Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 7 lutego 2002 r.
II UKN 13/01
Przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, doliczenie
w postępowaniu sądowym do okresów składkowych i nieskładkowych
uwzględnionych przez organ rentowy, okresów ubezpieczenia przypadających
po wydaniu zaskarżonej decyzji, nie jest naruszeniem art. 33 ust. 1 pkt 5 w
związku z ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.).
Przewodniczący SSN Maria Tyszel (sprawozdawca), Sędziowie SN: Beata
Gudowska, Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 lutego 2002 r. sprawy
z wniosku Wandy T. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych-Oddziałowi w
W. o rentę z tytułu niezdolności do pracy, na skutek kasacji organu rentowego od wy-
roku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 20 czerwca 2000 r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu wyro-
kiem z dnia 19 stycznia 2000 r. [...], po rozpoznaniu odwołania Wandy T. od decyzji
Zakładu Ubezpieczeń Społecznych-Oddziału w W. z dnia 8 grudnia 1998 r., zmienił
zaskarżoną decyzję i przyznał ubezpieczonej prawo do renty z tytułu częściowej nie-
zdolności do pracy na okres trzech lat od wyczerpania zasiłku chorobowego z dniem
3 lipca 1999 r. Sąd ten ustalił, że wnioskodawczyni wykazała, przypadające po wy-
daniu decyzji, dodatkowe okresy: składkowy od 11 stycznia do 18 kwietnia 1999 r.
oraz nieskładkowy od 19 kwietnia do 3 lipca 1999 r. Zdaniem Sądu, łącznie z okre-
sami uznanymi przez organ rentowy, wykazała okresy 3 lata 10 miesięcy i 7 dni
okresów składkowych oraz 1 rok 6 miesięcy i 6 dni nieskładkowych a więc spełniła
warunek posiadania wymaganego okresu zatrudnienia w rozumieniu art. 32 ustawy z
2
dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U.
Nr 40, poz. 267 ze zm.). Ustalił również, na podstawie wyników nowych specjali-
stycznych badań lekarskich wnioskodawczyni, że jest na częściowo niezdolna do
pracy na okres trzech lat.
W apelacji, organ rentowy zakwestionował ocenę Sądu, że wnioskodawczyni
jest częściowo niezdolna do pracy oraz zarzucił, że w okresie od 10 listopada 1998 r.
do 9 listopada 1998 r. wykazała jedynie 4 lata 9 miesięcy i 8 dni zamiast wymaga-
nych 5 lat „zatrudnienia”.
Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu wyro-
kiem z dnia 20 czerwca 2000 r. [...] oddalił apelację.
W kasacji, organ rentowy zaskarżonemu wyrokowi zarzucił: „naruszenie prawa
materialnego przez błędne zastosowanie art. 27 w związku z art. 9 ust. 1 ustawy z
dnia 18.12.1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność go-
spodarczą oraz ich rodzin (Dz.U. z 1989 r. Nr 46 poz. 250) w związku z art. 32 ust. 2
i art. 33 ust. 1 pkt. 5 i ust. 2 ustawy z dnia 14.12.1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.), przez przyznanie powódce
prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy pomimo nieudowodnienia
wymaganego 5-go okresu zatrudnienia w ostatnim dziesięcioleciu poprzedzającym
datę zgłoszenia wniosku i powstania niezdolności do pracy, naruszenie przepisów
postępowania - art. 233 § 1, art. 316 § 1 i art. 328 § 2 kpc mające istotny wpływ na
wynik sprawy przez pominięcie szczegółowego zestawienia okresów składkowych i
nieskładkowych powódki” i wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku oraz poprzedzają-
cego go wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wro-
cławiu z dnia 19 stycznia 2000 r. i oddalenie odwołania powódki ewentualnie o
uchylenie zaskarżonego wyroku oraz poprzedzającego go wyroku Sądu Okręgowe-
go-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu i przekazanie sprawy Są-
dowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy wziął pod uwagę, co następuje:
Stosownie do art. 39311
KPC Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach
kasacji. Granice te wyznaczają przytoczone w niej podstawy, skonkretyzowane za-
rzutami i ich uzasadnieniem, oraz jej wnioskami. Wobec przytoczenia w kasacji oby-
dwu podstaw wskazanych w art. 3933
pkt 1 i 2 KPC, w pierwszej kolejności ocenie
3
podlegają zarzuty naruszenia przepisów postępowania. Podniesione w kasacji za-
rzuty naruszenia zaskarżonym wyrokiem, powołanych przepisów nie są usprawiedli-
wione. Przede wszystkim przypomnieć należy to, co Sąd Najwyższy wielokrotnie już
wyjaśniał, że powołanie zarzutu naruszenia art. 328 § 2 KPC w ramach podstawy ka-
sacyjnej jest z zasady nieskuteczne, z uwagi na brak istotnego wpływu tego naru-
szenia na wynik sprawy. Przepis ten dotyczy bowiem wymaganej treści uzasadnienia
wyroku, które powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, w
tym dowodów na których sąd się oparł i przyczyn, dla których innym dowodom od-
mówił wiarygodności i mocy dowodowej. Wady konstrukcyjne uzasadnienia sporzą-
dzonego po wydaniu zaskarżonego rozstrzygnięcia nie mają na ogół wpływu na jego
treść, i nie mogą stanowić usprawiedliwionej podstawy kasacji (por. wyrok z 1 lipca
1998 r., I PKN 220/98,OSNAPiUS 1999 nr 15, poz. 482). Kasacja upatruje naruszeń
wymienionych w niej przepisów w tym, że w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd
pominął szczegółowe zestawienie okresów składowych i nieskładkowych wniosko-
dawczyni, jednakże powołując się też na potrzebę wyłączenia niektórych okresów
nieopłacania składki „na wniosek ubezpieczonego”, ich obliczenie oraz wyjaśnienie,
czy zostały uwzględnione w postępowaniu przed organem rentowym lub w sądowym,
autor kasacji pozostawił Sądowi Najwyższemu mimo, że od początku orzekania ka-
sacyjnego ukształtowało się jednolite, wielokrotnie powtarzane w publikowanym
orzecznictwie, stanowisko obydwu Izb Sądu Najwyższego, zarówno Administracyj-
nej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, jak i Cywilnej, że „zarzuty kasacyjne powinny
być przedstawione tak szczegółowo, by Sąd Najwyższy bez poszukiwań w pismach
procesowych (aktach sprawy) otrzymał omówienie wytkniętej wady” (wyrok z dnia 16
grudnia 1996 r., II UKN 32/96, OSNAPIUS 1997 nr 15, poz. 275) oraz że to nie Sąd
Najwyższy ma poszukiwać argumentów usprawiedliwiających kasację, to osoba o
odpowiednio wysokich kwalifikacjach prawniczych, wnosząca kasację ma wykazać
jej zasadność odpowiednim do art. 3933
KPC przytoczeniem podstaw i adekwatnym
do nich wywodem prawnym. W rozpatrywanej sprawie wprawdzie słuszny jest zarzut
naruszenia zaskarżonym wyrokiem art. 328 § 2 KPC, ponieważ pominięcie w nim
obliczenia w latach, miesiącach i dniach uwzględnionych okresów składkowych i nie-
składkowych wnioskodawczyni powoduje, że ustalenia stanowiące podstawę fak-
tyczną rozstrzygnięcia nie poddają się kontroli kasacyjnej, jednakże w kasacji nie wy-
kazano na czym polega istotność wpływu tego naruszenia na wynik sprawy, nato-
miast uzasadnienie kasacji wskazuje, że wyrok - mimo tego naruszenia - odpowiada
4
prawu. Kasacja nie kwestionuje bowiem samego obliczenia, podnosi jedynie, że nie-
które z nich powinny być wyłączone z uwagi na nieopłacenie składki, jednakże po-
pełniając ten sam błąd, który zarzuca zaskarżonemu wyrokowi, ustalenie ich liczby i
ewentualnego wpływu na wynik sprawy, pozostawiła Sądowi Najwyższemu. Brak w
tym zakresie uzasadnienia zarzutów powoduje, że nie poddają się one kontroli kasa-
cyjnej. Zarzucając, że ustalenia Sądu zostały dokonane z naruszeniem pozostałych
powołanych przepisów postępowania, kasacja powtarzając za apelacją, że wniosko-
dawczyni na przestrzeni ostatniego dziesięciolecia „uwarunkowanego datą zgłosze-
nia wniosku o rentę jak również datą powstania inwalidztwa”, nie wykazała wymaga-
nego okresu ubezpieczenia, całkowicie ignoruje to, że Sąd Apelacyjny zaakceptował
pogląd Sądu pierwszej instancji, wyjaśniający że do okresów składkowych i nieskład-
kowych, uwzględnionych przez organ rentowy, a więc bezspornych, należy wniosko-
dawczyni doliczyć dodatkowe okresy ubezpieczenia, jakie przypadają po zgłoszeniu
wniosku o rentę. Stanowisko organu rentowego jest anachroniczne, bowiem pogląd
przyjęty w zaskarżonym wyroku jest ugruntowany wieloletnią praktyką sądów ubez-
pieczeń społecznych i orzecznictwem byłego Trybunału Ubezpieczeń Społecznych
oraz Sądu Najwyższego (por. wyroki: z dnia 7 lipca 1971 r., III URN 9/71 - OSPiKA
42/1971, z 22 października 1987 r., II URN 290/86 - PZS 1987/7 s. 62, z dnia 23
czerwca 1988 r., II URN 29/88, PSP 1989/5, poz. 107). Stosownie do tego poglądu,
doliczenie w postępowaniu sądowym okresów ubezpieczenia przypadających po wy-
daniu zaskarżonej decyzji, do uwzględnionych przez organ rentowy, okresów skład-
kowych i nieskładkowych, od których zależy prawo do renty z tytułu niezdolności do
pracy, nie jest naruszeniem art. 33 ust. 1 pkt 5 w związku z jego ust. 2 ustawy z dnia
14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr
40, poz. 267 ze zm.). Ponieważ w tym zakresie zasady przyznawania renty nie uległy
zmianie orzecznictwo to zachowuje aktualność. Skoro przytoczona w kasacji pod-
stawa z art. 3931
pkt 2 KPC okazała się bezzasadną, to również zarzuty niewłaści-
wego zastosowania, powołanych w petitum kasacji, przepisów prawa materialnego
są nieusprawiedliwione.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy, na podstawie powołanych prze-
pisów oraz art. 39312
KPC orzekł jak w sentencji wyroku.
========================================