III CZP 33/02
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:14-11-2012
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:II CKN 496/00
Pełny tekst orzeczenia
Postanowienie z dnia 12 czerwca 2002 r., III CZP 33/02
Komornikowi przysługuje zażalenie tylko na postanowienie sądu w
przedmiocie ustalenia kosztów egzekucji (art. 770 zdanie czwarte k.p.c.).
Sędzia SN Marian Kocon (przewodniczący)
Sędzia SN Elżbieta Skowrońska-Bocian
Sędzia SN Marek Sychowicz (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi wierzyciela Skarbu Państwa – Sądu
Rejonowego w N. na czynności Komornika Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w
Prudniku w sprawie egzekucyjnej z wniosku Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w N. przeciwko dłużnikowi Andrzejowi K., po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej na
posiedzeniu jawnym w dniu 12 czerwca 2002 r., przy udziale prokuratora
Prokuratury Krajowej Piotra Wiśniewskiego, zagadnienia prawnego
przedstawionego przez Sąd Okręgowy w Opolu postanowieniem z dnia 22 marca
2002 r.:
„Czy wierzyciel Skarb Państwa – działający przez sądy i prokuratorów ma
obowiązek uiszczania części opłaty egzekucyjnej należnej w sprawach o egzekucję
świadczeń pieniężnych (art. 45 ust. 5 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji
w brzmieniu wynikającym z ustawy nowelizującej z 18 września 2001 r. – Dz.U. Nr
130, poz. 1452?”
odmówił podjęcia uchwały.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w N. skierował do Komornika Rewiru I przy Sądzie Rejonowym
w Prudniku polecenie wyegzekwowania od Andrzeja K. orzeczonej wobec niego
grzywny wraz z kosztami postępowania w kwocie 212 zł. Komornik wezwał
wierzyciela do wpłacenia części opłaty stosunkowej, a wobec odmowy jej wpłacenia
zarządził zwrot wniosku. Skargę wierzyciela na tę czynność Sąd Rejonowy w
Prudniku postanowieniem z dnia 25 lutego 2002 r. uwzględnił i uchylił zarządzenie
Komornika o zwrocie wniosku. Postanowienie to zaskarżył zażaleniem Komornik.
Sąd Okręgowy w Opolu uznał, że zażalenie jest dopuszczalne „per analogiam legis
do art. 770 k.p.c.” i, rozpoznając je, powziął poważne wątpliwości ujęte w
przytoczonym zagadnieniu prawnym, które przedstawił do rozstrzygnięcia Sądowi
Najwyższemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Artykuł 770 zdanie czwarte k.p.c. przyznaje komornikowi prawo wniesienia
zażalenia na postanowienie sądu w przedmiocie, którego dotyczy ten przepis.
Jest to jedyny przypadek, w którym komornik, nie będący stroną postępowania
egzekucyjnego, może zaskarżyć postanowienie sądu wydane w postępowaniu, w
którym występuje on jako organ egzekucyjny lub wykonuje czynności na polecenie
sądu jako takiego organu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 marca
2000 r., II CKN 496/00, OSNC 2000, nr 9, poz. 168). Zdanie czwarte art. 770 k.p.c.,
jest przepisem o charakterze wyjątkowym, a więc podlegającym ścisłej wykładni.
Z art. 770 k.p.c. wynika, że postanowieniem sądu, na które zgodnie ze
zdaniem czwartym tego artykułu komornikowi przysługuje zażalenie,
jest postanowienie w przedmiocie ustalenia kosztów egzekucji. Jeżeli więc
jest to postanowienie wydane w wyniku rozpoznania skargi na czynności
komornika, to chodzi tu o postanowienie wydane na skutek zaskarżenia
postanowienia komornika o ustaleniu kosztów egzekucji. W sprawie, w której
przedstawione zostało zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia, postanowienie sądu,
na które komornik wniósł zażalenie, wydane jednakże zostało na skutek skargi
na zarządzenie komornika o zwrocie wniosku. Okoliczność, że komornik zarządził
zwrot wniosku ze względu na niewniesienie przez wierzyciela części opłaty
stosunkowej, nie zmienia przedmiotu rozstrzygnięcia sądu. Przyjęcie, że w takiej
sytuacji przedmiotem tym jest ustalenie kosztów postępowania egzekucyjnego
możliwe byłoby jedynie w wyniku niedopuszczalnej, bo rozszerzającej wykładni
przepisu zdania czwartego art. 770 k.p.c.
Nie można także uznać, że przepis ten może zostać zastosowany w drodze
analogii w jakiejkolwiek innej sytuacji, niż wskazana w jego hipotezie. Stosownie
do art. 767 § 3 k.p.c., zażalenie na postanowienie sądu wydane w wyniku
rozpoznania skargi na czynności komornika przysługuje bowiem jedynie
w wypadkach w ustawie przewidzianych. Co do przypadków, w których zażalenie
przysługuje, taka treść przepisu nie pozostawia miejsca na jakąkolwiek lukę
w ustawie, która mogłaby być wypełniona przez zastosowanie analogii.
Pogląd, że przepis art. 770 zdanie czwarte k.p.c. nie stanowi podstawy
wnoszenia przez komornika zażalenia na inne postanowienia sądu wydane
w postępowaniu egzekucyjnym (przez co należy rozumieć postanowienia, których
przedmiotem nie jest ustalenie kosztów egzekucji), wyraził już Sąd Najwyższy
w powołanym na wstępie postanowieniu z dnia 14 marca 2000 r., II CKN 496/00.
Należy zauważyć, że w postępowaniu, do prowadzenia którego komornik
został zobowiązany w wyniku uchylenia przez sąd jego zarządzenia o zwrocie
wniosku, ma on obowiązek ustalenia kosztów egzekucji (art. 770 zdanie trzecie
k.p.c.) i na ewentualne postanowienie sądu wydane w wyniku zaskarżenia tej
czynności, będzie przysługiwało mu zażalenie (art. 770 zdanie czwarte k.p.c.).
Z przytoczonych względów, w sprawie, w której przedstawione zostało zagadnienie
prawne, zażalenie wniesione przez Komornika powinno zostać odrzucone jako
niedopuszczalne (art. 370 w związku z art. 397 § 2 i art. 13 § 2 k.p.c.). Dla wydania
tego orzeczenia nie zachodzi potrzeba rozstrzygnięcia przedstawionego
zagadnienia prawnego. Na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 20 września
1984 r. o Sądzie Najwyższym (jedn. tekst: Dz.U. z 1994 r. Nr 13, poz. 48 ze zm.)
należało zatem odmówić podjęcia uchwały.
Komornikowi przysługuje zażalenie tylko na postanowienie sądu w
przedmiocie ustalenia kosztów egzekucji (art. 770 zdanie czwarte k.p.c.).
Sędzia SN Marian Kocon (przewodniczący)
Sędzia SN Elżbieta Skowrońska-Bocian
Sędzia SN Marek Sychowicz (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi wierzyciela Skarbu Państwa – Sądu
Rejonowego w N. na czynności Komornika Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w
Prudniku w sprawie egzekucyjnej z wniosku Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w N. przeciwko dłużnikowi Andrzejowi K., po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej na
posiedzeniu jawnym w dniu 12 czerwca 2002 r., przy udziale prokuratora
Prokuratury Krajowej Piotra Wiśniewskiego, zagadnienia prawnego
przedstawionego przez Sąd Okręgowy w Opolu postanowieniem z dnia 22 marca
2002 r.:
„Czy wierzyciel Skarb Państwa – działający przez sądy i prokuratorów ma
obowiązek uiszczania części opłaty egzekucyjnej należnej w sprawach o egzekucję
świadczeń pieniężnych (art. 45 ust. 5 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji
w brzmieniu wynikającym z ustawy nowelizującej z 18 września 2001 r. – Dz.U. Nr
130, poz. 1452?”
odmówił podjęcia uchwały.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w N. skierował do Komornika Rewiru I przy Sądzie Rejonowym
w Prudniku polecenie wyegzekwowania od Andrzeja K. orzeczonej wobec niego
grzywny wraz z kosztami postępowania w kwocie 212 zł. Komornik wezwał
wierzyciela do wpłacenia części opłaty stosunkowej, a wobec odmowy jej wpłacenia
zarządził zwrot wniosku. Skargę wierzyciela na tę czynność Sąd Rejonowy w
Prudniku postanowieniem z dnia 25 lutego 2002 r. uwzględnił i uchylił zarządzenie
Komornika o zwrocie wniosku. Postanowienie to zaskarżył zażaleniem Komornik.
Sąd Okręgowy w Opolu uznał, że zażalenie jest dopuszczalne „per analogiam legis
do art. 770 k.p.c.” i, rozpoznając je, powziął poważne wątpliwości ujęte w
przytoczonym zagadnieniu prawnym, które przedstawił do rozstrzygnięcia Sądowi
Najwyższemu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Artykuł 770 zdanie czwarte k.p.c. przyznaje komornikowi prawo wniesienia
zażalenia na postanowienie sądu w przedmiocie, którego dotyczy ten przepis.
Jest to jedyny przypadek, w którym komornik, nie będący stroną postępowania
egzekucyjnego, może zaskarżyć postanowienie sądu wydane w postępowaniu, w
którym występuje on jako organ egzekucyjny lub wykonuje czynności na polecenie
sądu jako takiego organu (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 marca
2000 r., II CKN 496/00, OSNC 2000, nr 9, poz. 168). Zdanie czwarte art. 770 k.p.c.,
jest przepisem o charakterze wyjątkowym, a więc podlegającym ścisłej wykładni.
Z art. 770 k.p.c. wynika, że postanowieniem sądu, na które zgodnie ze
zdaniem czwartym tego artykułu komornikowi przysługuje zażalenie,
jest postanowienie w przedmiocie ustalenia kosztów egzekucji. Jeżeli więc
jest to postanowienie wydane w wyniku rozpoznania skargi na czynności
komornika, to chodzi tu o postanowienie wydane na skutek zaskarżenia
postanowienia komornika o ustaleniu kosztów egzekucji. W sprawie, w której
przedstawione zostało zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia, postanowienie sądu,
na które komornik wniósł zażalenie, wydane jednakże zostało na skutek skargi
na zarządzenie komornika o zwrocie wniosku. Okoliczność, że komornik zarządził
zwrot wniosku ze względu na niewniesienie przez wierzyciela części opłaty
stosunkowej, nie zmienia przedmiotu rozstrzygnięcia sądu. Przyjęcie, że w takiej
sytuacji przedmiotem tym jest ustalenie kosztów postępowania egzekucyjnego
możliwe byłoby jedynie w wyniku niedopuszczalnej, bo rozszerzającej wykładni
przepisu zdania czwartego art. 770 k.p.c.
Nie można także uznać, że przepis ten może zostać zastosowany w drodze
analogii w jakiejkolwiek innej sytuacji, niż wskazana w jego hipotezie. Stosownie
do art. 767 § 3 k.p.c., zażalenie na postanowienie sądu wydane w wyniku
rozpoznania skargi na czynności komornika przysługuje bowiem jedynie
w wypadkach w ustawie przewidzianych. Co do przypadków, w których zażalenie
przysługuje, taka treść przepisu nie pozostawia miejsca na jakąkolwiek lukę
w ustawie, która mogłaby być wypełniona przez zastosowanie analogii.
Pogląd, że przepis art. 770 zdanie czwarte k.p.c. nie stanowi podstawy
wnoszenia przez komornika zażalenia na inne postanowienia sądu wydane
w postępowaniu egzekucyjnym (przez co należy rozumieć postanowienia, których
przedmiotem nie jest ustalenie kosztów egzekucji), wyraził już Sąd Najwyższy
w powołanym na wstępie postanowieniu z dnia 14 marca 2000 r., II CKN 496/00.
Należy zauważyć, że w postępowaniu, do prowadzenia którego komornik
został zobowiązany w wyniku uchylenia przez sąd jego zarządzenia o zwrocie
wniosku, ma on obowiązek ustalenia kosztów egzekucji (art. 770 zdanie trzecie
k.p.c.) i na ewentualne postanowienie sądu wydane w wyniku zaskarżenia tej
czynności, będzie przysługiwało mu zażalenie (art. 770 zdanie czwarte k.p.c.).
Z przytoczonych względów, w sprawie, w której przedstawione zostało zagadnienie
prawne, zażalenie wniesione przez Komornika powinno zostać odrzucone jako
niedopuszczalne (art. 370 w związku z art. 397 § 2 i art. 13 § 2 k.p.c.). Dla wydania
tego orzeczenia nie zachodzi potrzeba rozstrzygnięcia przedstawionego
zagadnienia prawnego. Na podstawie art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 20 września
1984 r. o Sądzie Najwyższym (jedn. tekst: Dz.U. z 1994 r. Nr 13, poz. 48 ze zm.)
należało zatem odmówić podjęcia uchwały.