Pełny tekst orzeczenia

UCHWAŁA Z DNIA 30 CZERWCA 2005 R.
SNO 32/05
Przewodniczący: sędzia SN Wiesław Błuś (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Helena Ciepła, Mirosław Bączyk.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny na posiedzeniu bez udziału Zastępcy
Rzecznika Dyscyplinarnego, z udziałem protokolanta w sprawie sędziego Sądu
Okręgowego po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2005 r., w związku z
zażaleniem sędziego na uchwałę Sądu Apelacyjnego  Sądu Dyscyplinarnego z
dnia 11 maja 2005 r., sygn. akt (...), w przedmiocie zawieszenia sędziego w
czynnościach służbowych
uchwalił:
zaskarżoną u c h w a ł ę uchylić i sprawę p r z e k a z a ć Sądowi
Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu d o p o n o w n e g o
r o z p o z n a n i a .
U z a s a d n i e n i e
Zarządzeniem z dnia 5 kwietnia 2005 r. Prezes Sądu Okręgowego, na
podstawie art. 130 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) zarządził natychmiastową
przerwę w czynnościach służbowych sędziego Sądu Okręgowego, z uwagi na
istotne interesy służbowe.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uchwałą z dnia 11 maja 2005 r.,
sygn. akt (...), zawiesił sędziego Sądu Okręgowego w czynnościach służbowych.
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego, postanowieniem z dnia 20 maja
2005 r., postawił temu sędziemu zarzut, że „w okresie od 2000 r. do września
2003 r. w A. będąc sędzią sprawozdawcą w sprawach gospodarczych: z
powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej „P.(...)” w A. przeciwko (...) Sp. z o.o. w
A. oraz w sprawie z powództwa Miejskiego Przedsiębiorstwa Energetyki
Cieplnej Sp. z o.o. w A. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej „P.(...)” w A.
pomimo bliskich kontaktów osobistych z Prezesem tejże Spółdzielni złożyła
oświadczenia, iż nie łączą ją z nim żadne stosunki osobiste, co skutkowało
oddaleniem wniosku o wyłączenie jej od rozpoznawania tych spraw, a nadto
rozpoznawała inne sprawy gospodarcze, w których stroną była wyżej
wymieniona Spółdzielnia, co mogło wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jej
bezstronności, jak również udzielała porad prawnych Prezesowi Spółdzielni w
toczących się sprawach”.
2
Zażalenie na wyżej wymienioną uchwałę złożyła sędzia Sądu Okręgowego
i zarzucając jej:
 uchybienie postanowieniom przepisu art. 127 ustawy z dnia 27 lipca 2001
r. (…) polegające na niesporządzeniu uzasadnienia odpowiadającego
wymaganiom określonym w tym przepisie,
 niewyjaśnienie wszystkich kwestii, a w szczególności niewskazanie jakie
to istotne interesy służbowe uzasadniały wydanie zaskarżonej uchwały
wniosła o uwzględnienie zażalenia i uchylenie zaskarżonej uchwały.
W piśmie adresowanym do Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Apelacyjnego wniosła o
nieuwzględnienie zażalenia i utrzymanie zaskarżonej uchwały w mocy, zaś
stająca przed sądem sędzia Sądu Okręgowego podtrzymała zarzuty i wnioski
zawarte w zażaleniu.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zażalenie sędziego Sądu Okręgowego jest zasadne.
Zgodnie z treścią art. 127 cyt. ustawy – Prawo o ustroju sądów
powszechnych, zwanej dalej u.s.p., rozstrzygnięcia zapadające w toku
postępowania dyscyplinarnego wymagają z urzędu uzasadnienia na piśmie. Do
rozstrzygnięć, o których mowa w tym przepisie, należy zaliczyć najogólniej
rzecz ujmując wyroki sądu dyscyplinarnego, postanowienia i to zarówno
wydawane przez rzecznika dyscyplinarnego jak i przez sąd dyscyplinarny oraz
uchwały podejmowane przez sąd dyscyplinarny w warunkach określonych w
art. 80 oraz w art. 129 – 131 u.s.p. Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że
uzasadnienie wyroku zapadającego w toku postępowania dyscyplinarnego
powinno odpowiadać warunkom o jakich mowa w art. 424 k.p.k. W kwestii
dotyczącej postanowień, przepisy nie określają wprawdzie precyzyjnie
warunków, którym powinno odpowiadać uzasadnienie postanowienia, to jak
najbardziej za zasadny należy uznać pogląd ugruntowany w orzecznictwie i w
doktrynie, że uzasadnienie tego orzeczenia powinno wskazywać wszystkie
istotne przesłanki, którymi kierował się organ wydający postanowienie, a w
konsekwencji powinno wyczerpująco wyjaśniać przede wszystkim podstawę
faktyczną postanowienia, a w miarę potrzeby wskazywać także przesłanki
prawne (por. T. Ereciński, J. Gudowski, J. Iwulski: Komentarz do prawa o
ustroju sądów powszechnych i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa,
Warszawa 2002, s. 383 i oraz powołane tam orzecznictwo i literatura). Z
podobną sytuacją mamy do czynienia w przypadku uchwał podejmowanych w
toku postępowania dyscyplinarnego. Żaden przepis u.s.p. nie określa warunków
jakim powinno odpowiadać uzasadnienie uchwały. Również stosowane
odpowiednio przepisy kodeksu postępowania karnego (art. 128 u.s.p.) nie dają
żadnych wskazówek w tym zakresie. Nie oznacza to jednak, że wymóg
sporządzenia uzasadnienia na piśmie uchwały sądu dyscyplinarnego, o którym
mowa w art. 127 u.s.p. jest czysto formalnym obowiązkiem spoczywającym na
3
tym organie procesowym. Należy przecież pamiętać, iż uchwały te zapadają w
niezwykle istotnych kwestiach, dotyczących wymiaru sprawiedliwości w
szerokim rozumieniu znaczenia tego pojęcia. I tak dotyczą wydania zezwolenia
na pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności karnej sądowej lub
administracyjnej (art. 80 u.s.p.) oraz zawieszenia sędziego w czynnościach
służbowych (art. 129 – 131 5 u.s.p.). Z tych właśnie powodów uzasadnienie
uchwały, podejmowanej w trybie art. 130 § 2 u.s.p., powinno wskazywać jakimi
przesłankami kierował się sąd dyscyplinarny podejmując decyzję. Powołany
wyżej przepis określa, że przyczyną zawieszenia sędziego w czynnościach
służbowych może być schwytanie go na gorącym uczynku popełnienia
przestępstwa, albo jeżeli ze względu na rodzaj czynu dokonanego przez
sędziego powaga sądu lub istotne interesy służbowe wymagają
natychmiastowego odsunięcia sędziego od wykonywania obowiązków
służbowych. Podjęcie decyzji o zastosowaniu tego środka wobec sędziego
wymaga wielkiej ostrożności i rozwagi oraz powinno być uznane za czynność
nadzwyczajną, za dokonaniem której przemawia wzgląd na dużą szkodliwość
czynu i stopień zawinienia albo wzgląd na wyjątkowo negatywny odbiór
społeczny zachowania sędziego (por. T. Ereciński, J. Gudowski, J. Iwulski:
Komentarz ..., s. 388). Należy także pamiętać, że postępowanie w przedmiocie
zawieszenia sędziego w czynnościach służbowych jest postępowaniem
dwuinstancyjnym. Nie budzi zatem wątpliwości, iż sąd odwoławczy aby
skutecznie dokonać kontroli instancyjnej, musi mieć do dyspozycji również
takie uzasadnienie uchwały sądu dyscyplinarnego z treści którego będzie mógł
poznać i ocenić powody podjęcia takiej, a nie innej decyzji.
W sprawie będącej przedmiotem postępowania odwoławczego mamy do
czynienia z sytuacją, w której z uwagi na daleko posuniętą lakoniczność
uzasadnienia uchwały Sądu pierwszej instancji, Sąd Najwyższy – Sąd
Dyscyplinarny nie ma możliwości poznania motywów podjęcia tej uchwały. Tak
więc doszło do obrazy art. 127 u.s.p., co musiało spowodować uchylenie
uchwały Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy temu Sądowi do
ponownego rozpoznania. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny rozpoznając
ponownie sprawę powinien podjąć uchwałę, której uzasadnienie będzie
pozwalało na poznanie motywów tej decyzji, bez względu na to czy będzie to
uchwała o zawieszeniu, czy też niezawieszeniu, sędziego w czynnościach
służbowych.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny, na podstawie art. 436 k.p.k. w zw. z
art. 128 u.s.p., ograniczył rozpoznanie zażalenia do pierwszego z podniesionych
przez skarżącą uchybienia, bowiem okazało się to wystarczające do wydania
orzeczenia, zaś rozpoznanie w tej sytuacji pozostałych zarzutów byłoby
przedwczesne.
W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł jak na
wstępie.