Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 7 LISTOPADA 2002 R.
SNO 37/02
Przewodniczący: sędzia SN Bogdan Rychlicki (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Beata Gudowska, Zbigniew Myszka.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w Warszawie z udziałem Zastępcy
Rzecznika Dyscyplinarnego, sędziego Sądu Apelacyjnego w sprawie sędziego
Sądu Okręgowego po rozpoznaniu zażalenia obrońcy obwinionego na
postanowienie Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 5 sierpnia
2002 r., sygn. akt (...)
p o s t a n o w i ł utrzymać w mocy zaskarżone postanowienie.
2
U z a s a d n i e n i e
Prokuratura Okręgowa w dniu 22 kwietnia 2002 r. wystąpiła do Sądu
Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z wnioskiem o zezwolenie na
pociągnięcie sędziego Sądu Okręgowego do odpowiedzialności karno-sądowej i
zastosowanie tymczasowego aresztowania, za to, że
1) w nieustalonym dniu, w pierwszej połowie 1991 r. w A., będąc sędzią
wizytatorem Sądu Wojewódzkiego, przyjął od Krzysztofa P. korzyść majątkową
w postaci samochodu marki Mercedes typu 250 D, o wartości nie mniejszej niż
18.000,00 DM, w zamian za wywieranie wpływu na wydawanie, w toku
prowadzonych postępowań sądowych i egzekucyjnych, decyzji korzystnych dla
Krzysztofa P. oraz osób i podmiotów gospodarczych z nim związanych;
2) w dniu 1 października 1991 r. w B., będąc sędzią wizytatorem Sądu
Wojewódzkiego, przyjął od Krzysztofa P. korzyść majątkową w kwocie
8.247,50 zł (PLN) przekazaną mu za pośrednictwem innej osoby, z
przeznaczeniem na opłacenie kosztów zakupu nieruchomości gruntowej
położonej w C., w zamian za wywieranie wpływu na wydawanie, w toku
prowadzonych postępowań sądowych i egzekucyjnych, decyzji korzystnych dla
Krzysztofa P. oraz osób i podmiotów gospodarczych z nim związanych;
3) w okresie od 1990 r. do 1999 r. w D. i w BA., będąc sędzią wizytatorem
Sądu Wojewódzkiego do dnia 15 maja 1994 r., a następnie wiceprezesem tego
Sądu, przyjął od Krzysztofa P. korzyść majątkową nieustalonej wartości w
postaci zysków z działalności hurtowni (...) w AD., w zamian za wywieranie
wpływu na wydawanie, w toku prowadzonych postępowań sądowych i
egzekucyjnych, decyzji korzystnych dla Krzysztofa P. oraz osób i podmiotów
gospodarczych z nim związanych,
tj. przestępstw określonych w art. 228 § 1, § 3 k.k.
3
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny procedując w dniu 5 sierpnia 2002 r.
w przedmiocie zasadności tegoż wniosku, na podstawie art. 22 § 1 k.p.k. oraz
art. 128 Prawa o u.s.p. nie uwzględnił wniosku obrońcy sędziego Sądu
Okręgowego o zawieszenie postępowania, albowiem nieusprawiedliwione
niestawiennictwo prawidłowo zawiadomionego o terminie posiedzenia sędziego
Sądu Okręgowego nie stanowi długotrwałej przeszkody uniemożliwiającej
prowadzenie postępowania. Po ogłoszeniu postanowienia obrońca złożył
wniosek o wyłączenie od udziału w sprawie sędziego Sądu Apelacyjnego
uzasadniając to treścią art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. Na to postanowienie obrońca
sędziego Sądu Okręgowego wniósł zażalenie, w którym zarzucił:
- naruszenie art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k., bowiem w wydaniu postanowienia
brał udział sędzia podlegający wyłączeniu z przyczyn określonych w art. 40 § 1
pkt 7 k.p.k.,
- obrazę art. 22 § 1 k.p.k. poprzez uznanie, że stan zdrowia sędziego Sądu
Okręgowego nie stanowi długotrwałej przeszkody uniemożliwiającej
prowadzenie postępowania dyscyplinarnego, w sytuacji, gdy ze złożonej do akt
dokumentacji medycznej wynika jednoznacznie, iż sędzia cierpi na poważne
schorzenia kardiologiczne i w dniu 5 lipca 2002 r. poddany został zabiegowi
operacyjnemu na sercu, a stan jego zdrowia uniemożliwia mu udział w
postępowaniu dyscyplinarnym.
Na tych podstawach żalący się wniósł o uchylenie zaskarżonego
postanowienia i przekazanie wniosku Sądowi Dyscyplinarnemu pierwszej
instancji do ponownego rozpoznania.
Na posiedzeniu przed Sądem Najwyższym – Sądem Dyscyplinarnym
obrońca popierał zażalenie co do zarzutu obrazy art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. przez
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wskazując, iż obecnie bezprzedmiotowy
stał się zarzut obrazy art. 22 § 1 k.p.k. (obwiniony poddał się stosownej
operacji).
4
Z kolei Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wniosła o utrzymanie w
mocy zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny rozważył, co następuje:
Zażalenie nie jest zasadne. Z uwagi na wyrażone przez obrońcę
obwinionego stanowisko, co do zarzutu obrazy art. 22 § 1 k.p.k.
bezprzedmiotowe jest czynienie rozważań w tym przedmiocie. Zarzut obrazy
art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. według oceny Sądu Najwyższego jest chybiony.
Wyłączenie od udziału w sprawie sędziego, który brał udział w wydaniu
orzeczenia, które zostało uchylone lub stwierdzono jego nieważność (art. 40 § 1
pkt 7 k.p.k.) z reguły związane jest z takim układem procesowym, kiedy to po
uchyleniu orzeczenia sprawa przekazywana jest do ponownego rozpoznania
sądowi, który orzekał przed uruchomieniem postępowania odwoławczego. Ratio
legis powyższego unormowania uzasadnione jest potrzebą wyłączenia sędziego
od ponownego rozpoznania sprawy, jeśli idzie o główny przedmiot procesu, jak
również o kwestie natury incydentalnej, kiedy to w tym zakresie orzeczenie
zostało uchylone i przekazano sprawę do ponownego rozpoznania (por.: wyrok
SN z dnia 6 lutego 1997 r., II KKN 138/96, OSNKW z 1997 z. 7-8, poz. 62;
postanowienie SN z dnia 10 marca 1997 r., V KZ 24/97, OSNKW z 1997 z. 7-8,
poz. 63; E. Skrętowicz: Iudex inhabilis i Iudex suspectus w polskim prawie
karnym, Lublin 1994).
W zaistniałym układzie procesowym niesporne jest, iż sędzia Sądu
Apelacyjnego w dniu 4 marca 2002 r. przewodniczył składowi orzekającemu
Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego, który w dniu 4 marca 2002 r.
wydał uchwałę sygn. akt (...) zezwalającą na zatrzymanie i tymczasowe
aresztowanie sędziego Sądu Okręgowego za to, że:
- w pierwszej połowie 1993 roku w A. będąc sędzią wizytatorem byłego
Sądu Wojewódzkiego przyjął od Krzysztofa P. korzyść majątkową w kwocie
100 tys. USD w zamian za naruszenie obowiązku służbowego wynikającego z
nadzoru nad pracą komorników polegającego na skłonieniu komornika Sądu
5
Rejonowego w sprawie oznaczonej sygnaturą (...) między innymi do zbycia w
toku egzekucji komorniczej zabezpieczonych samochodów wskazanej spółce z
o.o. „N.(...) T.(...)” w E. i wydania części pojazdów przed faktyczną zapłatą, tj.
przestępstwa określonego w art. 228 § 5 k.k.,
- w nieustalonym dniu w połowie 1993 roku w A., będąc sędzią
wizytatorem byłego Sądu Wojewódzkiego przyjął od Andrzeja D. korzyść
majątkową w kwocie 15 tys. zł (PLN) w zamian za obietnicę wywarcia wpływu
na wydanie w toku prowadzonego postępowania sądowego w sprawie
oznaczonej sygnaturą (...), decyzji korzystnych dla Andrzeja D., tj. przestępstwa
określonego w art. 228 § 1 k.k.
Z kolei Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny uchwałą z dnia 5 lipca 2002
r., sygn. akt (...) w związku z zażaleniem obwinionego sędziego Sądu
Okręgowego uchylił uchwałę Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z
dnia 4 marca 2002 r. zezwalającą na zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie
sędziego Sądu Okręgowego i postępowanie w tym przedmiocie umorzył (por.
akta Sądu Dyscyplinarnego ...). Sąd Najwyższy m.in. przedstawił pogląd, że
„wyrażenie przez sąd dyscyplinarny zgody na pociągnięcie sędziego do
odpowiedzialności karnej sądowej otwiera drogę do stosowania wszystkich
instytucji kodeksu postępowania karnego, w tym również tymczasowego
aresztowania. Zatem wyjednywanie wobec takiego sędziego jeszcze dodatkowej
zgody na zastosowanie tego środka zapobiegawczego nie ma uzasadnienia”.
(OSNKW z 2002 r., z. 9-10, poz. 87).
Pogląd ten w niniejszej sprawie, wbrew temu, jak sugeruje to w zażaleniu
obrońca obwinionego – nie znajduje zastosowania. Rzecz w tym, iż w
zaistniałym układzie procesowym sędzia Sądu Apelacyjnego uczestniczył w
składzie orzekającym Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego, który w dniu
5 sierpnia 2002 r. rozpoznawał wniosek o czyny wyczerpujące znamiona
przestępstwa określonego w art. 228 § 1 i 3 k.k., a wniosek ten nie był
6
przedmiotem uprzedniej kontroli odwoławczej, a zatem w tej sprawie nie
zachodzi przyczyna określona w art. 40 § 1 pkt 7 k.p.k. skutkująca stosownie do
treści art. 439 § 1 pkt 1 k.p.k. uchylenie zaskarżonego postanowienia i
przekazanie sprawy Sądowi Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu do
ponownego rozpoznania w innym składzie orzekającym.
Mając powyższe na uwadze postanowiono jak na wstępie.