II CZ 118/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:28-02-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 118/06
POSTANOWIENIE
Dnia 11 stycznia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Gerard Bieniek (przewodniczący)
SSN Antoni Górski
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku B. B.
przy uczestnictwie K. C. i in., o stwierdzenie nabycia spadku po E. D. P. po
rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 11 stycznia 2007 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 27 września 2006 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 27 września 2006 r. Sąd Okręgowy, na podstawie
art. 370 1
k.p.c., odrzucił apelację wnioskodawcy od postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 20 stycznia 2006 r., stwierdzającego nabycie spadku po zmarłej
E. D. P., i orzekł o zawiadomieniu Okręgowej Rady Adwokackiej w W. o tym, że
apelacja sporządzona przez adwokata nie spełnia wymagań określonych w art. 368
§ 1 k.p.c. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy stwierdził, że wniesiona apelacja nie
zawiera przedstawienia zarzutów, nie może być bowiem uznane za prawidłowe
takie sformułowanie zarzutów, które polega jedynie na stwierdzeniu, że wadliwie
ustalono stan faktyczny sprawy i dopuszczono do sprzeczności ustaleń z treścią
zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz do innych uchybień
procesowych, które wpłynęły na wynik sprawy – naruszeń art. 212 zdanie pierwsze,
art. 316 § 1 i art. 328 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., a także do naruszenia prawa
materialnego – art. 941, 948, 959, 960 i 961 k.c. Nie wynika z niego przecież na
czym, zdaniem skarżącego, miałyby polegać uchybienia Sądu pierwszej instancji
w postaci naruszenia wskazanych przepisów, a braku tego nie konwaliduje fakt, że
apelacja zawiera uzasadnienie. Gdyby bowiem intencją ustawodawcy było
zastąpienie sformułowania zarzutów uzasadnieniem apelacji, nie wyodrębniłby
w treści art. 368 § 1 w punkcie 2 k.p.c. „zwięzłego przedstawienia zarzutów”,
a w punkcie 3 – „uzasadnienia zarzutów”.
W zażaleniu na to postanowienie wnioskodawca zarzucił, że – wbrew
odmiennej ocenie Sądu Okręgowego – wniesiona apelacja czyni zadość
wymaganiom określonym w art. 368 § 1 k.p.c., ponieważ uzasadnienie zarzutów
zostało przytoczone w uzasadnieniu apelacji. Podniósł ponadto, że przewidziane
w art. 370 1
k.p.c. zawiadomienie organu samorządu zawodowego nie ma
charakteru czynności jurysdykcyjnej. W konkluzji żalący wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 368 § 1 k.p.c. apelacja powinna zawierać – obok oznaczenia
wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony
3
w całości czy w części, powołania, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów
oraz wykazania, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji
nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później, oraz
wniosku o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany
lub uchylenia – zwięzłe przedstawienie zarzutów (pkt 2) oraz uzasadnienie
zarzutów (pkt 3).
Jak podkreślono w nauce prawa, w powołanym przepisie ustawodawca
posłużył się sformułowaniem „zarzut”, a nie podstawa apelacji, co nie pozostaje bez
znaczenia, ponieważ pojęcie zarzutu jest węższe od pojęcia podstawy. Zarzutem
apelacji więc może być każda wada orzeczenia, której istnienie – zdaniem
skarżącego – uzasadnia zaskarżenie orzeczenia sądu pierwszej instancji. Apelacja
powinna wprawdzie, zgodnie z art. 368 § 1 pkt 2 i 3 k.p.c., zawierać zarówno
„zwięzłe przedstawienie zarzutów”, jak i „uzasadnienie zarzutów”, jednak
ustawodawca nie przesądził o tym, że wspomniane treści muszą być
przedstawione w określonej części pisma będącego apelacją lub w odrębnych
jednostkach redakcyjnych. Z treści wniesionej apelacji, zwłaszcza z jej
uzasadnienia można natomiast – mimo braku przejrzystej redakcji – wywieść
stawiane przez skarżącego zarzuty oraz ich uzasadnienie. Sąd Najwyższy
niejednokrotnie podkreślał w swoich orzeczeniach, że postępowanie apelacyjne jest
mniej sformalizowane niż postępowanie kasacyjne, oraz że krytyczna ocena
apelacji sporządzonej przez adwokata lub radcę prawnego w sposób odbiegający
od profesjonalnego standardu, nie uzasadnia odrzucenia apelacji, jeżeli zarzuty
apelacyjne i ich uzasadnienie nie budzą wątpliwości (zob. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 17 maja 2002 r., I CZ 57/02, niepubl., z dnia 30 czerwca 2006
r., V CZ 48/06, niepubl. oraz z dnia 12 lipca 2006 r., V CZ 52/06, niepubl.).
Przechodząc do kolejnej kwestii objętej zaskarżonym postanowieniem,
trzeba podkreślić, że przewidziana w art. 3701
in fine k.p.c. czynność
zawiadomienia właściwego organu samorządu zawodowego zrzeszającego
pełnomocnika, który sporządził apelację odrzuconą ze względu na niespełnienie
wymagań określonych w art. 368 § 1 pkt 1 – 3 i pkt 5 k.p.c., nie ma charakteru
czynności jurysdykcyjnej; jest czynnością o charakterze ustrojowo-organizacyjnym,
stanowiącą bezpośrednie następstwo wydania postanowienia o odrzuceniu apelacji
4
z określonych ustawowo przyczyn. Czynność ta nie wymaga zatem – jak wyjaśnił
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 lutego 2006 r., III CZP 6/06 (OSNC 2007, nr 1,
poz. 5) – wydania orzeczenia przez sąd; właściwa jest tu forma pisma
adresowanego do organu samorządu, zawierającego informacje o wydaniu
postanowienia o odrzuceniu apelacji i jego treści.
Z przytoczonych wyżej powodów Sąd Najwyższy na podstawie art. 398 15
§ 1
zdanie pierwsze w związku z art. 394 1
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.
jc
POSTANOWIENIE
Dnia 11 stycznia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Gerard Bieniek (przewodniczący)
SSN Antoni Górski
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku B. B.
przy uczestnictwie K. C. i in., o stwierdzenie nabycia spadku po E. D. P. po
rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 11 stycznia 2007 r.,
zażalenia wnioskodawcy
na postanowienie Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 27 września 2006 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z dnia 27 września 2006 r. Sąd Okręgowy, na podstawie
art. 370 1
k.p.c., odrzucił apelację wnioskodawcy od postanowienia Sądu
Rejonowego z dnia 20 stycznia 2006 r., stwierdzającego nabycie spadku po zmarłej
E. D. P., i orzekł o zawiadomieniu Okręgowej Rady Adwokackiej w W. o tym, że
apelacja sporządzona przez adwokata nie spełnia wymagań określonych w art. 368
§ 1 k.p.c. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy stwierdził, że wniesiona apelacja nie
zawiera przedstawienia zarzutów, nie może być bowiem uznane za prawidłowe
takie sformułowanie zarzutów, które polega jedynie na stwierdzeniu, że wadliwie
ustalono stan faktyczny sprawy i dopuszczono do sprzeczności ustaleń z treścią
zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz do innych uchybień
procesowych, które wpłynęły na wynik sprawy – naruszeń art. 212 zdanie pierwsze,
art. 316 § 1 i art. 328 § 2 w zw. z art. 13 § 2 k.p.c., a także do naruszenia prawa
materialnego – art. 941, 948, 959, 960 i 961 k.c. Nie wynika z niego przecież na
czym, zdaniem skarżącego, miałyby polegać uchybienia Sądu pierwszej instancji
w postaci naruszenia wskazanych przepisów, a braku tego nie konwaliduje fakt, że
apelacja zawiera uzasadnienie. Gdyby bowiem intencją ustawodawcy było
zastąpienie sformułowania zarzutów uzasadnieniem apelacji, nie wyodrębniłby
w treści art. 368 § 1 w punkcie 2 k.p.c. „zwięzłego przedstawienia zarzutów”,
a w punkcie 3 – „uzasadnienia zarzutów”.
W zażaleniu na to postanowienie wnioskodawca zarzucił, że – wbrew
odmiennej ocenie Sądu Okręgowego – wniesiona apelacja czyni zadość
wymaganiom określonym w art. 368 § 1 k.p.c., ponieważ uzasadnienie zarzutów
zostało przytoczone w uzasadnieniu apelacji. Podniósł ponadto, że przewidziane
w art. 370 1
k.p.c. zawiadomienie organu samorządu zawodowego nie ma
charakteru czynności jurysdykcyjnej. W konkluzji żalący wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 368 § 1 k.p.c. apelacja powinna zawierać – obok oznaczenia
wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony
3
w całości czy w części, powołania, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów
oraz wykazania, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji
nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później, oraz
wniosku o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany
lub uchylenia – zwięzłe przedstawienie zarzutów (pkt 2) oraz uzasadnienie
zarzutów (pkt 3).
Jak podkreślono w nauce prawa, w powołanym przepisie ustawodawca
posłużył się sformułowaniem „zarzut”, a nie podstawa apelacji, co nie pozostaje bez
znaczenia, ponieważ pojęcie zarzutu jest węższe od pojęcia podstawy. Zarzutem
apelacji więc może być każda wada orzeczenia, której istnienie – zdaniem
skarżącego – uzasadnia zaskarżenie orzeczenia sądu pierwszej instancji. Apelacja
powinna wprawdzie, zgodnie z art. 368 § 1 pkt 2 i 3 k.p.c., zawierać zarówno
„zwięzłe przedstawienie zarzutów”, jak i „uzasadnienie zarzutów”, jednak
ustawodawca nie przesądził o tym, że wspomniane treści muszą być
przedstawione w określonej części pisma będącego apelacją lub w odrębnych
jednostkach redakcyjnych. Z treści wniesionej apelacji, zwłaszcza z jej
uzasadnienia można natomiast – mimo braku przejrzystej redakcji – wywieść
stawiane przez skarżącego zarzuty oraz ich uzasadnienie. Sąd Najwyższy
niejednokrotnie podkreślał w swoich orzeczeniach, że postępowanie apelacyjne jest
mniej sformalizowane niż postępowanie kasacyjne, oraz że krytyczna ocena
apelacji sporządzonej przez adwokata lub radcę prawnego w sposób odbiegający
od profesjonalnego standardu, nie uzasadnia odrzucenia apelacji, jeżeli zarzuty
apelacyjne i ich uzasadnienie nie budzą wątpliwości (zob. postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 17 maja 2002 r., I CZ 57/02, niepubl., z dnia 30 czerwca 2006
r., V CZ 48/06, niepubl. oraz z dnia 12 lipca 2006 r., V CZ 52/06, niepubl.).
Przechodząc do kolejnej kwestii objętej zaskarżonym postanowieniem,
trzeba podkreślić, że przewidziana w art. 3701
in fine k.p.c. czynność
zawiadomienia właściwego organu samorządu zawodowego zrzeszającego
pełnomocnika, który sporządził apelację odrzuconą ze względu na niespełnienie
wymagań określonych w art. 368 § 1 pkt 1 – 3 i pkt 5 k.p.c., nie ma charakteru
czynności jurysdykcyjnej; jest czynnością o charakterze ustrojowo-organizacyjnym,
stanowiącą bezpośrednie następstwo wydania postanowienia o odrzuceniu apelacji
4
z określonych ustawowo przyczyn. Czynność ta nie wymaga zatem – jak wyjaśnił
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 lutego 2006 r., III CZP 6/06 (OSNC 2007, nr 1,
poz. 5) – wydania orzeczenia przez sąd; właściwa jest tu forma pisma
adresowanego do organu samorządu, zawierającego informacje o wydaniu
postanowienia o odrzuceniu apelacji i jego treści.
Z przytoczonych wyżej powodów Sąd Najwyższy na podstawie art. 398 15
§ 1
zdanie pierwsze w związku z art. 394 1
§ 3 k.p.c. uchylił zaskarżone postanowienie.
jc