Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 6 marca 2006 r.
II PK 218/05
Zgodność z prawem rozwiązania stosunku pracy z mianowanym pracow-
nikiem samorządowym na podstawie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990
r. o pracownikach samorządowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz.
1593 ze zm.) należy oceniać z uwzględnieniem zakazu wypowiedzenia stosunku
pracy w wieku przedemerytalnym (art. 39 k.p.).
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Roman Kuczyński (spra-
wozdawca), Jerzy Kwaśniewski.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 marca
2006 r. sprawy z powództwa Ewy O. przeciwko Urzędowi Miasta w K. o przywrócenie
do pracy, na skutek skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowe-
go-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Koszalinie z dnia 13 kwietnia 2005 r.
[...]
1. o d d a l i ł skargę kasacyjną,
2. zasądził od strony pozwanej na rzecz powódki kwotę 900 zł (dziewięćset)
tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
U a s a d n i e n i e
Sąd Rejonowy w Koszalinie, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego,
wyrokiem z dnia 7 grudnia 2004 r., przywrócił powódkę Ewę O. do pracy w pozwa-
nym Urzędzie Miejskim w K. na poprzednich warunkach. W uzasadnieniu swojego
stanowiska Sąd wskazał, że pozwany wypowiadając stosunek pracy naruszył przepis
art. 39 k.p. Przedstawiając argumenty, które zadecydowały o uwzględnieniu roszcze-
nia powódki, Sąd pierwszej instancji, między innymi, poddał szczegółowej analizie
przepisy art. 10 i art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach sa-
morządowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 ze zm.). Zdaniem
Sądu Rejonowego nie można traktować przepisu art. 10 powołanej ustawy jako peł-
2
nej regulacji w zakresie rozwiązania stosunku pracy z pracownikiem samorządowym
mianowanym. Sąd wskazał również, że powołany w ust. 5 tego artykułu przepis art.
38 k.p. nie stanowi błędu w technice legislacji. Tym postanowieniem inkorporowany
został bowiem do ustawy tryb konsultacji związkowej jedynie do określonych w ust. 5
przypadków wręczenia wypowiedzenia pracownikowi samorządowemu mianowane-
mu. Pominięcie przepisu o stosowaniu art. 38 k.p. spowodowałoby, że z mocy prze-
pisu art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990 r., tryb konsultacji związkowej stoso-
wany byłby do wszystkich przypadków wypowiedzenia stosunków pracy określonych
w art. 10 ustawy, a tego wyraźnie ustawodawca nie chciał przyjąć.
Z powyższym rozstrzygnięciem nie zgodził się pozwany, który we wniesionej
apelacji zarzucił wyrokowi naruszenie prawa materialnego przez jego błędną wykład-
nię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art. 5 i art. 39 k.p. oraz art. 31 ust. 1
ustawy z dnia 22 marca 1990 r o pracownikach samorządowych, przez przyjęcie, że
powódce jako pracownikowi samorządowemu mianowanemu nie można było wypo-
wiedzieć stosunku pracy, gdyż w dacie doręczenia wypowiedzenia podlegała ochro-
nie przewidzianej w art. 39 k.p., a także art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o pracownikach
samorządowych, przez przyjęcie, że przyczyna wskazana w złożonym powódce wy-
powiedzeniu stosunku pracy (reorganizacja urzędu) była nieprawdziwa i nieaktualna.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 13
kwietnia 2005 r. apelację oddalił. Sąd uznał, iż niezasadny okazał się zarzut apelują-
cego dotyczący naruszenia przepisu art. 5 i art. 39 k.p. oraz art. 31 ust. 1 ustawy z
dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych. Sąd uznał, że w ustawie z
dnia 22 marca 1990 r. ustawodawca w sposób szczególny uregulował sytuację
prawną pracowników samorządowych, wprowadzając między innymi instrumenty
służące stabilizacji ich stosunku pracy. Jednym z tych instrumentów jest ograniczenie
swobody wypowiedzenia stosunku pracy i wprowadzenie w art. 10 ust. 1 ustawy za-
mkniętego katalogu przyczyn, których zaistnienie dopiero daje pracodawcy upraw-
nienie do rozwiązania stosunku pracy w drodze wypowiedzenia. Sąd Okręgowy, po-
dobnie jak Sąd Rejonowy, stanął na stanowisku, że powołany przepis określa jedynie
zakres ochrony przedmiotowej, a nie podmiotowej. Podstawą do przyjęcia takiego
stanowiska jest przepis art. 31 ust. 1 powołanej ustawy, zgodnie z którym „w kwe-
stiach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ko-
deksu pracy". W ocenie Sądu redakcja cytowanego przepisu jednoznacznie wska-
zuje, że ma on zastosowanie do wszystkich pracowników samorządowych, bez
3
względu na sposób nawiązania ich stosunku pracy. Tym samym nie można podzielić
poglądu skarżącego, że przepis art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. ma
zastosowanie jedynie do pewnej grupy pracowników samorządowych, a mianowicie
do pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, wyboru i powołania.
Pozwany w skardze kasacyjnej powyższemu orzeczeniu zarzucił naruszenia
przepisów prawa materialnego: art. 5 k.p. i art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 22 marca
1990 r. o pracownikach samorządowych, przez ich błędną wykładnie i niewłaściwe
zastosowanie oraz art. 39 k.p., przez jego niewłaściwe zastosowanie oraz przyjęcie,
że powódce jako pracownikowi samorządowemu mianowanemu nie można było wy-
powiedzieć stosunku pracy, ponieważ w dacie doręczenia wypowiedzenia podlegała
ochronie przewidzianej w art. 39 k.p. Ponadto pozwany wskazał na naruszenie art.
10 ust. 1 pkt 2 ustawy o pracownikach samorządowych, przez jego błędną wykład-
nię, tj. przyjęcie, że wypowiedzenie powódce stosunku pracy nie nastąpiło w wyniku
reorganizacji urzędu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma uzasadnionych podstaw. Po pierwsze, skarga ta nie
zawiera zarzutu naruszenia przepisów postępowania. Zgodnie z przepisem art. 39813
k.p.c. Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę w granicach kasacji, biorąc jednak z urzędu
pod rozwagę nieważność postępowania. Stwierdzając, że w przedmiotowej sprawie
nie występują przesłanki, o których mowa w art. 379 k.p.c., Sąd Najwyższy zauważa,
że kasacja nie zawiera zarzutu naruszenia przez Sąd drugiej instancji przepisów po-
stępowania. Nie zawierała takiego zarzutu także apelacja pozwanego, a Sąd Okrę-
gowy nie zakwestionował ustaleń Sądu pierwszej instancji polegających na przyjęciu,
że przy reorganizacji urzędu nie doszło jednocześnie do rzeczywistego zmniejszenia
zatrudnienia.
W wyroku z dnia 7 stycznia 1997 r., I PKN 55/96 (OSNAPiUS 1997 nr 16, poz.
290), Sąd Najwyższy wypowiedział pogląd, iż skoro podstawę kasacji może stanowić
tylko zarzut naruszenia prawa materialnego lub procesowego, to oznacza to, że wy-
kluczony jest zarzut oparty na odmiennej ocenie faktów przez skarżącego, jeżeli przy
dokonywaniu jej przez sąd nie doszło do uchybień natury procesowej i zarzut tego
typu nie jest stawiany. Z kolei w wyroku z dnia 21 marca 1997 r., I PKN 58/97
(OSNAPiUS 1997 nr 22, poz. 436), Sąd Najwyższy orzekł, iż jest związany ustale-
4
niami faktycznymi zaskarżonego wyroku, jeżeli brak jest zarzutu uchybienia konkret-
nemu przepisowi proceduralnemu. Mając powyższe na względzie Sąd Najwyższy w
niniejszej sprawie jest związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę
zaskarżonego orzeczenia. W tym stanie rzeczy nie może odnieść skutku wskazany w
skardze zarzut naruszenia art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o pracownikach samorządo-
wych, przez jego błędną wykładnię, to jest przyjęcie przez Sąd drugiej instancji, że
wypowiedzenie powódce stosunku pracy nie nastąpiło w wyniku reorganizacji
urzędu. Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego reorgani-
zacja urzędu gminy polegająca na zmianie nazw i zakresu kompetencyjnego po-
szczególnych jednostek organizacyjnych, nie uzasadnia rozwiązania stosunku pracy
z mianowanym pracownikiem samorządowym w trybie art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z
dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych, jeżeli jednocześnie nie
następuje rzeczywiste zmniejszenie zatrudnienia, z którym nie należy utożsamiać
samego tylko zredukowania stanowisk kierowniczych (wyrok SN z dnia 10 listopada
1998 r., I PKN 435/98, Prokurator i Prawo 1999 nr 9, s. 42). Zgodzić się należy z Są-
dami orzekającymi w tej sprawie, że przesłankę rozwiązania stosunku pracy za wy-
powiedzeniem z mianowanym pracownikiem samorządowym polegającą na zmniej-
szeniu stanu zatrudnienia (art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pra-
cownikach samorządowych) należy odnosić do całego reorganizowanego urzędu, a
nie do jego poszczególnych jednostek organizacyjnych (zob. wyrok SN z dnia 20
sierpnia 2001 r., I PKN 581/00, OSNP 2003 nr 14, poz. 333). Po drugie, nie doszło
do naruszenia przepisów prawa materialnego: art. 5 k.p. i art. 31 ust. 1 ustawy z dnia
22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych, przez ich błędną wykładnię i
niewłaściwe zastosowanie oraz art. 39 k.p., przez jego niewłaściwe zastosowanie
oraz przyjęcie, że powódce jako pracownikowi samorządowemu mianowanemu nie
można było wypowiedzieć stosunku pracy, ponieważ w dacie doręczenia wypowie-
dzenia podlegała ochronie przewidzianej w art. 39 k.p. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 2
ustawy o pracownikach samorządowych w razie reorganizacji urzędu gminy może
nastąpić rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem samorządowym mianowanym
w drodze wypowiedzenia z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia.
Stosownie do przepisu art. 31 ust. 2 tej ustawy, spory ze stosunku pracy pracowni-
ków samorządowych rozpoznają sądy pracy. Regulacja ta, zawarta w szczególnym
akcie prawnym, jakim jest ustawa o pracownikach samorządowych, stanowiąca
pragmatykę służbową dla pracowników urzędów gminnych odnosi się do wszystkich
5
osób zatrudnionych w tych urzędach (określonych w art. 2 ustawy) bez względu na
podstawę nawiązania stosunku pracy, w tym także pracowników samorządowych
mianowanych, zajmujących stanowiska kierownicze. Kompetencja sądu pracy do
rozpatrywania sporów ze stosunku pracy pracowników samorządowych mianowa-
nych jest więc wyraźnie unormowana w pragmatyce służbowej, dotyczącej tej grupy
pracowników. Przepis art. 31 ust. 1 ustawy stanowi, że w kwestiach nie unormowa-
nych w tej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy. Wynika to także
z art. 5 k.p., który stanowi, że przepisy Kodeksu stosuje się w zakresie nie uregulo-
wanym przepisami szczególnymi.
Mając powyższe na uwadze, przyjęcie koncepcji, że powódka poza wzmoc-
nioną ochroną z art. 10 ust. 1 powołanej ustawy pracowników samorządowych nie
podlega innym przepisom z zakresu szczególnej ochrony stosunku pracy, nie może
się ostać. Zgodzić się trzeba ze stanowiskiem Sądów w tej sprawie, że nie można
utożsamiać regulacji z art. 10 ust. 1, przewidującej wzmocnioną ochronę stosunku
pracy pracownika samorządowego mianowanego, z problemem szczególnej ochrony
pracownika. Są to dwa niezależne od siebie zagadnienia. Skoro ustawa o pracowni-
kach samorządowych odsyła do Kodeksu pracy, to instytucje prawa pracy obejmują
również pracowników samorządowych mianowanych, jeżeli ta pierwsza ustawa tej
materii nie reguluje w sposób odmienny, bądź wyłącza stosowanie enumeratywnie
wymienionych przepisów prawa pracy. Zasadność rozwiązania stosunku pracy z pra-
cownikiem samorządowym musi być oceniana z uwzględnieniem kodeksowych za-
kazów wypowiedzenia stosunku pracy pracownikowi przebywającemu na urlopie wy-
poczynkowym (art. 41 k.p.), w czasie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w
pracy (art. 41 k p ), będącego w wieku przedemerytalnym (art. 39 k.p.), będącego w
ciąży i w trakcie urlopu macierzyńskiego (art. 177 k.p.).
Biorąc powyższe pod rozwagę, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================