przepis ten stanowi bowiem, że nauczycielowi mianowanemu (a nomi-
nacja była podstawą zatrudnienia powódek), z którym rozwiązano stosunek pracy z
przyczyn określonych w art. 20 ust. 1, przysługuje odprawa w wysokości sześciomie-
sięcznego wynagrodzenia zasadniczego.
Także nabycie przez powódki prawa do odpraw emerytalnych na podstawie
art. 87 Karty Nauczyciela nie uzasadnia poglądu, iż jest to przeszkoda w uzyskaniu
przez nie odpraw z art. 20 ust. 2 tej ustawy. Pogląd ten uzasadniono w kasacji twier-
dzeniem, że odprawa z art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela przysługuje nauczycielowi
tylko wtedy, gdy rozwiązano z nim stosunek pracy wyłącznie z przyczyn określonych
w ust. 1 tego artykułu, a powódki zamierzały przejść na emeryturę i z tego względu
wnosiły o rozwiązanie stosunku pracy. Zarzut ten nie może być uwzględniony, gdyż
ze stanu faktycznego ustalonego przez Sąd Okręgowy wynika, że powódki wnosiły o
rozwiązanie stosunku pracy na podstawie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela i dlatego
po rozwiązaniu tych stosunków nabyły prawo do odprawy z art. 20 ust. 2 tej ustawy.
Jeżeli w dacie rozwiązania stosunku pracy spełniały one warunki do przejścia na
emeryturę i skorzystały z tego prawa, to nabyły prawo do odprawy emerytalnej z art.
87 Karty Nauczyciela. Oba rodzaje odpraw (z art. 20 ust. 2 i art. 87 Karty Nauczycie-
la) są niezależnymi od siebie świadczeniami, przysługującymi w razie spełnienia od-
miennego typu warunków, a brak jest przepisów przewidujących zaliczenie jednego
świadczenia na poczet drugiego. Jeżeli pracownik spełnia warunki do uzyskania
dwóch różnych świadczeń, to nabywa do nich prawo, chyba że przepis szczególny
stanowi inaczej. Także po nowelizacji Karty Nauczyciela ustawą z dnia 18 lutego
2000 r., jeżeli spełnione są warunki z art. 20 ust. 1 oraz z art. 87 tej ustawy, to nau-
czyciel nabywa prawo do obu odpraw.
Z tych względów na podstawie art. 39312
i art. 98 KPC orzeczono jak w sen-
tencji.
========================================