Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2013 r.

Sąd Okręgowy w Białymstoku II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2013 r. w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa W. J.

przeciwko Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku

z dnia 20 listopada 2012 r. sygn. akt XI C 1708/12

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 300 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Powód W. J. wnosił o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) w W. kwoty 3.486,54 złotych tytułem częściowego odszkodowania za szkodę w samochodzie marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) z ustawowymi odsetkami od dnia 2 marca 2011 roku do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wyjaśnił, że dochodzona przez niego kwota stanowi różnicę pomiędzy kosztami naprawy pojazdu ustalonymi przez Sąd Rejonowy w Białymstoku w sprawie XI C 695/11 w oparciu o opinię biegłego sądowego na kwotę 25.680 złotych a kwotą 15.193,46 złotych – dotychczas wypłaconą powodowi przez pozwanego i kwotą 7.000 złotych – zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda przez Sąd Rejonowy w Białymstoku w sprawie XI C 695/11.

Pozwany Towarzystwo (...) w W. domagał się oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wskazywał, iż sprawa została już prawomocnie osądzona i pozew podlega odrzuceniu. Wnosił o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu mechaniki pojazdowej celem ustalenia czy doszło do tzw. szkody całkowitej oraz celem ustalenia kosztów naprawy przedmiotowego pojazdu, wskazując, że opinia biegłego sądowego w tym przedmiocie, przeprowadzona na użytek innego postępowania ma walor jedynie dokumentu prywatnego.

Wyrokiem z dnia 20 listopada 2012 roku Sąd Rejonowy w Białymstoku uwzględnił powództwo w całości.

Sąd ten ustalił, że w dniu 22 stycznia 2011 roku doszło do zdarzenia drogowego, w wyniku którego uszkodzeniu uległ samochód powoda marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Sprawca kolizji związany był z pozwanym umową obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Pozwany co do zasady uznał swoją odpowiedzialność za szkodę powoda i w toku postępowania likwidacyjnego wypłacił mu kwotę 15.193,46 złotych.

Sąd I instancji ustalił też, że Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 6 lipca 2012 roku w sprawie XI C 695/11 z powództwa W. J. przeciwko Towarzystwu (...) w W. uwzględnił powództwo w całości i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.000 złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 2 marca 2011 roku do dnia zapłaty oraz rozstrzygnął o kosztach procesu. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 16 sierpnia 2012 roku. W sprawie XI C 695/11 Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego J. S. i w oparciu o tę opinię ustalił, że szkoda w samochodzie powoda miała charakter szkody częściowej, albowiem koszty naprawy tego samochodu wynoszą 25.680 złotych, wartość samochodu w stanie nieuszkodzonym wynosi 26.350 złotych, a wartość pozostałości samochodu sięga kwoty 6.700 złotych.

W rozważaniach prawnych Sąd Rejonowy wskazał, że sprawca wypadku odpowiada za szkodę wyrządzoną powodowi na podstawie art. 415 k.c. w zw. z art. 436 § 2 k.c., a odpowiedzialność pozwanego za skutki wypadku wynika z zawarcia ze sprawcą wypadku umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych i znajduje potwierdzenie w art. 822 k.c. i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.).

Dalej Sąd I instancji zaznaczył, że w wyroku z dnia 6 lipca 2012 roku w sprawie XI C 695/11 Sąd Rejonowy w Białymstoku orzekł jedynie o części roszczenia powoda i dlatego wyrok ten nie stanowi przeszkody do orzekania w przedmiocie żądania powoda o zasądzenie od pozwanego kwoty 3.486,54 złotych. Orzeczenie co do części roszczenia nie ma bowiem powagi rzeczy osądzonej co do reszty, która nie była przedmiotem orzekania.

Sąd Rejonowy wskazał, że prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w Białymstoku z dnia 6 lipca 2012 roku w sprawie XI C 695/11 jest wiążący w niniejszym postępowaniu. W niniejszym postępowaniu Sąd nie może zatem rozstrzygnąć o zasadzie odpowiedzialności pozwanego odmiennie niż to uczynił Sąd Rejonowy w Białymstoku w sprawie XI C 695/11. Nie można było zatem ustalić, że naprawa samochodu powoda jest ekonomicznie nieopłacalna.

Sąd I instancji podkreślił, że zasada bezpośredniości nie stoi na przeszkodzie skorzystaniu z dowodu z opinii biegłego sądowego sporządzonej w innej sprawie, chyba że strony nie brały udziału w przeprowadzaniu tego dowodu w tej innej sprawie i mają co do tego dowodu uzasadnione zastrzeżenia. W sprawie XI C 695/11 Sądu Rejonowego w Białymstoku strony nie zgłosiły zastrzeżeń do opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego J. S.. Także w niniejszej sprawie strony nie zgłosiły nowych faktów i dowodów, które mogłyby uzasadniać powtórzenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego. Sąd I instancji oddalił zatem wniosek pozwanego o powołanie kolejnego biegłego i uznał, że ustalenia Sądu Rejonowego w Białymstoku w sprawie XI C 695/11 co do wysokości szkody powoda są wiążące w niniejszym postępowaniu.

Mając na uwadze wysokość szkody powoda ustaloną przez Sąd Rejonowy w Białymstoku w sprawie XI C 695/11 (25.680 złotych), wysokość wypłaconego dotychczas powodowi przez pozwanego odszkodowania (15.193,46 złotych) oraz kwotę zasądzoną od pozwanego na rzecz powoda w sprawie XI C 695/11 (7.000 złotych) Sąd I instancji zasądził od pozwanego na rzecz powoda tytułem odszkodowania kwotę 3.486,54 złotych. Odsetki od tej kwoty zasądził zgodnie z żądaniem pozwu, na podstawie art. 817 § 1 k.c.

O kosztach procesu Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. oraz § 2, 4, 6 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1349 ze zm.), a także części IV załącznika do ustawy z dnia 16 listopada 2006 roku o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz. 1635 ze zm.).

Powyższy wyrok w całości zaskarżył apelacją pozwany zarzucając:

1. naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c., a w konsekwencji nierozpoznanie istoty sprawy poprzez nieuwzględnienie zarzutów procesowych pozwanego,

2. naruszenie przepisu prawa procesowego, tj. art. 235 § 1 k.p.c. poprzez naruszenie zasady bezpośredniości i oparcie rozstrzygnięcia w sprawie na opinii biegłego przeprowadzonej w innej sprawie,

3. naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. oraz art. 217 § 3 k.p.c. poprzez dowolną, a nie swobodną ocenę dowodów, w szczególności poprzez uznanie, iż zasadnym jest zasądzenie na rzecz powoda żądanej kwoty pomimo, iż powód nie udowodnił swego roszczenia oraz w sytuacji gdy bezpodstawnie nie dopuszczono wniosku dowodowego pozwanego,

4. naruszenie przepisu prawa procesowego, tj. art. 366 k.p.c. poprzez uznanie, iż wyrok w innej sprawie jest wiążący w niniejszej sprawie w sytuacji, gdy roszczenia w niniejszej sprawie wychodziły poza zakres uwzględnionych roszczeń w odrębnym postępowaniu.

Wskazując na powyższe domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy są prawidłowe i Sąd Okręgowy przyjmuje je za własne. Na aprobatę zasługują też wyprowadzone na ich podstawie wnioski i ocena prawna.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. stwierdzić należy, że obraza tego przepisu może stanowić usprawiedliwioną podstawę apelacji tylko wtedy, gdy uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie zawiera wszystkich koniecznych elementów, bądź posiada tak kardynalne braki, które uniemożliwiają kontrolę instancyjną. Naruszenie tego przepisu może być ocenione jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy w sytuacjach tylko wyjątkowych, w których braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona bądź ujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej ocenie instancyjnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2000 roku, V CKN 606/00, Lex nr 53116). Sytuacja taka w sprawie nie zachodzi, gdyż uzasadnienie Sądu I instancji zostało sporządzone w sposób prawidłowy, odczytanie sfery motywacyjnej orzeczenia nie sprawia jakichkolwiek trudności.

Z uzasadnienia zarzutu naruszenia art. 366 k.p.c. wynika, że apelujący nie zgadza się ze stanowiskiem Sądu I instancji co do uznania wiążącej mocy wyroku Sądu Rejonowego w Białymstoku w sprawie XI C 695/11. Na obecnym etapie postępowania apelujący nie zarzuca, że sprawa o to samo roszczenie pomiędzy tymi samymi stronami została już prawomocnie osądzona wyrokiem Sądu Rejonowego w Białymstoku w sprawie XI C 695/11, w związku z czym wyrok ten korzysta z powagi rzeczy osądzonej. Należy zatem uznać, że apelujący, pomimo powołania art. 366 k.p.c., w istocie zarzuca naruszenie art. 365 § 1 k.p.c.

W myśl art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby. Skutkiem zasady mocy wiążącej prawomocnego wyroku jest to, że rozstrzygnięcie zawarte w orzeczeniu stwarza taki stan prawny, jaki z niego wynika, czyli sądy rozpoznające spór muszą przyjmować, że dana kwestia kształtuje się tak, jak to przyjęto we wcześniejszym prawomocnym orzeczeniu. W kolejnym zatem postępowaniu, w którym pojawia się ta sama kwestia, nie może ona być już badana. Związanie dotyczy sentencji wyroku i motywów w tych granicach, jakie stanowią konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia. W procesie o dalszą – ponad prawomocnie uwzględnioną – część świadczenia z tego samego stosunku prawnego, sąd nie może zatem odmiennie orzec o zasadzie odpowiedzialności pozwanego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2010 roku, II PK 212/09, LEX nr 584741).

Sąd Rejonowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 6 lipca 2012 roku w sprawie XI C 695/11 z powództwa W. J. przeciwko Towarzystwu (...) w W. przesądził o zasadzie odpowiedzialności pozwanego za szkodę w samochodzie powoda marki M. (...) o numerze rejestracyjnym (...) powstałą w wyniku wypadku drogowego w dniu 22 stycznia 2011 roku. Uznał, że szkoda ta nie jest tzw. szkodą całkowitą i uzasadniona jest likwidacja tej szkody poprzez naprawę tego samochodu, a nie poprzez wypłatę różnicy pomiędzy wartością samochodu a pozostałościami pojazdu. Sąd orzekający w niniejszej sprawie nie może orzec odmiennie o zasadzie odpowiedzialności pozwanego. W niniejszej sprawie Sąd nie mógł zatem dopuścić dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu mechaniki pojazdowej na okoliczność ustalenia, czy doszło do tzw. szkody całkowitej.

W niniejszej sprawie Sąd nie jest oczywiście związany ustaleniami Sądu Rejonowego w Białymstoku w sprawie XI C 695/11 co do wysokości szkody powoda. Nie oznacza to bynajmniej, że Sąd I instancji celem ustalenia wysokości tej szkody nie był władny sięgnąć do opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej i ruchu drogowego J. S. sporządzonej w sprawie XI C 695/11 Sądu Rejonowego w Białymstoku. Oczywiście zasadą procesu cywilnego jest, że postępowanie dowodowe odbywa się przed sądem orzekającym (art. 235 k.p.c.). Nie jest jednak wyłączona możliwość zaliczenia w poczet materiału dowodowego sprawy dowodów zgromadzonych w innej sprawie, a tym samym nie dochodzi do naruszenia zasady bezpośredniości, o ile strony mają możliwość ustosunkowania się do ich treści i zgłoszenia stosownych wniosków (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 lutego 2012 roku, I UK 295/11, LEX nr 1170218).

Nie można też zgodzić się z apelującym, że opinię biegłego sądowego J. S. sporządzoną w sprawie XI C 695/11 Sądu Rejonowego w Białymstoku w niniejszym postępowaniu należało uznać jedynie za dokument prywatny. Opinia ta została sporządzona w sprawie toczącej się pomiędzy tymi samymi stronami, dotyczącej tego samego stanu faktycznego i stosunku prawnego. Dowód ten także w niniejszym postępowaniu należało ocenić jako dowód z opinii biegłego.

Opinia biegłego podlega ocenie - przy zastosowaniu art. 233 § 1 k.p.c. - na podstawie właściwych dla jej przedmiotu kryteriów zgodności z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziomu wiedzy biegłego, podstaw teoretycznych opinii, a także sposobu motywowania oraz stopnia stanowczości wyrażonych w niej wniosków. Swoistość tej oceny jednak polega na tym, że nie chodzi tu o kwestię wiarygodności, jak przy dowodzie z zeznań świadków i stron, lecz o pozytywne lub negatywne uznanie wartości rozumowania zawartego w opinii i uzasadnienie, dlaczego pogląd biegłego trafił do przekonania sądu. Z jednej strony, konieczna jest więc kontrola z punktu widzenia zasad logicznego rozumowania i źródeł poznania, z drugiej - istotną rolę odgrywa stopień zaufania do wiedzy reprezentowanej przez biegłego (por. W. Ossowski: Uwagi o korzystaniu z biegłych w sprawach cywilnych, NP 1960, nr 10, s. 1350; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2000 roku, I CKN 1170/98, OSNC 2001, nr 4, poz. 64).

Dokonując oceny opinii biegłego sądowego J. S. według wskazanych wyżej kryteriów należy zgodzić się z Sądem I instancji, że opinia ta jest rzetelna, logiczna i fachowa.

Oczywiście w niniejszym postępowaniu pozwany mógł kwestionować opinię biegłego sądowego J. S. zgłaszając umotywowane zastrzeżenia do tej opinii. Pozwany jednak ograniczył się do zgłoszenia wniosku o powołanie innego biegłego sądowego. Nie zgłosił żadnych zarzutów do opinii biegłego sądowego J. S.. Dopiero zgłoszenie przez pozwanego umotywowanych zarzutów do opinii biegłego sądowego J. S. mogłoby uzasadniać dopuszczenie dowodu, czy to z opinii uzupełniającej tego biegłego, czy z opinii innego biegłego sądowego celem ustalenia wysokości szkody powoda. Należy pamiętać, że sąd nie jest zobowiązany do uwzględniania kolejnych wniosków o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego do czasu, gdy zostanie udowodniona okoliczność korzystna dla strony, a także wtedy, jeśli potrzeba powołania innego biegłego nie wynika z okoliczności sprawy, a jedynie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii, a wcześniej sporządzona opinia w sprawie jest prawidłowa.

Tym samym musiał upaść zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. oraz art. 217 § 3 k.p.c.

Nieskuteczny był też zarzut naruszenia art. 232 k.p.c. Apelujący nie zarzucał niedopuszczenia z urzędu konkretnych dowodów (art. 232 zdanie drugie k.p.c.). Sąd nie może zaś naruszyć art. 232 zdanie pierwsze k.p.c., bowiem jego adresatem jest strona, na której spoczywa ciężar wykazania faktów, z których wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.), a nie sąd.

Dlatego na mocy art. 385 k.p.c. orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono mając na uwadze wynik tego postępowania oraz treść art. 98 § 1 i § 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c., art. 108 § 1 k.p.c. i art. 109 k.p.c. Pozwany przegrał sprawę w postępowaniu odwoławczym i dlatego zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. powinien zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty postępowania odwoławczego, na które składa się wynagrodzenie pełnomocnika w postępowaniu apelacyjnym, określone zgodnie ze stawkami wymienionymi w § 6 pkt 3 w zw. z § 12 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 roku, Nr 163, poz. 1349 ze zm.).