Pełny tekst orzeczenia

UCHWAŁA Z DNIA 20 LIPCA 2006 R.
I KZP 21/06
1. Organ sądowy państwa wykonania europejskiego nakazu aresz-
towania może odmówić przekazania osoby ściganej, jeśli ustali, że nakaz
ten wydany został wbrew przesłankom dopuszczalności jego wydania.
2. O tym, czy przekazanie osoby ściganej europejskim nakazem
aresztowania następuje w celu przeprowadzenia przeciwko niej – na teryto-
rium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej – postępowania
karnego, decydują nie przepisy państwa wykonania nakazu, ale przepisy
państwa jego wydania, interpretowane z uwzględnieniem treści decyzji ra-
mowej Rady Unii Europejskiej z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie euro-
pejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób pomiędzy
Państwami Członkowskimi (2002/584/WSiSW).
3. Wydanie europejskiego nakazu aresztowania jest dopuszczalne
niezależnie od tego, czy postępowanie karne przeciwko osobie ściganej
zostało wszczęte w państwie wydania nakazu. Przekazanie takiej osoby
może jednak nastąpić tylko wtedy, gdy uwarunkowania podane jako pod-
stawa wydania nakazu wskazują na to, że przeprowadzenie takiego postę-
powania jest prawnie możliwe.
4. Ponieważ przekazanie osoby ściganej następuje w celu prowa-
dzenia postępowania karnego, osoba, której dotyczył europejski nakaz
aresztowania, powinna być z powrotem przekazana do państwa jego wy-
konania, jeżeli w państwie wydania nakazu nie dojdzie do wszczęcia takie-
go postępowania.
2
Przewodniczący: Prezes SN L. Paprzycki.
Sędziowie SN: P. Hofmański (sprawozdawca), S. Zabłocki.
Prokurator Prokuratury Krajowej: B. Mik.
Sąd Najwyższy w sprawie Adama G., po rozpoznaniu przedstawio-
nego na podstawie art. 441 § 1 k.p.k. przez Sąd Apelacyjny w W., posta-
nowieniem z dnia 20 czerwca 2006 r., zagadnienia prawnego wymagają-
cego zasadniczej wykładni ustawy:
„I. Czy zawarte w dyspozycji art. 607 k § 1 k.p.k. sformułowanie dotyczące
przekazania z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej osoby ściganej europej-
skim nakazem aresztowania «w celu przeprowadzenia przeciwko niej po-
stępowania karnego» (podkr. SA) winno być interpretowane ściśle z jego
brzmieniem, co oznaczałoby przekazanie wyłącznie bezpośrednio do prze-
prowadzenia postępowania karnego, czy też dopuszczalna jest szeroka
interpretacja pojęcia «w celu przeprowadzenia postępowania karnego»
(podkr. SA) oznaczająca możliwość przekazania osoby ściganej europej-
skim nakazem aresztowania do innego postępowania niż postępowanie
karne w państwie wydania europejskiego nakazu aresztowania, zmierzają-
cego bezpośrednio do stworzenia warunków formalno-prawnych do prze-
prowadzenia postępowania karnego, które to warunki uzależnione są od
wydania uznaniowej decyzji przez sądowy organ tego państwa, w szcze-
gólności, gdy decyzja ta ma ustanowić, że osoba ścigana, będąca nielet-
nim w rozumieniu prawa państwa wydania europejskiego nakazu areszto-
wania, odpowiadać będzie w tym państwie za popełniony czyn wyczerpują-
cy znamiona przestępstwa w postępowaniu karnym,
II. czy odmowa wykonania europejskiego nakazu aresztowania przez sąd
polski dopuszczalna jest wyłącznie w przypadku zaistnienia przesłanek
określonych w dyspozycji art. 607p k.p.k. (bezwzględne przesłanki odmo-
3
wy) i art. 607 r § 1 k.p.k. (względne przesłanki odmowy), czy też odmowa
taka możliwa jest także na skutek innych przyczyn, np. stwierdzenia przez
sąd polski braku przesłanek określonych w dyspozycji art. 607 k § 1 k.p.k.”
u c h w a l i ł udzielić odpowiedzi jak wyżej.
U Z A S A D N I E N I E
I. Przedstawione przez Sąd Apelacyjny zagadnienie prawne wyma-
gające zasadniczej wykładni ustawy wyłoniło się w następujących okolicz-
nościach faktycznych.
W dniu 26 kwietnia 2006 r. Zastępca Prokuratora Królewskiego Pro-
kuratury Prokuratora Królewskiego Brukseli wydał europejski nakaz aresz-
towania dotyczący poszukiwanego Adama G. urodzonego 20 października
1988 r., obywatela polskiego, mającego stałe miejsce zamieszkania w Pol-
sce. Nakaz wydany został w związku z wydaniem postanowienia tymcza-
sowego przez Sędziego dla Nieletnich Brukseli z dnia 26 kwietnia 2006r.,
nakazującego umieszczenie Adama G. w Państwowym Zakładzie Nadzoru
Ochronnego Nieletnich. Zarówno to postanowienie, jak i europejski nakaz
aresztowania wydane zostały w związku z podejrzeniem popełnienia przez
niego, wspólnie z inną osobą, w dniu 12 kwietnia 2006 r. w Brukseli, prze-
stępstwa morderstwa w celu ułatwienia kradzieży na osobie Joe H., okre-
ślonego w art. 66, 461, 468 i 475 Kodeksu karnego Belgii. Przestępstwo to
zagrożone jest w Belgii karą dożywotniego pozbawienia wolności.
Adam G. został zatrzymany w Polsce w dniu 27 kwietnia 2006 r. W
dniu 29 kwietnia 2006 r. do Sądu Okręgowego w W. wpłynął wniosek Pro-
kuratora Okręgowego w W. o wykonanie europejskiego nakazu aresztowa-
nia wobec Adama G., wraz z wnioskiem o zastosowanie wobec niego tym-
4
czasowego aresztowania na okres 3 miesięcy. Postanowieniem wydanym
w dniu 29 kwietnia 2006 r. Sąd Okręgowy w W. zastosował wobec Adama
G. środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania na okres
3 miesięcy, to jest do dnia 27 czerwca 2006 r., natomiast odroczył na dzień
31 maja 2006 r. posiedzenie w przedmiocie wykonania europejskiego na-
kazu aresztowania, po odebraniu od Adama G. oświadczenia, że nie wyra-
ża zgody na przekazanie go do Belgii oraz na niestosowanie wobec niego
art. 607e § 1 k.p.k. Jednocześnie Sąd Okręgowy postanowił zwrócić się –
w trybie określonym w art. 607z § 1 k.p.k. – do Zastępcy Prokuratora Pro-
kuratury Prokuratora Królewskiego Brukseli o nadesłanie treści wszystkich
przepisów regulujących w Królestwie Belgii odpowiedzialność karną osób,
które popełniły zbrodnię morderstwa w celu ułatwienia kradzieży po ukoń-
czeniu 17 roku życia, a przed uzyskaniem pełnoletniości. W odpowiedzi na
to wystąpienie, Prokuratura Prokuratora Królewskiego Brukseli wyjaśniła
reguły pociągania do odpowiedzialności przed sądem dla dorosłych osób,
które w chwili czynu nie ukończyły 18 roku życia, a w załączniku podano
treść art. 9, 79 i 80 Kodeksu karnego Belgii oraz art. 38 belgijskiej ustawy z
dnia 8 kwietnia 1965 r. o ochronie nieletnich. Poinformowano także Sąd
Okręgowy, że Prokuratura Prokuratora Królewskiego Brukseli zamierza
wystąpić do sędziego rodzinnego o przekazanie sprawy Adama G., wobec
czego odpowiadałby on przed sądem belgijskim jak osoba dorosła.
W dniu 11 maja 2006 r. przeprowadzone zostało przez Prokuratora
delegowanego do Prokuratury Okręgowej w W., przesłuchanie Adama G. w
W., z udziałem Zastępcy Prokuratora Królewskiego Brukseli, komisarzy
belgijskiej Policji Federalnej oraz sędziego śledczego Sądu Pierwszej In-
stancji w Brukseli; dokonano także rejestracji przebiegu tych czynności za
pomocą urządzeń rejestrujących obraz i dźwięk.
Postanowieniem z dnia 16 maja 2006 r., Sąd Okręgowy w W. zwrócił
się do Prokuratury Prokuratora Królewskiego Brukseli o dodatkowe wyja-
5
śnienia mechanizmu funkcjonowania art. 38 ustawy z dnia 8 kwietnia
1965r. o ochronie nieletnich, w szczególności co do tego, czy możliwe jest
– jeszcze przed przekazaniem Adama G. do Belgii – wystąpienie o zasto-
sowanie wobec niego art. 38 ustawy z dnia 8 kwietnia 1965 r. o ochronie
nieletnich, co stworzyłoby sytuację, w której wykonując europejski nakaz
aresztowania sąd polski miałby wiedzę w kwestii trybu, w jakim osoba ści-
gana będzie w Belgii pociągnięta do odpowiedzialności.
W dniu 29 maja 2006 r. wpłynęło pismo Prokuratury Prokuratora Kró-
lewskiego Brukseli, w którym wyjaśniono, że w trybie art. 38 belgijskiej
ustawy z dnia 8 kwietnia 1965 r. o ochronie nieletnich sędzia dla nieletnich
w formie wyroku musi zdecydować o ewentualnym przekazaniu sprawy
nieletniego prokuratorowi, w konsekwencji czego odpowiadałby on przed
sądem jak osoba dorosła. Decyzję tę podejmuje po uzyskaniu stosownych
opinii i przy uwzględnieniu takich elementów jak: okoliczności popełnienia i
charakter zarzucanych czynów, uprzednia karalność oraz cechy osobowe
podejrzanego. Wyjaśniono także, że w wypadku ściganego europejskim
nakazem aresztowania Adama G. podjęto już czynności zmierzające do
ustalenia koniecznych przesłanek przekazania jego sprawy prokuratorowi
(między innymi złożony został wniosek o sporządzenie opinii, przesłuchano
Adama G. w dniu 11 maja 2006 r. w Warszawie), co wskazuje na to, że sę-
dzia rodzinny poważnie rozważa przekazanie sprawy prokuratorowi,
zwłaszcza z uwagi na wagę czynu, o który jest podejrzany Adam G. oraz
okoliczność, że już uprzednio był w Belgii sądzony za kradzież przez sąd
dla nieletnich.
Ponadto poinformowano, że w wypadku wydania przez Sąd dla Nie-
letnich w Brukseli wyroku w trybie art. 38 ustawy z 8 kwietnia 1965 r.,
wszystkie postanowienia wydane w tej sprawie poprzednio przestają obo-
wiązywać, w tym także postanowienie, które stało się podstawą wydania
europejskiego nakazu aresztowania, a w związku z tym zachodziłaby ko-
6
nieczność wystąpienia z nowym nakazem. Wydanie tego wyroku przed
przekazaniem Adama G. do Belgii spowodowałoby ten skutek, że miałby
on prawo do złożenia od tego wyroku sprzeciwu, na skutek czego sprawa
musiałaby powrócić do sędziego dla nieletnich, czyli do fazy poprzedzają-
cej wszczęcie postępowania karnego.
W dniu 31 maja 2006 r. Sąd Okręgowy w W. wydał postanowienie o
przekazaniu organom wymiaru sprawiedliwości Królestwa Belgii Adama G.,
w celu przeprowadzenia przeciwko niemu na terytorium Belgii postępowa-
nia karnego, pod warunkiem, że Adam G. będzie odesłany na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej po prawomocnym zakończeniu postępowania w
państwie wydania nakazu europejskiego. Uzasadniając to postanowienie
Sąd Okręgowy w W. – dostrzegając całą złożoność problemów, przed roz-
wiązaniem których stanął – wskazał, że przekazanie Adama G. do Belgii
następuje w celu przeprowadzenia przeciwko niemu postępowania karne-
go i w razie prawomocnego skazania powinien być – jako obywatel polski –
odesłany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Wprawdzie w postano-
wieniu Sądu Okręgowego nie sformułowano wprost warunku, że odesłanie
Adama G. do Polski powinno nastąpić także w wypadku niezastosowania
wobec niego art. 38 belgijskiej ustawy z dnia 8 kwietnia 1965 r. o ochronie
nieletnich, niemniej przez wskazanie, że przekazanie następuje wyłącznie
w celu przeprowadzenia postępowania karnego, warunek taki w istocie wy-
rażono.
Na posiedzeniu w dniu 31 maja 2006 r. przedłużony został ponadto
okres tymczasowego aresztowania osoby ściganej do dnia 31 lipca 2006 r.
Postanowienie z dnia 31 maja 2006 r. w przedmiocie przekazania
Adama G. do Belgii na mocy europejskiego nakazu aresztowania zostało
zaskarżone przez jego obrońców.
W zażaleniu sporządzonym przez adwokata Tadeusza V. sformuło-
wany został zarzut obrazy art. 607k k.p.k., przez przekazanie Adama G.
7
organom wymiaru sprawiedliwości Królestwa Belgii, mimo braku ustalenia,
że następuje to w celu przeprowadzenia tam wobec niego postępowania
karnego. Autor zażalenia domagał się zmiany zaskarżonego postanowienia
przez odmowę wykonania europejskiego nakazu aresztowania w stosunku
do Adama G.
W zażaleniu sporządzonym przez adwokata Mikołaja P. podniesiono
ponadto zarzut obrazy art. 607r § 1 pkt 6 w zw. z art. 6 k.p.k., przez niesko-
rzystanie z możliwości odmowy przekazania osoby ściganej władzom Kró-
lestwa Belgii, pomimo tego, że możliwe jest wymierzenie w Belgii kary do-
żywotniego pozbawienia wolności oraz tego, że jedynie przeprowadzenie
postępowania w Polsce umożliwi zapewnienie pełnej realizacji prawa do
obrony. Podnosząc ten zarzut obrońca wniósł o zmianę zaskarżonego po-
stanowienia i odmowę przekazania Adama G. do Belgii, względnie o uchy-
lenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania Sądowi Okręgowemu w W.
Rozpoznając zażalenia obrońców osoby ściganej, w dniu 20 czerwca
2006 r. Sąd Apelacyjny w W. uznał, że w sprawie zachodzi potrzeba doko-
nania zasadniczej wykładni ustawy i odraczając posiedzenie przekazał Są-
dowi Najwyższemu zagadnienia prawne przytoczone na wstępie, przedłu-
żając jednocześnie okres tymczasowego aresztowania wobec Adama G.
do dnia 27 lipca 2006 r.
W uzasadnieniu postanowienia Sąd Apelacyjny w W. wskazał, że do-
strzega, iż postępowanie w trybie art. 38 belgijskiej ustawy z 8 kwietnia
1965 r. o ochronie nieletnich, które miałoby być przeprowadzone w Belgii
po przekazaniu Adama G., zmierza wprawdzie do stworzenia warunków
przeprowadzenia w sprawie postępowania karnego, samo jednak nie jest
postępowaniem karnym sensu stricto. W związku z tym pojawia się kwe-
stia, czy sformułowanie użyte przez ustawodawcę w art. 607k § 1 k.p.k. „w
celu przeprowadzenia postępowania karnego” powinno być interpretowane
8
ściśle, czy też przyjmując jego rozszerzającą wykładnię można uznać, że
także w okolicznościach faktycznych i prawnych występujących w rozpo-
znawanej sprawie, celem przekazania jest przeprowadzenie postępowania
karnego. Wskazując argumenty przemawiające za każdą z możliwych in-
terpretacji Sąd Apelacyjny dostrzega jednak także zagadnienie, które w
stosunku do wyżej omówionego ma w istocie charakter wyjściowy. Wiąże
się ono mianowicie z wątpliwością, czy orzekając w przedmiocie wykonania
europejskiego nakazu aresztowania sąd polski jest w ogóle uprawniony do
badania przesłanek prawnych, które legły u podstaw jego wydania. Wątpli-
wości Sądu Apelacyjnego budzi to, czy katalog negatywnych przesłanek
wykonania europejskiego nakazu aresztowania przewidziany w art. 607p i
art. 607r k.p.k. jest zamknięty, czy też przesłanki takie mogą wynikać także
z innych przepisów, a w szczególności z art. 607k § 1 k.p.k., który pozwala
na przekazanie osoby ściganej władzom sądowym innego państwa człon-
kowskiego Unii Europejskiej jedynie wówczas, gdy następuje to w celu
przeprowadzenia postępowania karnego.
Prokurator Prokuratury Krajowej, zajmując w sprawie stanowisko wy-
raził zapatrywanie, zgodnie z którym, orzekając w przedmiocie europej-
skiego nakazu aresztowania (art. 607l k.p.k.), sąd w pierwszej kolejności
bada, czy nakaz europejski odpowiada wymogom art. 607k § 1 k.p.k. i de-
cyzji ramowej Rady Unii Europejskiej z dnia 13 czerwca 2002 r.
(2002/584/WSiSW) w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i proce-
dury wydawania osób pomiędzy Państwami Członkowskimi, następnie zaś,
czy nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 607p k.p.k., art. 607r
k.p.k. oraz art. 607s k.p.k.
II. Rozważając przedstawione przez Sąd Apelacyjny zagadnienia
prawne Sąd Najwyższy doszedł do przekonania, że spełniają one wymogi
określone w art. 441 § 1 k.p.k., gdyż dotyczą kwestii o skomplikowanym
9
charakterze, dotąd nierozważanych w judykaturze, a od przyjętego sposo-
bu interpretacji zależy rozstrzygnięcie sprawy.
Przystępując do zasadniczych rozważań na temat zagadnień praw-
nych przedstawionych przez Sąd Apelacyjny w W. trzeba dokonać kilku
założeń wyjściowych.
Po pierwsze, trzeba przyjąć, że postępowanie, które zostało obecnie
wszczęte w sprawie Adama G. w Belgii w trybie art. 38 belgijskiej ustawy z
dnia 8 kwietnia 1965 r. o ochronie nieletnich zmierza do podjęcia decyzji co
do trybu, w jakim zostanie on pociągnięty do odpowiedzialności i w związku
z tym samo w sobie nie jest postępowaniem karnym. Postępowanie to mo-
że w efekcie doprowadzić albo do wszczęcia postępowania karnego (prze-
kazanie sprawy prokuratorowi) albo postępowania przeciwko nieletnim. To
ostatnie postępowanie, niezależnie od tego, jak klasyfikowane jest w sys-
temie prawa państwa wydania i wykonania europejskiego nakazu areszto-
wania, nie jest postępowaniem karnym w rozumieniu decyzji ramowej Rady
Unii Europejskiej z dnia 13 czerwca 2002 r. w sprawie europejskiego naka-
zu aresztowania i procedury przekazywania osób pomiędzy państwami
członkowskimi Unii Europejskiej (2002/548/WSiSW). Decyzja ta, tego ro-
dzaju postępowania w ogóle nie dotyczy. Wprawdzie ani w żadnym z arty-
kułów decyzji ramowej, ani też – w konsekwencji – w ustawach krajowych
implementujących ową decyzję, wprost takiego stwierdzenia nie zawarto,
tym niemniej, jak słusznie wskazano w uzasadnieniu postanowienia Sądu
Apelacyjnego w W., w art. 5 preambuły decyzji ramowej mowa jest o prze-
kazywaniu osób w celu wszczęcia postępowania prowadzącego do wyda-
nia wyroku w sprawach karnych. Trzeba też zwrócić uwagę na treść opinii
Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie zapobiega-
nia przestępczości nieletnich, sposobów postępowania w kwestii przestęp-
czości nieletnich oraz roli wymiaru sprawiedliwości wobec nieletnich w Unii
Europejskiej z dnia 9 maja 2006 r. (2006/C 110/13), w której podnosi się,
10
że w państwach Unii Europejskiej brak jest jakiejkolwiek wspólnej strategii
zwalczania przestępczości nieletnich, natomiast dotąd przyjmowane in-
strumenty prawne, takie jak właśnie europejski nakaz aresztowania, nie
dotyczą tej kategorii sprawców.
Niestety, sąd polski pozbawiony jest prawnej możliwości sformuło-
wania pytania prejudycjalnego do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwo-
ści na podstawie art. 35 Traktatu o Unii Europejskiej, gdyż Polska nie zło-
żyła dotąd deklaracji o uznaniu jego kompetencji w zakresie instrumentów
trzeciego filaru Unii Europejskiej na podstawie art. 35 ust. 2 Traktatu. Tym-
czasem kwestia stosowania europejskiego nakazu aresztowania w spra-
wach wobec nieletnich jest zagadnieniem zakresu obowiązywania i ważno-
ści decyzji ramowej z dnia 13 czerwca 2002 r. Biorąc pod uwagę to uwa-
runkowanie normatywne, Sąd Najwyższy musi zająć w przedmiotowej
kwestii stanowisko samodzielnie.
To wstępne założenie, według którego procedura przewidziana w de-
cyzji ramowej nie dotyczy postępowań przeciwko nieletnim, otwiera dopiero
zagadnienie sposobu rozumienia celu, w jakim następuje przekazanie oso-
by ściganej w trybie europejskiego nakazu aresztowania.
Druga kwestia wstępna wiąże się ze sposobem uszeregowania
przedstawionych do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu zagadnień
prawnych w postanowieniu Sądu Apelacyjnego w W. Otóż, nie może ule-
gać wątpliwości, że zagadnienie przedstawione jako drugie ma charakter
wyjściowy i tylko w zależności od tego, w jaki sposób zostanie rozstrzygnię-
te, rysuje się potrzeba analizowania zagadnienia przedstawionego jako
pierwsze. Nie może bowiem ulegać wątpliwości, że badanie celu jaki przy-
świecał organowi sądowemu innego państwa członkowskiego Unii Euro-
pejskiej, który wydał europejski nakaz aresztowania, jest niczym innym jak
ponownym badaniem (swego rodzaju weryfikacją) przesłanek, od spełnie-
nia których zależy dopuszczalność jego wydania. Zatem, dopiero pozytyw-
11
na odpowiedź na to pytanie otwiera potrzebę rozważenia sposobu rozu-
mienia wymogu, aby nakaz wydany był „w celu przeprowadzenia (…) po-
stępowania karnego”. To powoduje, że układ tez niniejszej uchwały Sądu
Najwyższego nie odpowiada układowi zagadnień prawnych przedstawio-
nych przez Sąd Apelacyjny w W. Ponadto Sąd Najwyższy uznał za sto-
sowne przeanalizowanie przedstawionych zagadnień prawnych w nieco
poszerzonym kontekście, biorąc pod uwagę to, że zarówno treść uzasad-
nienia postanowienia Sądu Okręgowego w W. z dnia 31 maja 2006 r., jak i
uzasadnienia postanowienia Sądu Apelacyjnego w W. z dnia 20 czerwca
2006 r. przekonują o potrzebie uporządkowania pojęć w obszarze stoso-
wania przepisów o przekazywaniu osób w trybie europejskiego nakazu
aresztowania między państwami członkowskimi Unii Europejskiej.
III. Formułując zagadnienie prawne oznaczone jako drugie, Sąd Ape-
lacyjny w W. dopuszcza możliwość potraktowania okoliczności, o których
mowa w art. 607k § 1 k.p.k., jako dodatkowych przesłanek odmowy wyko-
nania europejskiego nakazu aresztowania. W tym kierunku zmierza także
stanowisko przedstawione w piśmie z dnia 30 czerwca 2006 r., przez pro-
kuratora Prokuratury Krajowej. Założenie to Sąd Najwyższy uważa za
błędne. Przesłanki wykonania europejskiego nakazu aresztowania sformu-
łowane zostały wyłącznie w art. 607p i art. 607r k.p.k. (a w wypadku naka-
zu europejskiego wydanego w celu wykonania kary pozbawienia wolności
lub środka polegającego na pozbawieniu wolności wobec osoby ściganej -
także w art. 607s k.p.k.). Przepisy te są wynikiem implementacji art. 3 i 4
decyzji ramowej z dnia 13 czerwca 2002 r.
Cel europejskiego nakazu aresztowania (przeprowadzenie postępo-
wania karnego) stanowi natomiast jedną z przesłanek jego wydania, a nie
wykonania. To do organu sądowego państwa wydania europejskiego na-
kazu aresztowania należy dokonanie oceny, czy celem, w jakim żąda on
przekazania osoby ściganej, jest przeprowadzenie postępowania karnego.
12
Przesłanka ta (podobnie, jak na przykład istnienie podejrzenia popełnienia
przestępstwa) nie może być zatem traktowana tak samo, jak przesłanki
wykonania nakazu, a jeżeli – w bardzo ograniczonym zakresie – podlega
kontroli przez organ sądowy państwa wykonania nakazu, to właśnie w kon-
tekście dopuszczalności wydania nakazu a nie dopuszczalności przekaza-
nia osoby ściganej do państwa, w którym wydano nakaz.
W związku z powyższym, jako zasadnicze jawi się zagadnienie, czy
organowi sądowemu państwa wykonania nakazu w ogóle wolno dokony-
wać powtórnego ustalania (weryfikowania) przesłanek, które zdecydowały
o wydaniu tego nakazu. W orzecznictwie zaprezentowano dotąd rozbieżne
zapatrywania w tej kwestii. I tak na przykład irlandzki High Court w dwóch
orzeczeniach z dnia 9 września 2005 r. i z dnia 14 października 2005 r.
wydanych w sprawie Minister of Justice, Equality and Law Reform v. Mi-
chael Falkon (2005 36Ext), cyt. za: M. Hudzik, Europejski nakaz areszto-
wania a nieletni sprawcy czynów zabronionych – zagadnienia wybrane (ar-
tykuł złożony do druku w Europejskim Przeglądzie Sądowym) uznał do-
puszczalność takiej weryfikacji, zastrzegając jednak, że możliwe to jest je-
dynie w wyjątkowych wypadkach (podobnie Sąd Apelacyjny w Krakowie w
postanowieniu z dnia 15 lipca 2004 r., II AKz 257/04, Krak. Zesz. Sąd.
2004, nr 9, poz. 41). Odmienne stanowisko zajął belgijski Sąd Kasacyjny w
orzeczeniu z dnia 25 stycznia 2005 r. wydanym w sekcji flamandzkiej, 2
Izba, P.05,0065,N (cyt. za M. Hudzik, j.w.), wywodząc, że sędzia decydują-
cy w przedmiocie wykonania europejskiego nakazu aresztowania nie bada
jego zgodności z prawem, gdyż jest to zastrzeżone wyłącznie dla organów
państwa wydającego nakaz. W piśmiennictwie zagadnienie to nie było do-
tąd szerzej analizowane, jednak należy odnotować jednostkowe wypowie-
dzi, w świetle których badanie zgodności z prawem europejskiego nakazu
aresztowania w państwie jego wykonania nie jest wykluczone (S. de Groot,
Mutual Trust in (European) Extradition w: R. Blexton red.: Handbook on the
13
European Arrest Warrant, The Hague 2005, s. 91; F. Impalà, The Europe-
an Arrest Warrant in the Italian legal system. Between mutual recognition
and mutual fear within the European Area of Freedom, Security and Justi-
ce, Utrecht Law Review, Volume 1, Issue 2 (December) 2005, s. 70; M.
Hudzik: Dobre narzędzie, niedobra sprawa, Rzeczpospolita 2006, nr 132).
Sąd Najwyższy prezentuje w tej kwestii stanowisko, że weryfikacja zgod-
ności z prawem europejskiego nakazu aresztowania jest w państwie wyko-
nania tego nakazu prawnie dopuszczalna, choć w bardzo ograniczonym
zakresie i tylko w odniesieniu do niektórych przesłanek wydania nakazu. W
szczególności należy podkreślić, że nie jest dopuszczalne weryfikowanie
zasadności decyzji organu sądowego państwa wydania nakazu, które mają
charakter ocenny. Do takich należy z pewnością ustalenie, że zachodzi
uzasadnione przypuszczenie popełnienia przestępstwa przez osobę, której
dotyczy nakaz (zob. powołane postanowienie Sądu Apelacyjnego w Kra-
kowie z dnia 15 lipca 2004 r.). Odmienny charakter mają natomiast takie
przesłanki, jak na przykład kompetencja konkretnego organu do wydania
nakazu.
Na marginesie rozważań dotyczących przedstawionych przez Sąd
Apelacyjny zagadnień prawnych należy zaznaczyć, że właśnie kwestia
kompetencji Prokuratora Prokuratury Prokuratora Królewskiego Brukseli do
wydania europejskiego nakazu aresztowania w sprawie Adama G. może
nasuwać poważne wątpliwości. Zgodnie bowiem z art. 32 § 2 belgijskiej
ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r., implementującej europejski nakaz aresz-
towania, kompetencje prokuratora królewskiego do wydania europejskiego
nakazu aresztowania ograniczone zostały do sytuacji, w której przekazanie
nastąpić ma w celu wykonania orzeczonej kary, względnie innego środka
polegającego na pozbawieniu wolności, o którym mowa w art. 2a decyzji
ramowej z dnia 13 czerwca 2002 r. Europejski nakaz aresztowania wydany
w celu przeprowadzenia przeciwko osobie ściganej postępowania karnego
14
(i oparty na postanowieniu o tymczasowym aresztowaniu lub innej decyzji
spełniającej podobną funkcję) powinien natomiast być wydany, zgodnie z
art. 32 ust. 1 belgijskiej ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r., przez sędziego
śledczego. To rozwiązanie ustawowe musi być wzięte pod uwagę w kon-
tekście treści europejskiego nakazu aresztowania wystawionego w niniej-
szej sprawie, gdzie pod pkt b) wskazującym decyzję, na podstawie której
sporządzono nakaz, postanowienie Sądu Pierwszej Instancji – Sądu dla
Nieletnich w Brukseli z 26 kwietnia 2006 r. wymienione zostało w pkt. 1
(nakaz aresztowania lub decyzja mająca ten sam skutek), a nie w pkt. 2
(podlegające wykonaniu orzeczenie). Spostrzeżenia te nie pozwalają jed-
nak na jednoznaczne stwierdzenie, że w niniejszej sprawie europejski na-
kaz aresztowania został wydany przez osobę nieuprawnioną, albowiem na
uwadze trzeba mieć także i to, że w postępowaniu prowadzonym obecnie
w Belgii sprawa nie została jeszcze przekazana prokuratorowi w trybie art.
38 belgijskiej ustawy z dnia 8 kwietnia 1965 r. o ochronie nieletnich, w
związku z czym kompetencje sędziego śledczego do wydawania postano-
wień mogą okazać się wątpliwe. Zagadnienie to leży poza zakresem roz-
poznania sprawy przez Sąd Najwyższy, z uwagi na zakres przedstawio-
nych w trybie art. 441 § 1 k.p.k. zagadnień prawnych. Przed wydaniem
ostatecznego orzeczenia w przedmiocie wykonania europejskiego nakazu
aresztowania w niniejszej sprawie konieczne będzie jednak rozważenie tej
kwestii przy uwzględnieniu treści art. 2 § 3 belgijskiej ustawy z dnia 19
grudnia 2003 r., zgodnie z którym europejski nakaz aresztowania jest de-
cyzją wydaną przez kompetentny organ sądowy państwa członkowskiego
Unii Europejskiej.
W ocenie Sądu Najwyższego przesłanką wymagającą weryfikacji jest
także cel, w jakim europejski nakaz aresztowania został wydany. Jasne jest
zatem, że stwierdzenie przez organ sądowy państwa wykonania nakazu, iż
nakaz wydany został na przykład w celu przeprowadzenia postępowania
15
cywilnego, musi prowadzić w konsekwencji do odmowy wykonania nakazu.
Nie może przy tym ulegać wątpliwości to, że w takich sytuacjach odmowa
przekazania osoby ściganej następuje nie z powodu wystąpienia negatyw-
nych przesłanek wykonania nakazu, ale z tego powodu, iż nakaz wydano
pomimo braku spełnienia przesłanek jego wydania w państwie żądającym
przekazania osoby ściganej (a zatem stwierdzenia, że decyzja przekazana
organowi sądowemu państwa wykonania nakazu w istocie nie jest europej-
skim nakazem aresztowania).
Jest przy tym niewątpliwe, że kontrolne badanie przesłanek wydania
europejskiego nakazu aresztowania musi poprzedzić ocenę, czy nie za-
chodzą negatywne przesłanki jego wykonania (zarówno te, które przeka-
zanie osoby ściganej na terytorium innego państwa członkowskiego Unii
Europejskim czynią prawnie niedopuszczalnym, jak i te, które pozwalają
jedynie na odmowę wykonania nakazu).
Dopuszczalność negatywnej weryfikacji przesłanek wydania nakazu
w państwie jego wykonania musi być, jak wcześniej podkreślono, ograni-
czona do zupełnie wyjątkowych wypadków, o czym przesądza zasada wza-
jemnego zaufania, stanowiąca fundament współpracy sądowej między
państwami członkowskimi Unii Europejskiej.
Zaprezentowane stanowisko wymaga uzupełniającego stwierdzenia,
że ocena spełnienia lub niespełnienia przesłanek wydania europejskiego
nakazu aresztowania musi być w każdym wypadku dokonywana przez pry-
zmat prawa krajowego państwa, w którym nakaz ten wydano, jednak zaw-
sze przy uwzględnieniu treści decyzji ramowej, którą interpretowane prze-
pisy transponują do krajowego porządku prawnego. Dokonanie próby takiej
weryfikacji przez organ sądowy państwa wykonania nakazu w aspekcie
treści prawa tego właśnie państwa, a nie prawa państwa wydania nakazu,
prowadzić mogłoby (aczkolwiek nie zawsze musiałoby, przy uwzględnieniu
tego, że przepisy krajowe powinny stanowić precyzyjną transpozycję tej
16
samej decyzji ramowej Rady Unii Europejskiej) do chaosu i w sposób rażą-
cy naruszałoby zasadę wzajemnego zaufania. Nie sposób przecież wyma-
gać od organu sądowego państwa wydania nakazu, aby podejmując decy-
zję o jego wydaniu, uwzględnił także przesłanki wydania nakazu przez pry-
zmat przepisów państwa jego wykonania.
IV. Uznanie, że cel, w jakim ma nastąpić przekazanie osoby ściganej
na terytorium państwa wydania europejskiego nakazu aresztowania, nale-
ży do tych jego przesłanek, które podlegają kontroli ze strony organu są-
dowego państwa jego wykonania, przenosi rozważania na obszar, którego
dotyczy pierwsze z zagadnień prawnych przedstawionych Sądowi Najwyż-
szemu do rozstrzygnięcia przez Sąd Apelacyjny w W. Zajmując stanowisko
w tej kwestii, trzeba uwzględnić przyjęte już założenia i uznać, że to nie
przepisy prawa polskiego ani też same przepisy decyzji ramowej Rady Unii
Europejskiej (które przecież zgodnie art. 34 ust. 2b Traktatu o Unii Euro-
pejskiej nie podlegają bezpośredniemu stosowaniu), lecz przepisy prawa
belgijskiego, wykładane przy uwzględnieniu treści decyzji ramowej, tworzą
tu właściwy pryzmat oceny. Przyznać jednak trzeba, że wobec zasadniczej
zbieżności unormowań prawnych odnoszących się do tej kwestii, ustalenia
interpretacyjne mają walor uniwersalny.
Przed przystąpieniem do dalszych rozważań zachodzi konieczność
kolejnego wstępnego rozstrzygnięcia, czy Sąd Najwyższy uprawniony jest
do dokonywania w trybie art. 441 k.p.k. interpretacji decyzji ramowych oraz
prawa obcego.
Przyznać należy, że gramatyczna wykładnia tego przepisu prowadzić
powinna do wniosku, że aktem normatywnym, który może podlegać wy-
kładni Sądu Najwyższego w trybie art. 441 k.p.k., jest jedynie akt norma-
tywny noszący nazwę „ustawy”, a więc ten, który jest uchwalany przez pol-
ski parlament w drodze określonej w art. 118-122 Konstytucji RP. Zdaniem
Sądu Najwyższego, treść samego przepisu art. 441 § 1 k.p.k. powinna być
17
jednak interpretowana funkcjonalnie, co prowadzi do wniosku, że przed-
miotem pytania prawnego może być nie tylko przepis ustawy, ale także
przepis rozporządzenia, ratyfikowanej umowy międzynarodowej, aktu pra-
wa miejscowego, a nawet przepis prawa obcego, jeśli tylko do zinterpreto-
wania tego przepisu zobligowany jest – w związku z sytuacją procesową
występującą w konkretnej sprawie – sąd odwoławczy przy rozpoznawaniu
środka odwoławczego i wyłoni się zagadnienia prawne wymagające doko-
nania zasadniczej wykładni przepisu (-ów) tego aktu normatywnego.
Funkcją przepisu art. 441 § 1 k.p.k. jest zapewnienie jednolitości
orzecznictwa w sprawach karnych w sferze, jaką stanowi interpretacja tre-
ści prawa. Sądy odwoławcze przy rozpoznawaniu środków odwoławczych
stają niejednokrotnie nie tylko przed koniecznością zinterpretowania treści
przepisów ustawy, ale także i innych aktów normatywnych przewidzianych
w polskim systemie konstytucyjnym, a w związku z rozwojem kontaktów
międzynarodowych także ratyfikowanych przez Polskę traktatów oraz ak-
tów normatywnych występujących w systemach konstytucyjnych innych
państw. Zagadnienie prawne, budzące poważne wątpliwości i wymagające
zasadniczej wykładni, może zatem powstać nie tylko przy interpretacji
przepisu aktu normatywnego noszącego nazwę „ustawy”, ale także i innych
aktów normatywnych. Rozporządzenia są zresztą stanowione na podsta-
wie szczegółowych upoważnień zawartych w ustawie, zawierają normy
powszechnie obowiązujące i służące prawidłowemu wykonaniu ustawy,
uzupełniają treść regulacji ustawowej i konkretyzują powinność zachowania
adresatów ustawy. Z kolei akty prawa miejscowego są źródłami powszech-
nie obowiązującego prawa RP na obszarach działania organów, które je
ustanowiły. Umowy międzynarodowe po ich ogłoszeniu stanowią część
krajowego porządku prawnego i są bezpośrednio stosowane, jeżeli ich sto-
sowanie nie jest uzależnione od wydania ustawy.
18
Zarówno w orzecznictwie Sądu Najwyższego (zob. np. uzasadnienia
uchwał : z dnia 30 listopada 1986 r., VI KZP 12/86, OSNKW 1986, z. 12,
poz. 91, z dnia 30 maja 1989 r., VI KZP 4/89, OSNKW 1989, z. 5–6, poz.
37, z dnia 17 listopada 1997 r., I KZP 16/97, OSNKW 1997, z. 11–12, poz.
95, z dnia 19 lutego 2003 r., I KZP 47/02, OSNKW 2003, z. 3–4, poz. 23, z
dnia 20 lipca 2005 r., I KZP 18/05, OSNKW 2005, z. 9, poz. 74), jak i w lite-
raturze przedmiotu (zob. np. R. A. Stefański: Instytucja pytań prawnych do
Sądu Najwyższego w sprawach karnych, Kraków 2001, s. 268-269 ; J. Bra-
toszewski: Działalność uchwałodawcza Sądu Najwyższego. Wybrane pro-
blemy w: T. Nowak red.: Nowe prawo karne procesowe. Zagadnienia wy-
brane. Księga ku czci Profesora Wiesława Daszkiewicza, Poznań 1999, s.
187; S. Włodyka: Przesłanki dopuszczalności pytań prawnych do Sądu
Najwyższego, NP 1971, nr 2, s. 176 ; P. Hofmański red.: E. Sadzik, K.
Zgryzek: Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, Warszawa 2004,
s. 652, uwagi wyrażone przy akceptacji wskazanej uchwały I KZP 47/02 z
dnia 19 lutego 2003 r.) ugruntowany jest pogląd o konieczności funkcjonal-
nej interpretacji art. 441 § 1 k.p.k. i o dopuszczalności dokonywania przez
Sąd Najwyższy w tym trybie wykładni przepisów prawa zawartych także w
aktach normatywnych, niestanowiących „ustawy” w rozumieniu Konstytucji
RP.
Również zinterpretowanie prawa obcego może być konieczne dla
ustalenia, czy ma zastosowanie przepis ustawy polskiej (np. przy dokony-
waniu oceny działania zasady wzajemności) lub też ustalenia, czy do re-
spektowania określonego przepisu ustawy obcej państwo polskie zobowią-
zane jest z tytułu akcesji do Unii Europejskiej i zasad funkcjonowania in-
strumentów należących do tzw. trzeciego filaru w zakresie ich prawidłowej
implementacji. Trudności przy interpretacji przepisów prawa obcego, przed
którymi stają sądy odwoławcze, mogą okazać się nieporównanie bardziej
skomplikowane niż te związane z interpretacją prawa polskiego. Dostrze-
19
gając to ostatnie uwarunkowanie, w piśmiennictwie przyjmuje się nawet, że
o ile interpretacja przepisów prawa polskiego wyłączona jest ze sfery za-
gadnień poznawanych w drodze opinii rzeczoznawców, o tyle treści prawa
obcego może dotyczyć opinia biegłych.
W konsekwencji, nieracjonalne byłoby przyjmowanie założenia, że
jedynym instrumentem zapewnienia jednolitości orzecznictwa w tej sferze,
jaką stanowi wykładnia przepisów prawa obcego, stanowi skarga kasacyj-
na. Po pierwsze, wiele orzeczeń wydawanych w związku z międzynarodo-
wym obrotem prawnym przybiera postać postanowienia, a te podlegają za-
skarżeniu jedynie w drodze kasacji wnoszonej przez podmioty określone w
art. 521 k.p.k. Po drugie, ujednolicanie orzecznictwa na tej drugiej drodze
może następować dopiero na etapie, który w sferze współpracy międzyna-
rodowej może okazać się zdecydowanie spóźniony. W postępowaniu kar-
nym kasacja nie jest przecież zwykłym środkiem odwoławczym, lecz nad-
zwyczajnym środkiem zaskarżenia prawomocnych, a więc podlegających
już wykonaniu, orzeczeń sądowych. To wykonanie niesie zaś za sobą nie-
kiedy bardzo drastyczne, trudne do naprawienia skutki, szczególnie w
dziedzinie międzynarodowego obrotu prawnego. Wobec tego, właśnie w tej
sferze celowe jest unikanie ewentualnych błędów w orzecznictwie sądo-
wym jeszcze przed uprawomocnieniem się orzeczeń i skierowaniem ich do
wykonania. Taką funkcję może więc spełniać instytucja zagadnień praw-
nych. Dostrzec należy także to, że rozwiązania wskazanych trudności nie
można byłoby poszukiwać w częstszym stosowaniu przez Sąd Najwyższy
w tego typu sprawach przepisu art. 441 § 5 k.p.k. Przejęcie sprawy do
swego rozpoznania przez Sąd Najwyższy dopuszczalne jest bowiem jedy-
nie w wypadku stwierdzenia, że sąd odwoławczy w sposób uprawniony
przedstawił zagadnienie prawne w trybie art. 441 § 1 k.p.k. Jest natomiast
rzeczą oczywistą, że nie jest możliwe odmienne rozumienie określenia
„ustawa” w aspekcie uprawnień Sądu Najwyższego do dokonania zasadni-
20
czej wykładni w trybie art. 441 § 1 k.p.k. i w aspekcie uprawnień sądu od-
woławczego do wystąpienia o dokonanie wykładni w tym trybie. Prerogaty-
wa Sądu Najwyższego stanowi bowiem na gruncie tego przepisu jedynie
pochodną uprawnień sądu odwoławczego.
Trzeba też przypomnieć, że na gruncie polskiego prawa karnego
odejście od gramatycznej wykładni określenia „ustawa” dotyczy nie tylko
przepisu art. 441 § 1 k.p.k., ale także np. art. 4 k.k. Pomimo tego, że jest w
nim mowa jedynie o „ustawie”, powszechnie i konsekwentnie przyjmuje się,
że ilekroć przepis ustawy karnej odwołuje się do innych, choćby podusta-
wowych, przepisów wyznaczających zakres bezprawności, to także i zmia-
na tych ostatnich musi być oceniana jako zmiana „ustawy” (por. np. uchwa-
łę SN z dnia 27 października 1988 r., VI KZP 11/88, OSNKW 1988, z. 11-
12, poz. 77 oraz wyroki SN: z dnia 21 lipca 1988 r., OSNKW 1988, z. 11-
12, poz. 79 oraz z dnia 11 października 2000 r., III KKN 356/99, OSNPiPr
2001, z. 2, poz. 1).
Ustalenie to otwiera, w ocenie Sądu Najwyższego, drogę do dokona-
nia interpretacji art. 32 § 1 belgijskiej ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r., w
kontekście celu towarzyszącego wydaniu europejskiego nakazu areszto-
wania. Zgodnie z tym przepisem, europejski nakaz aresztowania może być
wydany wówczas, gdy istnieją podstawy do przyjęcia, że osoba pożądana
dla przeprowadzenia przeciwko niej postępowania karnego, znajduje się na
terenie innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Jeżeli przyjąć
założenie, że postępowanie w stosunku do nieletnich, uregulowane ustawą
z dnia 8 kwietnia 1965 r. o ochronie nieletnich, nie jest postępowaniem
karnym, przedmiotem ustaleń musi być to, czy wydanie europejskiego na-
kazu aresztowania w sytuacji, w której możliwe jest postępowanie karne po
przekazaniu sprawy prokuratorowi w trybie określonym w art. 38 tej ustawy,
następuje w celu „przeprowadzenia przeciwko niej postępowania karnego”
w rozumieniu art. 32 § 1 ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r. implementującej
21
europejski nakaz aresztowania. Skoro europejski nakaz aresztowania zo-
stał wydany przez Prokuraturę Prokuratora Królewskiego w Brukseli, nale-
ży przyjąć, że jego autor na postawione pytanie odpowiedział pozytywnie.
W ocenie Sądu Najwyższego interpretacja ta jest trafna. Nie ulega bowiem
wątpliwości, że postępowanie przed sądem dla nieletnich może doprowa-
dzić do przekazania sprawy prokuraturze, co oznaczać będzie zrealizowa-
nie celu, jaki przyświecał wydaniu nakazu. Ani z treści art. 32 § 1 belgijskiej
ustawy z dnia 19 grudnia 2003 r., ani też z przepisów decyzji ramowej Ra-
dy Unii Europejskiej z dnia 13 czerwca 2002 r. nie wynika, by w chwili wy-
dania europejskiego nakazu aresztowania postępowanie karne musiało już
się toczyć. Formułowanie takiego wymogu byłoby zresztą – wobec różno-
rodności rozwiązań przyjętych w prawie krajowym państw członkowskich
Unii Europejskiej – niecelowe. Warunkiem jest natomiast, aby uruchomiona
w państwie wydania nakazu procedura, w ramach której doszło do wydania
decyzji o pozbawieniu osoby ściganej wolności, mogła doprowadzić do po-
stępowania karnego. Celem musi być przy tym zawsze postępowanie kar-
ne, a nie jakiekolwiek inne postępowanie, choćby zawierało elementy re-
presyjne.
Ocena, w jakim celu zażądano przekazania osoby ściganej na teryto-
rium państwa wydania europejskiego nakazu aresztowania, musi być przy
tym dokonywana z uwzględnieniem okoliczności konkretnej sprawy, a nie
in abstracto. Nieprzypadkowo zatem Prokuratura Prokuratora Królewskiego
Brukseli podaje w korespondencji kierowanej do Sądu Okręgowego w W.
konkretne okoliczności, w świetle których istnieje duże prawdopodobień-
stwo, że po przekazaniu Adama G. na terytorium Królestwa Belgii jego
sprawa zostanie skierowana do prokuratora, co w konsekwencji będzie
oznaczać pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej w postępowaniu
wobec osób dorosłych. Do takich okoliczności należy z pewnością charak-
ter czynu, o który jest podejrzany, a także fakt uprzedniej jego karalności.
22
Okoliczności te muszą być wzięte pod uwagę przez sąd polski dokonujący
kontrolnej oceny przesłanek leżących u podstaw wydania europejskiego
nakazu aresztowania przez Prokuraturę Prokuratora Królewskiego w Bruk-
seli.
Wskazanie na konieczność dokonywania oceny celu towarzyszącego
wydaniu europejskiego nakazu aresztowania nie oznacza, aby ustosunko-
wywanie się przez Sąd Najwyższy do tej kwestii stanowiło wyjście poza
ramy prawne wyznaczone przez art. 441 § 1 k.p.k. Zapewne odmienny
punkt widzenia powodował prokuratorem Prokuratury Krajowej, który pre-
zentując pisemne stanowisko w sprawie postulował odmowę podjęcia
przez Sąd Najwyższy uchwały w zakresie pierwszego z zagadnień przed-
stawionych przez Sąd Apelacyjny w W. Czym innym jest jednak dokony-
wanie oceny, czy in concreto spełnione są przesłanki warunkujące wydanie
europejskiego nakazu aresztowania, a czym innym wskazanie, że przy
ocenie tej, sąd właściwy do wykonania europejskiego nakazu aresztowania
zobowiązany jest uwzględniać nie tylko uwarunkowania normatywne towa-
rzyszące wydaniu europejskiego nakazu aresztowania, ale także faktyczne
okoliczności sprawy, w jakich do wydania takiego nakazu doszło.
V. Ocena przesłanek wydania europejskiego nakazu aresztowania
musi następować z uwzględnieniem prawa obowiązującego w państwie
wydania tego nakazu oraz treści przepisów decyzji ramowej Rady Unii Eu-
ropejskiej z dnia 13 czerwca 2002 r. Pozostaje jednak pytanie, jaką funkcję
pełni w systemie prawa polskiego art. 607k § 1 k.p.k., w którym wskazano
na przeprowadzenie postępowania karnego wobec osoby ściganej jako na
cel, w jakim może nastąpić jej przekazanie na terytorium innego państwa
członkowskiego Unii Europejskiej. Jest rzeczą oczywistą, że nie może być
on uznany za przepis formułujący przesłankę wydania europejskiego naka-
zu aresztowania przez polski organ sądowy, po pierwsze dlatego, że za-
mieszczony został w rozdziale 65b k.p.k., dotyczącym wystąpienia państwa
23
członkowskiego Unii Europejskiej o przekazanie osoby ściganej na pod-
stawie europejskiego nakazu aresztowania, a po wtóre dlatego, że funkcję
tę pełni art. 607a k.p.k.. Przesłanki wydania europejskiego nakazu aresz-
towania formułuje zawsze prawo państwa wydania nakazu i przez pryzmat
tego prawa musi być oceniane ich spełnienie. Nie pozostaje zatem nic in-
nego jak uznanie, że odwołanie się do celu przekazania w przepisie art.
607k § 1 k.p.k. oznacza, że ustawodawca dopuścił dokonanie przy przeka-
zaniu osoby ściganej na terytorium innego państwa członkowskiego Unii
Europejskiej zastrzeżenia, iż przekazanie następuje w celu przeprowadze-
nia przeciwko tej osobie postępowania karnego. Gdyby natomiast okazało
się, że cel ten nie zostanie osiągnięty, osoba ta musi być zwolniona,
względnie – jak w rozpoznawanej sprawie – przekazana z powrotem na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Działać tu bowiem musi zasada aut
dedere aut iudicare, co oznacza, że na organach polskiego wymiaru spra-
wiedliwości ciąży obowiązek osądzenia osoby, która nie może być przeka-
zana pod jurysdykcję państwa żądającego jej przekazania.
Podsumowując: sformułowanie „w celu przeprowadzenia (…) postę-
powania karnego” musi być interpretowane szeroko w tym sensie, że cel
taki ma miejsce wówczas, gdy jedną z możliwych procedur, jakiej poddana
być może osoba ścigana w państwie wydania nakazu, jest postępowanie
karne. „Cel przeprowadzenia postępowania karnego” w rozumieniu art.
607k § 1 k.p.k. musi zaś być rozumiany ściśle w tym sensie, że przepis ten
pozwala na sformułowanie zastrzeżenia, iż przekazanie osoby ściganej na-
stępuje tylko i wyłącznie pod warunkiem, że postępowanie, jakie ostatecz-
nie zostanie wszczęte wobec osoby przekazanej, będzie postępowaniem
karnym.
Twierdzenie, że przepis art. 607k § 1 k.p.k. zawiera przyzwolenie na
przekazanie osoby ściganej pod warunkiem osiągnięcia wskazanego w nim
celu, stawia na porządku dziennym pytanie o gwarancje, że osoba prze-
24
kazana rzeczywiście zostanie przekazana z powrotem na terytorium Rze-
czypospolitej Polskiej w wypadku gdyby postępowanie karne nie zostało
wszczęte. Takie gwarancje płyną w sposób jednoznaczny i zupełnie oczy-
wisty z zasady wzajemnego zaufania między państwami członkowskim Unii
Europejskiej, a także z reguł rządzących międzynarodową współpracą w
sprawach karnych. Jest oczywiste, że jeżeli Sąd dla Nieletnich w Brukseli
nie przekaże sprawy Adama G. prokuratorowi, a w konsekwencji sądowi
dla dorosłych, w trybie art. 38 belgijskiej ustawy z dnia 8 kwietnia 1965 r.,
dotyczącej ochrony nieletnich, nie będzie mógł prowadzić wobec niego po-
stępowania innego rodzaju, skoro osoba ścigana została przekazana na
terytorium Belgii „w celu przeprowadzenia przeciwko niej postępowania
karnego”. Konsekwencją musi być przekazanie osoby ściganej z powrotem
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a wówczas tylko tu będzie ona
mogła być pociągnięta do odpowiedzialności za zbrodnię, której się dopu-
ściła.