Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 1/07
POSTANOWIENIE
Dnia 24 stycznia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)
SSN Antoni Górski
SSN Grzegorz Misiurek (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku M. P. i R. P.
przy uczestnictwie M. L., M.L. i J. W.
o rozgraniczenie,
po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu niejawnym
w dniu 24 stycznia 2007 r.,
zażalenia uczestników M. L. i M. L.
na postanowienie Sądu Okręgowego w T.
z dnia 8 listopada 2006 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi
Okręgowemu w T. do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia
o kosztach postępowania zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w T. odrzucił skargę
uczestników postępowania M. L. i M. L. o wznowienie postępowania
zakończonego prawomocnym postanowieniem tego Sądu z dnia 10 listopada 2005
r., sygn. akt I Ca …/05, oddalającym apelacje wnioskodawców i wymienionych
uczestników postępowania od postanowienia Sądu Rejonowego w B. z dnia 6
czerwca 2005 r., sygn. akt I NS …/04, rozgraniczającego działki gruntu położone w
L., oznaczone numerami ewidencyjnymi 758, 759 i 761.
Sąd Okręgowy uznał, że skarga nie została oparta na ustawowej podstawie
wznowienia, gdyż powołane w niej środki dowodowe nie noszą cech nowości
w rozumieniu art. 403 § 2 k.p.c. Wskazane przez skarżących dokumenty
geodezyjne były dla nich dostępne przed zakończeniem postępowania
rozgraniczeniowego. Mogli więc oni z dowodów tych bez przeszkód skorzystać
w poprzednim postępowaniu.
W zażaleniu na powyższe postanowienie uczestnicy postępowania M. L. i M.
L. wnieśli o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w T. do
ponownego rozpoznania, zarzucając naruszenie art. 403 § 2 i art. 410 § 1 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z treścią art. 410 § 1 k.p.c. skarga o wznowienie postępowania nie
oparta na ustawowej podstawie podlega odrzuceniu przez sąd na posiedzeniu
niejawnym. W judykaturze ugruntował się pogląd, aprobowany przez skład
orzekający, zgodnie z którym skarga podlega odrzuceniu nie tylko wtedy, gdy
powołana w niej podstawa wznowienia została sformułowana w sposób nie
odpowiadający ustawie, ale także wówczas, gdy wskazane w niej okoliczności
wprawdzie dadzą się podciągnąć pod przewidzianą w ustawie podstawę
wznowienia, to jednak w rzeczywistości podstawa ta nie występuje
(por. postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 19 maja 2005 r., II CZ 41/05,
nie publ.; z dnia 21 października 2005 r., III CZ 82/05, nie publ.; z dnia 25
3
października 2006 r., III CZ 65/06, nie publ.; z dnia 27 października 2006 r., I CZ
43/06, nie publ.; z dnia 14 grudnia 2006 r., I CZ 103/06, nie publ.). Stojąc na
gruncie tego zapatrywania za chybiony uznać należy zarzut naruszenia art. 410 § 1
k.p.c. przez wydanie postanowienia odrzucającego skargę po przeprowadzeniu
badania, czy wskazana w niej podstawa wznowienia rzeczywiście istnieje.
Zażaleniu nie można jednak z innych przyczyn odmówić słuszności.
Skarżący domagali się wznowienia postępowania na podstawie
przewidzianej w art. 403 § 2 k.p.c. Powołali się na wykrycie, po zakończeniu
postępowania rozgraniczeniowego, nowych środków dowodowych w postaci
dokumentów geodezyjnych (protokołów ustalenia stanu władania gruntami
w związku z wykonaniem nowego pomiaru – aktualizacji istniejącej mapy dla
jednostki ewidencyjnej L. z dnia 31 marca 1977 r., lp. 1 -74 i 75 – 151,
sporządzonych przez Okręgowe Przedsiębiorstwo Geodezyjno – Kartograficzne
w K.; kopii odbitek z ustalenia stanu władania we wsi L. – arkusze 450 i 455; szkicu
sąsiedniego nr 4, T., wieś L. wykonanego przez Okręgowe Przedsiębiorstwo
Geodezyjno – Kartograficzne w K.; legendy z dnia 15 czerwca 1977 r. w
przedmiocie sporządzenia mapy zasadniczej obiektu T.) wskazujących na
odmienny od przyjętego za podstawę wydanych przez Sądy meriti orzeczeń stan
prawny rozgraniczonych gruntów. Według skarżących, stan ten – co potwierdzają
wymienione dokumenty - winien być ustalony nie na podstawie przebiegu granic
katastralnych, lecz zgodnie ze stanem ewidencyjnym wynikającym z aktów
własności ziemi, wydanych na podstawie ustawy z dnia 26 października 1971 r. o
uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 27, poz. 250 ).
Podejmując zaskarżone postanowienie Sąd Okręgowy nie miał wątpliwości
co do tego, że powołane w skardze o wznowienie postępowania dokumenty
geodezyjne, pominięte w prawomocnie zakończonym poprzednim postępowaniu,
mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy. Uznał natomiast, iż dokumenty te nie mogą
być traktowane jako nowe środki dowodowe z uwagi na to, że były one
„ujawnialne”, dostępne dla skarżących w poprzednim postępowaniu, co wynika
z art. 40 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne
i kartograficzne (tekst jedn.: Dz.U. z 2005 r., Nr 240, poz. 2027 ze zm.).
Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że skoro uczestnicy postępowania, jak każdy
4
inny podmiot zainteresowany, mogli skorzystać osobiście bądź przy pomocy
biegłego geodety z zasobów geodezyjnych, to byli w stanie zgłosić zaoferowane
w skardze dowody w poprzednim postępowaniu.
Z zapatrywaniem powyższym – co trafnie podnoszą w zażaleniu skarżący –
nie można się jednak zgodzić. Akcentowana przez Sąd Okręgowy zasada
dostępności zasobów geodezyjnych nie przesądza jeszcze o obiektywnej
możliwości skorzystania z nich, jako środków dowodowych, przez
zainteresowanych w postępowaniu rozgraniczeniowym. Punktem wyjścia
do przeprowadzenia oceny, czy strona miała możliwość skorzystania z określonego
środka dowodowego w poprzednim postępowaniu stanowić musi stwierdzenie,
że środek ten był stronie znany. Wniosek, jaki w tym zakresie wysnuł Sąd
Okręgowy budzi istotne zastrzeżenia.
Ustalanie przebiegu granicy oraz sposób i tryb wykonywania przez geodetę
czynności ustalania przebiegu granicy i sporządzania dokumentacji przy
rozgraniczaniu nieruchomości określają przepisy rozporządzenia Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia
14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości (Dz.U. Nr 45, poz.
453). W Rozdziale 2 tej regulacji (w §§ 3 – 7 ) wskazane zostały rodzaje
dokumentów stanowiących podstawę ustalenia przebiegu granic nieruchomości.
Identyfikacja tych dokumentów, jako mających znaczenie dla ustalenia przebiegu
granic konkretnych nieruchomości, nie jest zadaniem łatwym i z reguły wymaga
wiadomości specjalnych. Okoliczność ta nie została przez Sąd Okręgowy
dostrzeżona. Z motywów zaskarżonego postanowienia wynika, że stanowiąca
podstawę dokonanego rozgraniczenia opinia biegłego geodety sporządzona
została bez uwzględnienia powołanych przez skarżących dokumentów
geodezyjnych. Kwestia przyczyn tego stanu rzeczy pozostała poza zakresem
rozważań Sądu Okręgowego, mimo że opiniujący w sprawie biegły geodeta miał
szerszy aniżeli skarżący dostęp do zasobu geodezyjnego zawierającego
dokumenty służące ustaleniu przebiegu spornej granicy (§ 10 rozporządzenia
Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 maja 1999 r. w sprawie
określenia rodzajów materiałów stanowiących państwowy zasób geodezyjny
i kartograficzny, sposobu i trybu ich gromadzenia i wyłączania z zasobu oraz
5
udostępniania zasobu; Dz.U. Nr 49, poz. 493). Nie można zatem wykluczyć,
że istniały obiektywne trudności uniemożliwiające biegłemu, jak również
skarżącym, skorzystanie ze wskazanych w skardze dokumentów w poprzednim
postępowaniu. W konsekwencji nie sposób odeprzeć podniesionych w zażaleniu
zarzutów naruszenia przez Sąd Okręgowy przepisów art. 410 § 1 i art. 403 § 2
k.p.c.
Z przytoczonych względów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji (art. 39815
§ 1 w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
jz
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13