Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 16 marca 2005 r.
I PK 199/04
Do pracowników podlegającym przepisom ustawy z dnia 3 marca 2000 r.
o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. Nr
26, poz. 306 ze zm.) nie ma zastosowania ustawa z dnia 12 grudnia 1997 r. o
dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budże-
towej (Dz.U. Nr 160, poz. 1080 ze zm.).
Przewodniczący SSN Herbert Szurgacz, Sędziowie: SN Roman Kuczyński
(sprawozdawca), SA Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 marca 2005 r. sprawy
z powództwa Jadwigi J. przeciwko Skarbowi Państwa - Zakładowi Karnemu w K. o
dodatkowe wynagrodzenie roczne, na skutek kasacji powódki od wyroku Sądu Okrę-
gowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Olsztynie z dnia 1 czerwca 2004
r. [...]
o d d a l i ł kasację.
U z a s a d n i e n i e
Powódka Jadwiga J. - główny księgowy Gospodarstwa Pomocniczego Za-
kładu Produkcyjnego przy Zakładzie Karnym w K. - wniosła o zasądzenie od Skarbu
Państwa - Zakładu Karnego w K. kwoty 14.409,22 zł z tytułu niewypłacenia dodatko-
wego wynagrodzenia rocznego przysługującego pracownikom jednostek sfery bu-
dżetowej za lata 2000,2001,2002,2003, na podstawie przepisów ustawy z dnia 12
grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników sfery bu-
dżetowej (Dz.U. Nr 160, poz. 1080 ze zm.).
Wyrokiem z dnia 26 marca 2004 r. Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Bartoszycach
zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 10.554,13 zł brutto z ustawowymi
odsetkami. W ocenie Sądu Rejonowego ustawa z dnia 3 marca 2000 r. o wynagro-
dzeniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz.U. Nr 26, poz. 306 ze
2
zm.) nie pozbawiła prawa do dodatkowego wynagrodzenia osób kierujących gospo-
darstwami pomocniczymi, prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego zostało
przyznane pracownikom gospodarstw pomocniczych jednostek sfery budżetowej
prowadzących gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie z dnia 26
listopada 1998 r. (Dz.U. Nr 155, poz. 1014) na podstawie zmiany wprowadzonej do
ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym, obowiązu-
jącej od dnia 1 stycznia 1999 r. (art. 185 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finan-
sach publicznych, Dz.U. Nr 98, poz. 1014).
Sąd Okręgowy w wyniku apelacji pozwanego nie podzielił takiej oceny przepi-
sów prawa materialnego dokonanej przez Sąd pierwszej instancji, uznając, że
ustawa o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi, jako
obejmująca swoją regulacją węższy krąg podmiotów zatrudnionych w jednostkach
sfery budżetowej, ma charakter szczególny w stosunku do ustawy o dodatkowym
wynagrodzeniu rocznym dla pracowników sfery budżetowej i wyłącza stosowanie
tych przepisów wobec pracowników kierujących gospodarstwami pomocniczymi.
Kasacja powódki zarzuciła wyrokowi Sądu drugiej instancji naruszenie prawa
materialnego poprzez niewłaściwe zastosowanie art. 7 ustawy z dnia 3 marca 2000 r.
o wynagrodzeniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi oraz art. 6
ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pra-
cowników sfery budżetowej, co doprowadziło do przyjęcia, że pracownikom określo-
nym w art. 2 ust 4 wyżej wymienionej ustawy z dnia 3 marca 2000 r. nie przysługuje
dodatkowe wynagrodzenie roczne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W przedmiotowej sprawie sporną kwestią jest wykładnia przepisów prawa od-
nośnie do stosowania przepisów ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym
wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej w stosunku do
kategorii pracowników określonych w art. 2 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. o wyna-
gradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi. Rozstrzygając istnieją-
cy spór co do stosowania wyżej wymienionych aktów normatywnych, wskazać należy
w pierwszej kolejności, że zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 3 marca 2000 r. oso-
bom zajmującym określone w niej stanowiska kierownicze w sferze publicznej przy-
sługuje wyłącznie wynagrodzenie miesięczne. Wyjątki od tej zasady ustala sama
3
ustawa wskazując w art. 5 ust. 2 i 3, że niektórym kategoriom osób mogą być także
przyznane świadczenia dodatkowe lub nagroda roczna, a innym tylko nagroda
roczna. Zatem przepis ten ma charakter ściśle bezwzględnie obowiązujący i poza
przewidzianymi w nim wyjątkami, dopuszcza przyznanie pracownikowi jedynie wyna-
grodzenia miesięcznego (por. wyrok SN z dnia 2 września 2003 r., I PK 290/02,
OSNP 2004 nr 7, poz. 299). Osoby wymienione w art. 2 pkt 1-4 wyżej wymienionej
ustawy, w tym główny księgowy jednostek sfery budżetowej, nabywają prawo do
świadczenia dodatkowego i nagrody rocznej z mocy przepisu art. 5 ust. 2 i 3 ustawy.
Z brzmienia tego przepisu także wynika jednoznacznie, że świadczenia dodatkowe
mają charakter świadczenia fakultatywnego. W dodatku art. 11 ustawy enumeratyw-
nie wymienia katalog świadczeń dodatkowych i z jego treści nie wynika, by zaliczyć
do tych świadczeń można było nagrodę roczną. Nagroda roczna w tej ustawie zo-
stała uregulowana odrębnie w art. 5 ust. 3 i jej otrzymanie przez pracowników wy-
mienionych w art. 2 pkt 1-4 i 10 ustawy uzależnione zostało od spełnienia dodatko-
wych przesłanek w postaci osiągniętych wyników finansowych lub stopnia realizacji
innych zadań (art. 10 ustawy). Biorąc powyższe pod uwagę nie można podzielić sta-
nowiska Sądu pierwszej instancji, że nagroda roczna należy do katalogu świadczeń
dodatkowych wymienionych art. 11 wyżej wymienionej ustawy. Postawiona teza, że
ustawa powyższa w art. 11 określa świadczenia z tytułu zatrudnienia, między innymi
nagrodę roczną ustanowioną odrębnymi przepisami (ustawą z dnia 12 grudnia 1997
r.) jest nieuzasadniona, bowiem ustawa z dnia 3 marca 2000 r. w sposób komplek-
sowy i zupełny ustanawia warunki wynagradzania osób zajmujących określone w niej
stanowiska kierownicze w sferze publicznej. Ustawa ta w art. 7 stanowi, że osobom
wymienionym w jej art. 2 nie przysługuje prowizja od zysku, nagroda z zakładowego
funduszu nagród oraz roszczenie z tytułu udziału w zysku lub nadwyżce bilansowej.
Konfrontując treść wyżej wymienionego przepisu z art. 6 ustawy z dnia 12 grudnia
1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery
budżetowej, stanowiącym, że ilekroć w przepisach prawa jest mowa o „nagrodzie z
zakładowego funduszu nagród" dla pracowników wymienionych w art. 1 ust. 2, ozna-
cza to „dodatkowe wynagrodzenie roczne dla pracowników jednostek sfery budżeto-
wej", uznać należy osoby objęte działaniem ustawy z dnia 3 marca 2000 r. za wyłą-
czone z prawa do dodatkowego wynagrodzenia w postaci nagrody rocznej wypłaca-
nej z zakładowego funduszu nagród, o której jest mowa w art. 5 i 6 ustawy z dnia 12
grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek
4
sfery budżetowej. Przepis art. 5 wyżej wymienionej ustawy stanowi bowiem, że wy-
nagrodzenie roczne jest wypłacane z wyodrębnionych na ten cel środków na wyna-
grodzenie, które w świetle art. 6 ustawy pochodzą z zakładowego funduszu nagród.
Przy powyższych uwarunkowaniach przepis art. 5 ust. 3 ustawy z dnia 3
marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi
pozostaje normą szczególną w stosunku do przepisów ustawy z dnia 12 grudnia
1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery bu-
dżetowej, a zatem jako lex specialis, dotyczący szczególnego ustawowego upraw-
nienia do nagrody rocznej przysługującej głównemu księgowemu przedsiębiorstwa
państwowego, wyklucza stosowanie przepisów ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r.,
które w odniesieniu do tej kategorii zatrudnionych mają ogólną naturę prawną (lex
generalis). Wszystko to wskazuje na działanie także innej reguły kolizyjnej - lex po-
sterior derogat legi priori.
Z powyższego wynika, iż ustawa o wynagradzaniu osób kierujących niektórym
i podmiotami prawnymi, jako obejmująca swoją regulacją węższy krąg podmiotów
zatrudnionych w jednostkach sfery budżetowej, wyłącza możliwość przyznania po-
wódce dodatkowego wynagrodzenia rocznego na podstawie ustawy z dnia 12 grud-
nia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery
budżetowej. W powyższym kontekście chybione jest także stanowisko Sądu pierw-
szej instancji powołujące się na to, że „uprawnienie powódki do dodatkowego wyna-
grodzenia rocznego jest elementem treści stosunku pracy, a treść tego stosunku
pracy, co podkreślił Sąd Najwyższy w wyroku z 15 czerwca 1993 r., I PRN 63/93
(OSP 1994 nr 5, poz. 95) to nie tylko umowa o pracę ale również między innymi po-
wszechnie obowiązujące przepisy ustawodawstwa pracy czyli Kodeksu pracy i in-
nych ustaw, w tym ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu
rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej”, przy czym wyrok ten dotyczył
całkowicie odmiennego stanu faktycznego i prawnego.
Jednocześnie zgodzić się trzeba ze stanowiskiem Sądu drugiej instancji, że
dla oceny prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego nie ma żadnego znacze-
nia treść opinii Departamentu Legislacyjno-Prawnego Ministerstwa Sprawiedliwości z
dnia 22 grudnia 2003 r., ani okoliczność, że nagrody takie zostały wypłacone pra-
cownikom zatrudnionym na identycznych stanowiskach pracy w innych gospodar-
stwach pomocniczych.
5
Reasumując, stwierdzić należy, iż powódce nie przysługuje dodatkowe wyna-
grodzenie roczne na podstawie ustawy z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wy-
nagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, stąd Sąd Naj-
wyższy, stosownie do art. 39312
k.p.c., orzekł jak w sentencji.
========================================