Pełny tekst orzeczenia

UCHWAŁA Z DNIA 30 CZERWCA 2005 R.
SNO 34/05
Wydawanie przez sędziego orzeczeń w sprawach cywilnych
zdecydowanie odbiegających od właściwego i poprawnego standardu
stosowania prawa cywilnego oraz przepisów postępowania cywilnego godzi
w powagę i dobro wymiaru sprawiedliwości, może zatem uzasadniać
podjęcie przez Sąd Dyscyplinarny uchwały o zawieszeniu sędziego w
czynnościach służbowych (art. 129 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. –
Prawo o ustroju sądów powszechnych – Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.).
Przewodniczący: sędzia SN Wiesław Błuś.
Sędziowie SN: Helena Ciepła, Mirosław Bączyk (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny na posiedzeniu bez udziału Zastępcy
Rzecznika Dyscyplinarnego, z udziałem protokolanta w sprawie sędziego Sądu
Rejonowego po rozpoznaniu w dniu 30 czerwca 2005 r. w związku z zażaleniem
sędziego na uchwałę Sądu Apelacyjnego  Sądu Dyscyplinarnego z dnia 25
kwietnia 2005 r., sygn. akt (...) w przedmiocie zawieszenia sędziego w
czynnościach służbowych
uchwalił:
zaskarżoną u c h w a ł ę u t r z y m a ć w m o c y; kosztami postępowania
obciążyć Skarb Państwa.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uchwałą z dnia 25 kwietnia 2005 r.
(podjętą na podstawie art. 129 § 1 i § 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o
ustroju sądów powszechnych, Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm., cyt. dalej jako
„prawo o u.s.p.”) zawiesił w czynnościach służbowych sędziego Sądu
Rejonowego oraz obniżył temu sędziemu wynagrodzenie o 25 %.
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego postanowieniem z dnia 21 kwietnia
2004 r. wszczął postępowanie dyscyplinarne wobec sędziego Sądu Rejonowego
i postanowieniem z dnia 17 maja 2004 r. postawił jej zarzut popełnienia
przewinienia dyscyplinarnego przewidzianego w art. 107 ust. 1 prawa o u.s.p.,
polegającego na oczywistym i rażącym naruszeniu przez obwinioną przepisów
postępowania cywilnego w toku rozstrzygania przez nią spraw cywilnych.
Obwiniona sędzia nie stawiła się na dwa kolejne terminy rozprawy,
składając zaświadczenie lekarskie o niezdolności do pracy, które w świetle
rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości oraz Ministra Zdrowia i Opieki
Społecznej z dnia 24 czerwca 2003 r. nie usprawiedliwiało niestawiennictwa
2
przed sądem. Sąd Dyscyplinarny przeprowadził postępowanie dowodowe,
przesłuchał m. in. świadków zgłoszonych przez Rzecznika Dyscyplinarnego.
Dopuścił także dowód z opinii biegłego lekarza w celu wydania na podstawie
akt sprawy wstępnej opinii medycznej, dotyczącej sędziego Sądu Rejonowego.
W treści tej opinii wstępnej uznano, że odzwierciedlone w aktach sprawy
przejawy zachowania się obwinionej dają podstawę do powzięcia
uzasadnionych wątpliwości co do jej stanu zdrowia psychicznego. Wyznaczono
obwinionej obrońcę z urzędu i wyznaczono kolejne posiedzenie w przedmiocie
zawieszenia obwinionej w czynnościach służbowych.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uznał za uzasadnione zawieszenie
obwinionej w czynnościach służbowych (art. 129 § 1 prawa o u.s.p.). W ocenie
tego Sądu, powaga i dobro wymiaru sprawiedliwości wymagało
natychmiastowego odsunięcia obwinionej od pełnienia obowiązków
służbowych, co nie przesądzało jeszcze o ostatecznym wyniku postępowania
dyscyplinarnego. Zebrany materiał dowodowy wskazuje na to, że obwiniona
kontynuuje wadliwą praktykę orzeczniczą, w tym praktykę oddalania wniosków
o wpis zastawu, obciążania kosztami postępowania osób nie będących
uczestnikami postępowania. Zawieszenie obwinionej w czynnościach
służbowych powodowało również konieczność obniżenia przysługującego jej
wynagrodzenia w świetle art. 129 § 3 prawa o u.s.p. Ze względu na okoliczności
sprawy i sytuację życiową obwinionej, Sąd Dyscyplinarny uznał, że
wspomniane obniżenie powinno nastąpić w stopniu minimalnym, tj. o 25 %
W zażaleniu na uchwałę Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego
obwiniona sędzia zarzuciła naruszenie art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k., art. 17 § 1 pkt 10
k.p.k. w zw. z art. 128 prawa o u.s.p. Obwiniona wskazywała na to, że
postępowanie dyscyplinarne przeciwko niej w ogóle nie zostało wszczęte z
mocy art. 436 § 2 k.p.k. i w związku z tym wnosiła o uchylenie zaskarżonej
uchwały oraz o umorzenie postępowania. Zarzuciła ponadto naruszenie art. 131
§ 1 prawa o u.s.p. w wyniku podjęcia uchwały z pominięciem wysłuchania
obwinionej i na podstawie nieznanej jej opinii biegłych lekarzy. Opinię tę
wydano bez osobistego zbadania obwinionej i bez jakiejkolwiek dokumentacji
lekarskiej, ponadto opinia ta pozostaje sprzeczna z orzeczeniem lekarskim o
dopuszczeniu obwinionej do pracy. Obwiniona sędzia zarzucała niedoręczenie
jej odpisu postanowienia o dopuszczeniu dowodu w przedmiocie wydania
wspomnianej opinii wstępnej. W rezultacie obwiniona wnosiła – w razie
nieuwzględnienia wniosku o uchylenie zaskarżonej uchwały i umorzenia
postępowania – o uchylenie tej uchwały i przekazanie sprawy Sądowi
Apelacyjnemu – Sądowi Dyscyplinarnemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
1. Bezpodstawny jest zarzut obwinionej, że zaskarżona uchwała zapadła
mimo braku formalnego wszczęcia postępowania dyscyplinarnego.
Postanowienie Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego o wszczęciu postępowania
3
dyscyplinarnego w sprawie sygn. akt (...) zostało wydane w dniu 21 kwietnia
2004 r. (k. 123 – 124 akt dyscyplinarnych). Postanowienie to spełnia wymagania
przewidziane w art. 114 § 1 i § 2 prawa o u.s.p. Konsekwencją wszczęcia
postępowania dyscyplinarnego było też postanowienie Zastępcy Rzecznika z
dnia 17 maja 2004 r. o przedstawieniu zarzutów oraz postanowienie tego
Rzecznika z dnia 22 lipca 2004 r. dot. rozpoznania sprawy dyscyplinarnej (k.
215 i k. 228 akt dyscyplinarnych). Nie zachodziły zatem okoliczności
wyłączające postępowanie dyscyplinarne w rozumieniu art. 17 pkt 10 k.p.k. w
zw. z art. 128 prawa o u.s.p.
Skoro zatem postępowanie dyscyplinarne zostało prawidłowo wszczęte,
powstała prawna możliwość wydania przez Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny uchwały o zawieszeniu obwinionej w czynnościach służbowych
(art. 129 § 1 prawa o u.s.p).
2. Nietrafne są zastrzeżenia obwinionej, że zaskarżona uchwała stanowi
orzeczenie najbardziej surowe przed merytorycznym rozstrzygnięciem sprawy.
W uzasadnieniu zaskarżonej uchwały z dnia 25 kwietnia 2005 r. podane zostały
przekonujące przyczyny uwzględniające odsunięcie obwinionej od pełnienia
sędziowskich obowiązków służbowych. Chodzi przede wszystkim o działalność
orzeczniczą obwinionej, która istotnie godzi w powagę i dobro wymiaru
sprawiedliwości, skoro zdecydowanie odbiega ona od właściwego standardu
stosowania przepisów prawa cywilnego i przepisów postępowania cywilnego.
Otóż w 2005 r. obwiniona kontynuowała praktykę oddalania wniosków o wpis
zastawu do rejestru z tych samych przyczyn jak w 2004 r., pomimo uchylenia
przez Sąd Okręgowy wszystkich zaskarżonych orzeczeń przez nią wydanych. W
piśmie z dnia 16 marca 2005 r. uwidoczniono okoliczności obciążenia kosztami
postępowania osób nie będących w ogóle uczestnikami postępowania
(pracowników banku). Trafnie też stwierdzono w uzasadnieniu zaskarżonej
uchwały, że także inne dowody zgromadzone w postępowaniu (np. z
przesłuchania świadków) wskazują na to, że obwiniona nie powinna
wykonywać obowiązków służbowych w najbliższym czasie. Jeżeli weźmie się
pod uwagę ponadto treść tzw. opinii wstępnej z dnia 22 listopada 2004 r. (k. 263
akt), to zawieszenie jej w wykonywaniu obowiązków służbowych ma na
względzie także dobro samej zainteresowanej.
Należy stwierdzić, że przedmiotem rozpoznania Sądu Najwyższego – Sądu
Dyscyplinarnego jest jedynie trafność zaskarżonej uchwały, której treść – jak
wskazano w jej uzasadnieniu – nie przesądza jeszcze o ostatecznym wyniku
postępowania dyscyplinarnego, a także o tym, czy mogłoby ono być w
przyszłości w ogóle kontynuowane (np. w razie wszczęcia postępowania o
ubezwłasnowolnienie obwinionej).
Obniżenie obwinionej wynagrodzenia (o 25 %) na czas zawieszenia
stanowi prawną konsekwencję zawieszenia obwinionej w czynnościach
służbowych (art. 129 § 1 i § 3 prawa o u.s.p.). Sąd Dyscyplinarny pierwszej
instancji nie miał możliwości nierozstrzygania w przedmiocie obniżenia
4
wynagrodzenia, mógł tylko decydować o wysokości takiego obniżenia i
skorzystał z oznaczenia jego minimalnego progu. Ubocznie tylko należałoby
zaznaczyć, że gdyby wobec obwinionej wszczęto postępowanie o
ubezwłasnowolnienie (art. 544 i nast. k.p.c.), Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny, zawieszając obwinioną w czynnościach służbowych, nie mógłby
w ogóle obniżyć wynagrodzenia przysługującego sędziemu (art. 129 § 3 prawa o
u.s.p.). Z akt sprawy nie wynika, że zostało wszczęte wspomniane
postępowanie.
3. Nietrafne są także inne, podniesione w zażaleniu zarzuty o charakterze
formalnym.
Już sam charakter tzw. opinii wstępnej z dnia 22 listopada 2004 r.
(postanowienie z dnia 25 października 2004 r., k. 261 akt) eliminował udział
obwinionej w jej wydaniu. Nie była to bowiem opinia wydana na podstawie art.
202 k.p.k. (postanowienie o dopuszczeniu takiej opinii zapadło w dalszej fazie
postępowania dyscyplinarnego; postanowienie z dnia 25 kwietnia 2005 r., k. 317
akt). Przy porównaniu celu tzw. opinii wstępnej i zaświadczenia lekarskiego o
dopuszczeniu obwinionej do pracy z dnia 8 listopada 2004 r. (k. 91), a także –
specjalizacji lekarzy podpisujących oba te dokumenty medyczne, Sąd
Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny miał dostateczne podstawy do uwzględnienia
treści tzw. opinii wstępnej przy powzięciu zaskarżonej uchwały.
Z przedstawionych względów Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny
utrzymał zaskarżoną uchwałę w mocy jako uzasadnioną w świetle dowodów
zebranych w toku dotychczasowego postępowania.