Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 18 grudnia 2003 r.
I PK 157/03
Przepisy art. 60 pkt 4 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej
(Dz.U. z 1999 r. Nr 49, poz. 483 ze zm.) i art. 52 § 1 pkt 2 k.p., nie mają zastoso-
wania do pracowników służby cywilnej zatrudnionych na podstawie mianowa-
nia, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pra-
cownikach urzędów państwowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 86, poz.
953 ze zm.).
Przewodniczący SSN Barbara Wagner, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn (spra-
wozdawca), Jadwiga Skibińska-Adamowicz.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18 grudnia 2003 r.
sprawy z powództwa Andrzeja N. przeciwko Urzędowi Morskiemu w S. o przywróce-
nie do pracy, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Słupsku z dnia 28 listopada 2002 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu-Są-
dowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Słupsku do ponownego rozpoznania i
orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Powód Andrzej N. w pozwie skierowanym przeciwko Urzędowi Morskiemu w
S. w związku z rozwiązaniem z nim umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pra-
cownika domagał się przywrócenia do pracy. Pozwany Urząd Morski w S. wniósł o
oddalenie powództwa.
Powód był zatrudniony w pozwanym Urzędzie Morskim w S. od 16 września
1987 r. W dniu 23 czerwca 1989 r. Naczelny Dyrektor Urzędu Morskiego w S. miano-
wał go na podstawie art. 4 ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów
państwowych (Dz.U. Nr 31, poz. 214 ze zm.) na stanowisko nadzorcy ochrony wy-
brzeża w Obwodzie Ochrony Wybrzeża w Ł. W latach 2000 i 2001 pozwany pro-
2
wadził przeciwko powodowi postępowania dyscyplinarne, w których - w charakterze
rzecznika dyscyplinarnego - uczestniczył Naczelnik Wydziału Prawnego pozwanego
zakładu pracy, Jan B.
Pismem z 22 lutego 2000 r. Dyrektor S. Parku Narodowego w S. Feliks K. za-
wiadomił Prokuraturę Rejonową w S., że powód zawiadamiając tę Prokuraturę, fał-
szywie oskarżył pracowników Parku o popełnienie przez nich przestępstwa fałszywe-
go oskarżenia jego osoby o nielegalny połów ryb. W dniu 7 września 2000 r., naka-
zem karnym wydanym przez Sąd Rejonowy w Słupsku, powód został uznany win-
nym i skazany na karę grzywny za to, że 24 września 1999 r. i 6 października 1999
r., działając w z góry powziętym zamiarze, składając zawiadomienie do Prokuratury
Rejonowej w S. i Komisariatu Policji w S. z siedzibą w G.W., fałszywie oskarżył pra-
cowników S. Parku Narodowego w S. - Komendanta Andrzeja R. i starszego strażni-
ka Straży Parku Jacka B. o popełnienie przestępstwa fałszywego oskarżenia jego
osoby o nielegalny połów ryb, to jest czyn z art. 234 k.k. w związku z art. 12 k.k., sta-
nowiący umyślne przestępstwo. Pismem nadanym 27 lutego 2001 r., a doręczonym
powodowi za pośrednictwem poczty 16 marca 2001 r., pozwany, rozwiązał z Andrze-
jem N. umowę o pracę bez wypowiedzenia. Jako przyczynę rozwiązania umowy w
trybie natychmiastowym pozwany wskazał utratę przez powoda możliwości zatrud-
nienia w służbie cywilnej, spowodowaną prawomocnym skazaniem za przestępstwo
umyślne z art. 234 § 1 k.k. wyrokiem Sądu Rejonowego w Słupsku z 7 września
2000 r. Jako podstawę prawną pozwany podał art. 52 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy w
związku z art. 7 ust. 1 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej (Dz.U. z 1999 r.
Nr 49, poz. 483 ze zm.).
Mając na uwadze powyższe ustalenia Sąd Rejonowy uznał, że skoro art. 136
w ust. 1ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej ustanowił zasadę kontynuacji
stosunków pracy urzędników państwowych w ramach korpusu służby cywilnej przy-
znając tym urzędnikom administracji rządowej, którzy przed wejściem w życie po-
wyższej ustawy, mieli status urzędnika państwowego na podstawie ustawy z 16
września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych, to powód ma status pra-
cownika służby cywilnej z tym, że w okresie przejściowym wskazanym w art. 137 ust.
1 ustawy o służbie cywilnej ( tj. do 31 grudnia 2003 r.) znajdują do niego zastosowa-
nie enumeratywnie wymienione przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwo-
wych, na zasadzie wyrażonej w art. 138 ustawy o służbie cywilnej. W pozostałym
zakresie do powoda jako mianowanego pracownika służby cywilnej mają zastosowa-
3
nie przepisy o umownych pracownikach służby cywilnej. Ustawa ta pomija regulację
sposobów i podstaw ustania stosunku pracy w służbie cywilnej w odniesieniu do pra-
cowników służby, co oznacza, że w zakresie ustania stosunków pracy tych osób - w
tym powoda - stosowane są, zgodnie z jej art. 7 ust. 1, przepisy Kodeksu pracy.
Dlatego zastosowanie przez pozwanego przy rozwiązaniu z powodem umowy o
pracę przepisów Kodeksu pracy, nie może być ocenione jako wadliwe. Zdaniem
Sądu Rejonowego nic nie stoi na przeszkodzie, by kwalifikować przypadek skazania
pracownika nakazem karnym w kategorii „oczywistości popełnienia przestępstwa", o
której również mowa w art. 52 § 1 pkt 2 k.p. w związku z art. 7 ust. 1 ustawy o służbie
cywilnej. Fakt wydania przeciwko powodowi nakazu karnego, nawet nieprawomoc-
nego, przesądził o oczywistości popełnienia przez powoda przestępstwa. Z art. 4
ustawy o służbie cywilnej wynika, że w służbie cywilnej nie może być zatrudniona
osoba, która poniosła odpowiedzialność karną z tytułu popełnienia przestępstwa z
winy umyślnej. Tym samym dalsze zatrudnianie powoda na dotychczasowym stano-
wisku nie było możliwe. W kwestii oceny zachowania przez pozwanego jednomie-
sięcznego terminu na złożenie oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy o pracę bez
wypowiedzenia Sąd Rejonowy uznał, że termin ten rozpoczął bieg od 8 lutego 2001
r., tj. od dnia w którym Urząd posiadł pewną wiadomość o okoliczności uzasadniają-
cej rozwiązanie z powodem umowy o pracę. Koniec tego terminu przypadł na 8
marca 2001 r. Oświadczenie pozwanego o rozwiązaniu z powodem umowy o pracę
zostało doręczone powodowi (za pośrednictwem poczty) dopiero 16 marca 2001 r., a
zatem z przekroczeniem powyższego terminu. Wynika stąd, że rozwiązanie z powo-
dem umowy o pracę bez wypowiedzenia nastąpiło z naruszeniem przepisów prawa.
Sąd Rejonowy, kierując się dyspozycją art. 56 § 2 k.p. w związku z art. 45 § 2
k.p. i w związku z art. 7 ust. 1 ustawy o służbie cywilnej uznał, iż przywrócenie powo-
da do pracy jest niemożliwe ze względu na art. 4 pkt 3 ustawy o służbie cywilnej.
Stosownie do powołanych przepisów orzekł o odszkodowaniu oddalając powództwo
w pozostałym zakresie i znosząc wzajemnie koszty procesu.
Apelację od powyższego wyroku wniosły obie strony.
Sąd Okręgowy uznał, że apelacja powoda jest niezasadna. Przyjął ustalenia
Sądu Rejonowego za własne. Stwierdził też, że rozważania prawne w zakresie zna-
czenia i wagi nakazu karnego oraz jego skutków w zakresie stosunku pracy urzędni-
ka służby cywilnej nie nasuwają wątpliwości. Powód utracił cechę niekaralności, a
tym samym niemożliwe stało się jego zatrudnianie na dotychczasowym stanowisku.
4
Zasadne natomiast okazały się zarzuty obu stron dotyczące naruszenia przez Sąd
pierwszej instancji prawa materialnego. Bezsporne bowiem jest, że do stosunków
pracy mianowanych urzędników służby cywilnej, w tym do powoda, mają zastosowa-
nie przepisy ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych w
zakresie określonym art. 138 ustawy o służbie cywilnej. Bezsporne też jest, że skoro
ustawa o pracownikach urzędów państwowych w sposób szczegółowy i wyczerpują-
cy uregulowała kwestie nawiązania, zmiany i rozwiązania stosunku pracy z urzędni-
kami podlegającymi jej przepisom, a jedynie w zakresie wygaśnięcia stosunku pracy
z urzędnikiem państwowym mianowanym odsyła w art. 14 ust. 4 do Kodeksu pracy i
przepisów szczególnych, to unormowanie dotyczące nawiązania, zmiany i rozwiąza-
nia stosunku pracy z urzędnikiem państwowym, zawarte w rozdziale 2 tej ustawy,
jest pełne. Możliwości dokonywania zmian w stosunku pracy urzędnika państwowego
występują zatem tylko w zakresie i trybie przewidzianym w ustawie z 16 września
1982 r.
Problem pokrywania się zakresów obowiązywania obu pragmatyk rozstrzygają
przepisy przejściowe ustawy o służbie cywilnej. Stosunki pracy nawiązane na pod-
stawie mianowania na zasadach określonych w pragmatyce urzędniczej z 1982 r.
pozostają w mocy nie dłużej niż do 31 grudnia 2003 r. Z dniem 1 stycznia 2004 r.
stosunki te przekształcą się z mocy prawa w stosunki pracy na podstawie umowy o
pracę na czas nieokreślony (art. 137 ustawy o służbie cywilnej.). Na mocy art. 138
ustawy o służbie cywilnej do pracowników mianowanych na podstawie ustawy o pra-
cownikach urzędów państwowych w okresie do 31 grudnia 2003 r. będą miały zasto-
sowanie wskazane w nim przepisy pragmatyki urzędniczej dotyczące przeniesienia
służbowego, rozwiązania stosunku pracy za wypowiedzeniem oraz w trybie natych-
miastowym, a także dotyczące wygaśnięcia stosunku pracy, jak i uprawnień do
wcześniejszej emerytury.
Sąd Okręgowy, rozważając sytuację prawną tych urzędników administracji
rządowej, którzy poprzednio mieli status urzędnika państwowego stwierdził, że w ust.
1 art. 136 ustanowiono zasadę kontynuacji ich stosunków pracy w ramach korpusu
służby cywilnej, przyznając im przez okres przejściowy, wskazany w art. 137 ust. 1
ustawy, status mianowanych pracowników tej służby. Jednak z ust. 1 artykułu 137
jednoznacznie wynika, że stosunki pracy pracowników służby cywilnej, którzy zostali
mianowani jeszcze na podstawie ustawy o pracownikach urzędów państwowych
mogą ustać przed dniem 31 grudnia 2003 r., jeżeli zostaną rozwiązane lub wygasną
5
w sposób określony w „niniejszej ustawie". Sprzeczność pomiędzy tym przepisem, a
art. 138 ust. 1 ustawy, w którym stanowi się, że do mianowanych pracowników
służby cywilnej mają zastosowanie, między innymi, art. 13-16 ustawy o pracownikach
urzędów państwowych, które dotyczą właśnie rozwiązania i wygaśnięcia stosunku
pracy mianowanego urzędnika państwowego jest pozorna, gdyż poprzez dyspozycję
art. 14 ust. 4 ustawy o pracownikach urzędów państwowych znajduje tu zastosowa-
nie art. 60 ustawy o służbie cywilnej. Ustawa o urzędnikach państwowych nie prze-
widuje specyficznych dla urzędników państwowych mianowanych przypadków wyga-
śnięcia stosunku pracy. Zgodnie z art. 14 ust. 4 ustawy o pracownikach urzędów
państwowych stosunek pracy z urzędnikiem państwowym mianowanym wygasa w
przypadkach określonych w Kodeksie pracy i przepisach szczególnych. Przepisem
takim niewątpliwie jest art. 60 ustawy o służbie cywilnej stwierdzający między innymi,
że przesłanką wygaśnięcia stosunku pracy urzędnika służby cywilnej jest prawomoc-
ne skazanie go za przestępstwo popełnione umyślnie.
W tym stanie faktycznym i prawnym należy stwierdzić, że stosunek pracy po-
woda z pozwanym Urzędem wygasł z mocy prawa. Obowiązuje w tym zakresie do-
mniemanie wygaśnięcia stosunku pracy mianowanego urzędnika służby cywilnej z
powodu prawomocnego skazania za przestępstwo z winy umyślnej, a więc „fakt
prawny” przewidziany art. 60 ustawy o służbie cywilnej, który jest wiążący dla sądu
orzekającego (art. 234 k.p.c.) i musi być uwzględniony z urzędu. Skoro stosunek
pracy powoda wygasł z mocy prawa z chwilą prawomocnego skazania go za czyn z
art. 234 k.k. nakazem karnym, nie przysługuje mu roszczenie o przywrócenie do
pracy, czy też odszkodowanie. W tym stanie faktycznym i prawnym, oświadczenie
pozwanego - złożone po powzięciu wiadomości o fakcie skazania powoda za prze-
stępstwo umyślne - o rozwiązaniu z nim stosunku pracy w oparciu o art. 5 k.p. nie
mogło wywołać skutków prawnych.
W kasacji powód zaskarżył wyrok Sądu Okręgowego. Jako podstawy kasacji
wskazał naruszenie prawa materialnego, tj. art. 137, art. 138 oraz art. 4 pkt 3 i art. 60
pkt 4 ustawy o służbie cywilnej, jak również art. 13 - 16, w tym w szczególności art.
14 ust 1 pkt 1 ustawy o pracownikach urzędów państwowych, polegające na naru-
szeniu przepisów, błędnej wykładni prawa i niewłaściwym jego zastosowaniu. Po-
nadto skarżący zarzucił naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez niewyjaśnienie wszystkich
okoliczności sprawy, art. 234 k.p.c. przez niewłaściwe zastosowanie, art. 386 § 1
k.p.c. przez uwzględnienie apelacji pozwanego pomimo jej bezzasadności, art. 385
6
k.p.c. przez jego niezastosowanie, mimo że apelacja pozwanego jest całkowicie bez-
zasadna oraz art. 11 k.p.c. poprzez rozszerzającą interpretację tego przepisu przez
Sąd drugiej instancji.
Skarżący wniósł o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy Sądowi drugiej instancji do ponownego rozpoznania lub o zmianę wyroku w
całości przez przywrócenie powoda do pracy, a także o zasądzenie kosztów postę-
powania kasacyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest uzasadniona. Trafne okazały się zarzuty naruszenia art. 60 pkt 4,
art. 137 i art. 138 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej oraz art. 14 ust. 1
ustawy z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych. Kluczowe dla
rozstrzygnięcia niniejszej sprawy jest określenie statusu prawnego powoda. Okolicz-
nością faktyczną istotną z tego punktu widzenia jest to, że powód 23 czerwca 1989 r.
został mianowany przez Naczelnego Dyrektora Urzędu Morskiego w S. na podstawie
art. 4 ustawy o pracownikach urzędów państwowych na stanowisko nadzorcy w Ob-
wodzie Ochrony Wybrzeża w Ł. Należy przypomnieć, że służba cywilna została
ustanowiona ustawą z 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej, która weszła w życie 1
stycznia 1997 r. W myśl jej przepisów korpus służby cywilnej tworzyli pracownicy
zatrudnieni na podstawie tej ustawy w urzędach w niej określonych. Osoby zatrud-
nione, tak jak powód, na podstawie mianowania w oparciu o przepisy ustawy o pra-
cownikach urzędów państwowych nie zostały włączone do korpusu służby cywilnej.
Według art. 95 tej ustawy, stosunki pracy tych osób pozostawały w mocy nie dłużej
niż do 31 grudnia 2007 r., chyba że wcześniej w sposób określony w ustawie o pra-
cownikach urzędów państwowych zostały rozwiązane lub wygasły. Z dniem 1 stycz-
nia 2008 r. miały one zostać przekształcone w stosunki pracy na podstawie umowy o
pracę na czas nieokreślony. Powód nie stał się zatem członkiem korpusu służby cy-
wilnej na podstawie ustawy z 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej.
Ustawa z 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej została uchylona przez ustawę z 18
grudnia 1998 r. o służbie cywilnej, która weszła w życie 1 lipca 1999 r. Z mocy nowej
ustawy w skład korpusu służby cywilnej wchodzą dwie kategorie osób: 1) pracownicy
służby cywilnej, zatrudnieni na podstawie umowy o pracę zgodnie z zasadami okre-
ślonymi w ustawie, 2) urzędnicy służby cywilnej, zatrudnieni na podstawie mianowa-
7
nia zgodnie z zasadami określonymi w ustawie (art. 3). Z dniem wejścia w życie tej
ustawy pracownicy zatrudnieni na stanowiskach określonych w jej art. 2 stali się z
mocy prawa pracownikami służby cywilnej, z zastrzeżeniem szczególnych postano-
wień art. 137 ustawy (art. 136 ust. 1). Z kolei urzędnicy służby cywilnej, mianowani
na podstawie przepisów ustawy z 5 lipca 1996 r. o służbie cywilnej, stali się z tym
dniem urzędnikami służby cywilnej w rozumieniu nowej ustawy (art. 139 ust. 1).
Wynika stąd, że powód nie może być zaliczony do kategorii urzędników służby
cywilnej w rozumieniu nowej ustawy, ponieważ nie uzyskał mianowania ani na jej
podstawie, ani na podstawie ustawy z 1996 r.
Powód należy natomiast do osób, o których stanowi art. 136 ustawy z 1998 r.
o służbie cywilnej. Zgodnie z tym przepisem z dniem wejścia w życie ustawy pracow-
nicy zatrudnieni na stanowiskach określonych w art. 2 stają się z mocy prawa pra-
cownikami służby cywilnej, z zastrzeżeniem art. 137. Powód był zatrudniony na jed-
nym ze stanowisk określonych w art. 2. Jednakże stał się on pracownikiem służby
cywilnej „z zastrzeżeniem art. 137”. Przepis art. 137 ust. 1 ustawy z 1998 r. stanowi,
że stosunki pracy nawiązane w urzędach, o których mowa w jej art. 2, przed dniem
jej wejścia w życie, na podstawie mianowania na zasadach określonych w ustawie o
pracownikach urzędów państwowych, pozostają w mocy nie dłużej niż do dnia 31
grudnia 2003 r., chyba że wcześniej w sposób określony w niniejszej ustawie zostały
przekształcone, rozwiązane lub wygasły. Z dniem 1 stycznia 2004 r. stosunki te
przekształcają się w stosunki pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokre-
ślony (art. 137 ust. 2). W świetle tego unormowania pracownicy, o których stanowi
art. 136 ustawy z 1998 r. o służbie cywilnej, w tym i powód, stali się więc pracowni-
kami służby cywilnej w rozumieniu art. 3 tej ustawy, jednakże z zastrzeżeniem ich
specjalnego statusu polegającego na tym, że do 31 grudnia 2003 r. mianowanie
pozostaje podstawą ich zatrudnienia, i że do tego czasu nie nastąpi przekształcenie,
rozwiązanie lub wygaśnięcie ich stosunku pracy. Specjalny status, wyróżniający ich
korzystnie z grupy pracowników służby cywilnej, o których stanowi art. 136, uzyskali
oni także w sferze rozwiązania i wygaśnięcia stosunku pracy. Ustawa o służbie cy-
wilnej nie reguluje bowiem bliżej zagadnień związanych z rozwiązywaniem stosunku
pracy pracowników służby cywilnej. Stąd też w myśl jej art. 7 ust. 1, który odsyła w
sprawach wynikających ze stosunku pracy członka korpusu służby cywilnej, nieure-
gulowanych w ustawie, do Kodeksu pracy i innych przepisów prawa pracy. Do roz-
wiązania stosunku pracy tej części pracowników stosuje się ogólne przepisy prawa
8
pracy. Obowiązujące prawo nie przewiduje zatem w przypadku pracowników służby
cywilnej podobnych gwarancji stabilności zatrudnienia, jak w przypadku urzędników
służby cywilnej. Jednakże z mocy art. 138 tej ustawy do pracowników zatrudnionych
na podstawie mianowania zgodnie z przepisami ustawy o pracownikach urzędów
państwowych stosuje się art. 10 ust. 1a, 1b i 5, art. 13-16 oraz art. 27 ust. 3 tej
ustawy, tj. ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Oznacza to objęcie w
okresie do 31 grudnia 2003 r., grupy pracowników, do której należy powód, gwaran-
cjami wzmocnionej stabilności stosunku pracy przysługującymi mianowanym urzęd-
nikom państwowym.
Należy zauważyć, że w świetle powyższych ustaleń, sposób rozumienia treści
art. 137 ust. 1 ustawy z 1998 r. jest nieco inny, niż wynika to z pierwszego odczytania
tego przepisu. Dotyczące objętych nim stosunków pracy sformułowanie „chyba że
wcześniej w sposób określony w niniejszej ustawie zostały przekształcone, rozwią-
zane lub wygasły” może bowiem nasuwać prima facie myśl, że chodzi tu o prze-
kształcenie, rozwiązanie lub wygaśnięcie w sposób dotyczący pracowników lub
urzędników służby cywilnej zatrudnionych na podstawie ustawy z 1998 r. Takiemu
odczytaniu tego sformułowania przeczy jednak wprost treść art. 138 ust. 1 tej ustawy.
Należy zatem przyjąć, że odnosi się ono do rozwiązania lub wygaśnięcia „określone-
go w niniejszej ustawie”, tj. w art. 138 ust. 1, który jednak w tym zakresie odsyła do
ustawy o pracownikach urzędów państwowych.
Cele opisanej powyżej regulacji przedstawił Trybunał Konstytucyjny, wskazu-
jąc, że art. 137 ustawy z 1998 r. stanowi jeden z elementów całościowej reformy
służby cywilnej mającej na względzie zapewnienie lepszego jej funkcjonowania. Try-
bunał uznał - z jednej strony - zasadność oczekiwania pracowników, że ustawodaw-
ca nie zmieni w sposób arbitralny dotychczasowych zasad ochrony trwałości ich sto-
sunków pracy. Z drugiej zaś uznał, że każdy zatrudniony w służbie publicznej musi
liczyć się ze zmianą na niekorzyść regulacji gwarantującej stabilność zatrudnienia,
jeżeli przemawiać będą za tym względy ogólnospołeczne, a w szczególności wzgląd
na potrzebę zapewnienia prawidłowego funkcjonowania administracji publicznej.
Dlatego wygaszenie ochrony stabilności stosunku pracy przewidziane w art. 137
ustawy o służbie cywilnej zostało odsunięte w czasie. Ustawodawca wprowadził
czteroipółletni okres dostosowawczy, łagodząc niekorzystne skutki dla zainteresowa-
nych. W konsekwencji regulacji tej nie można stawiać zarzutu naruszenia zasady
ochrony zaufania jednostki do państwa i do prawa.
9
Powyższe ustalenia prowadzą do wniosku, że przed rozwiązaniem stosunku
pracy powód był pracownikiem służby cywilnej w rozumieniu art. 3 ustawy z 1998 r. o
służbie cywilnej i z tego tytułu był objęty przepisami tej ustawy dotyczącymi członków
korpusu służby cywilnej zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Miał on jednak
specjalny, przejściowy status, wyrażający się w utrzymaniu mianowania jako podsta-
wy jego stosunku pracy i objęciu go wzmocnioną ochroną stabilności zatrudnienia
przewidzianą w przepisach o rozwiązaniu stosunku pracy z mianowanymi urzędni-
kami państwowymi zawartych w ustawie o pracownikach urzędów państwowych.
Na podstawie art. 138 ust. 1 ustawy z 1998 r. powód był zatem objęty przepi-
sami ustawy o urzędnikach państwowych w zakresie rozwiązania i wygaśnięcia sto-
sunku pracy. Rozwiązanie stosunku pracy z winy pracownika bez wypowiedzenia
reguluje art. 14 ust. 1 ustawy o pracownikach urzędów państwowych. Zgodnie z nim
stosunek pracy z urzędnikiem państwowym mianowanym ulega z mocy prawa roz-
wiązaniu z jego winy bez wypowiedzenia, w razie prawomocnego skazania na karę
pozbawienia praw publicznych albo prawa wykonywania zawodu, prawomocnego
ukarania karą dyscyplinarną wydalenia z pracy w urzędzie lub zawinionej utraty
uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.
Z treści tej regulacji prawnej wynika, że żadna ze wskazanych w niej przesła-
nek rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia nie mogła mieć zastosowania
do powoda. W szczególności nie orzeczono wobec niego kary dyscyplinarnej wyda-
lenia z pracy w urzędzie. Regulacja podstaw rozwiązania stosunku pracy zawarta w
art. 13 - 16 ustawy o pracownikach urzędów państwowych jest kompletna (por. wyrok
Naczelnego Sądu Administracyjnego z 19 kwietnia 1984 r., II SA 451/84, ONSA 1984
nr 1, poz. 43). Przepisy te wyraźnie określają zakres odesłania do przepisów Kodek-
su pracy (vide: art. 13 ust.3, 14 ust. 3 i 4). Nie ma zatem, wbrew poglądowi Sądu
Rejonowego, możliwości stosowania w tym zakresie art. 52 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy.
Nietrafny jest także pogląd Sądu Okręgowego, że do powoda należało zasto-
sować art. 60 ustawy o służbie cywilnej, który w pkt 4 stanowi, że stosunek pracy
urzędnika służby cywilnej wygasa w razie prawomocnego skazania za przestępstwo
popełnione umyślnie. Wniosek taki Sąd Okręgowy wyprowadził z art. 14 ust. 4
ustawy o pracownikach urzędów państwowych, zgodnie z którym stosunek pracy z
urzędnikiem państwowym mianowanym wygasa w wypadkach określonych w Ko-
deksie pracy oraz przepisach szczególnych. Zdaniem Sądu Okręgowego ustawa z
18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej należy do takich przepisów szczególnych. Nie-
10
słuszność tego zapatrywania wynika przede wszystkim stąd, że powód nie był
urzędnikiem służby cywilnej w rozumieniu ustawy z 1998 r., a tylko takiego kręgu
pracowników dotyczy art. 60 tej ustawy. Poza tym trudno przyjąć, że ustawa ta od-
syła do samej siebie w tak okrężny sposób. Na koniec zapatrywanie to kłóci się z
logiką i celem regulacji zawartej w art. 137 i 138, które jak ustalono zmierzają do za-
pewnienia przez okres przejściowy pracownikom służby cywilnej mianowanym na
podstawie ustawy o pracownikach urzędów państwowych, wzmożonej stabilności
zatrudnienia na zasadach dotąd tych pracowników obowiązujących.
Rozwiązanie stosunku pracy z powodem nastąpiło zatem z naruszeniem obo-
wiązujących przepisów. Rozpoznając ponownie sprawę Sąd Okręgowy powinien
także uwzględnić treść art. 4 pkt 3 ustawy o służbie cywilnej, zgodnie z którym w
służbie cywilnej może być zatrudniona osoba, która nie była karana za przestępstwo
popełnione umyślnie.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji na podstawie
art. 39313
k.p.c., a o kosztach postępowania kasacyjnego - na podstawie art. 39319
k.p.c. w związku z art. 108 § 2 k.p.c.
========================================