Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 6 marca 2007 r.
II PZ 83/06
Dopuszczalność zaskarżenia wyroku korzystnego dla strony ze względu
na treść sentencji dotyczy sytuacji, gdy może to mieć istotne znaczenie dla
określenia zakresu powagi rzeczy osądzonej (art. 366 k.p.c.).
Przewodniczący SSN Krystyna Bednarczyk, Sędziowie SN: Beata Gudowska,
Zbigniew Myszka (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 marca
2007 r. sprawy z powództwa Alfreda O. przeciwko Fundacji Pomocy Wzajemnej B. w
P. o odszkodowanie, na skutek zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu
Okręgowego w Poznaniu z dnia 22 września 2006 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 22 września 2006 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubez-
pieczeń Społecznych w Poznaniu odrzucił apelację pozwanej Fundacji Pomocy
Wzajemnej „B." w P. od wyroku Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 3 kwietnia
2006 r., którym Sąd ten oddalił powództwo Alfreda O. w sprawie przeciwko pozwanej
o odszkodowanie, a także nie obciążył powoda kosztami procesu.
W uzasadnieniu tego postanowienia Sąd Okręgowy stwierdził, że w granicach
kontroli spełnienia warunków formalnych apelacji, którą sąd drugiej instancji prze-
prowadza na podstawie art. 373 k.p.c., mieści się również sprawdzanie zasadności
przywrócenia uchybionego terminu do wniesienia apelacji. W rozpoznawanej sprawie
Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 22 czerwca 2006 r., wydanym na podstawie
art. 168 § 1 k.p.c., przywrócił pozwanej termin do wniesienia apelacji, uwzględniając
podniesioną przez nią okoliczność, że bez swojej winy nie miała ona możliwości za-
poznania się z treścią niekorzystnego dla siebie uzasadnienia wyroku przed datą
upływu terminu do wniesienia apelacji i dlatego nie złożyła wniosku o uzasadnienie
2
wyroku dla siebie korzystnego. Zdaniem Sądu Okręgowego nie zaistniały przesłanki
określone w art. 168 § 1 k.p.c., ponieważ profesjonalny pełnomocnik działający w
imieniu pozwanej nie wykazał należytej staranności w prowadzeniu jej spraw. Już
sam tok postępowania, a w szczególności odrzucenie przez Sąd pierwszej instancji
wniosków dowodowych, zaniechanie merytorycznego badania sprawy oraz sposób
rozstrzygnięcia w wyroku o kosztach sądowych - powinien skłonić pozwaną do zapo-
znania się z uzasadnieniem wyroku tego Sądu. Powyższe okoliczności przemawiały
za nieuwzględnieniem wniosku pozwanej o przywrócenie terminu do wniesienia
apelacji i w konsekwencji Sąd Okręgowy odrzucił apelację na podstawie art. 373
k.p.c.
W zażaleniu na to postanowienie pozwana domagała się jego zmiany przez
przyjęcie apelacji do rozpoznania, zarzucając naruszenie prawa procesowego, w
szczególności art. 168 § 1 k.p.c., poprzez błędne przyjęcie, iż pozwana z własnej
winny nie dokonała czynności polegającej na złożeniu apelacji w terminie. Zdaniem
wnoszącej zażalenie, nie miała ona podstaw do niepokoju, ponieważ sytuacja, w któ-
rej Sąd nie obciąża strony będącej pracownikiem kosztami postępowania sądowego
zdarza się często. Ponadto ogólnie przyjętą zasadą jest, że nie występuje się o spo-
rządzenie uzasadnienia wyroku korzystnego dla strony. Wnosząca zażalenie podkre-
śliła, że w przedmiotowej sprawie wielokrotnie przytaczano argumenty merytoryczne
na uzasadnienie jej racji. Wydanie wyroku nastąpiło po otrzymaniu odpowiedzi z Mi-
nisterstwa Pracy i Polityki Społecznej, które odmówiło wszczęcia postępowania o
unieważnienie uchwały Zarządu Fundacji w przedmiocie udzielenia pełnomocnictwa
do reprezentowania przez przewodniczącego fundacji w zakresie stosunków pracy.
Dlatego też wnosząca zażalenie była przekonana, że Sąd Rejonowy w wydanym
wyroku przyznał jej rację. Ponadto uzasadnienie wyroku w części, w której Sąd usta-
lił, iż przewodniczący Zarządu nie był uprawniony do reprezentowania fundacji w
sprawach z zakresu stosunku pracy, jest niezgodne z obowiązującymi przepisami.
W odpowiedzi na zażalenie pozwanej powód wniósł o jego odrzucenie jako
formalnie niedopuszczalnego i merytorycznie w sposób oczywisty bezzasadnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest uzasadnione ponieważ w rozpoznawanej sprawie zapadł
niekorzystny dla powoda wyrok Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 3 kwietnia
3
2006 r., oddalający jego powództwo o odszkodowanie z tytułu niezgodnego z pra-
wem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. W ocenie
składu orzekającego Sądu Najwyższego, niezależnie od kontrowersyjnych motywów
orzeczenia Sądu pierwszej instancji podanych ustnie po ogłoszeniu wyroku na roz-
prawie, w której nie wziął udziału pełnomocnik pozwanej, a następnie przedstawio-
nych w uzasadnieniu pisemnym sporządzonym na wniosek powoda, wyrok Sądu
pierwszej instancji oddalający powództwo był oczywiście korzystny dla strony po-
zwanej. Strona ta nie została tym orzeczeniem pokrzywdzona, a zatem nie miała in-
teresu prawnego w zaskarżeniu tego wyroku, który w istocie rzeczy, niezależnie od
jego kontrowersyjnego uzasadnienia, realizował w całości interes prawny pozwanej.
W konsekwencji nie istniała zatem obiektywna potrzeba zmiany lub uchylenia wyroku
korzystnego dla strony pozwanej, która z braku pokrzywdzenia nie wystąpiła o spo-
rządzenie uzasadnienia dla celów zaskarżenia tego korzystnego wyroku.
Trzeba mieć na uwadze, że ewentualne zaskarżenie tego korzystnego dla po-
zwanej wyroku jedynie przez tę stronę, bo powód ostatecznie nie zaskarżył tego wy-
roku, i tak nie mogłoby prowadzić do wydania orzeczenia o innej sentencji niż odda-
lenie powództwa, przeto strona pozwana, która dysponowała już takim rozstrzygnię-
ciem, nie miała żadnego interesu w zaskarżeniu tego korzystnego dla niej orzecze-
nia, które uwzględniło jej stanowisko procesowe, skoro oddalało powództwo o od-
szkodowanie z tytułu rozpoznanego sporu o legalność rozwiązania umowy o pracę
bez wypowiedzenia. Jeżeli nadto zważyć, że strona wnosząca apelację powinna
wskazać, czy skarży wyrok w całości czy w części (art. 368 § 1 pkt 1 k.p.c.), to wy-
magania tego nie mógłby wypełnić jej profesjonalny pełnomocnik procesowy i to pod
rygorem odrzucenia apelacji (art. 3701
k.p.c.), ponieważ prawniczo absurdalne by-
łoby formułowanie apelacyjnych wniosków o zmianę lub uchylenie w całości lub w
części w odniesieniu do wyroku korzystnego dla strony apelującej. W rozpoznawanej
sprawie prowadziło to do przyjęcia przez Sąd Najwyższy, że strona pozwana wygry-
wająca proces nie miała interesu prawnego w zaskarżeniu korzystnego dla siebie
wyroku Sądu pierwszej instancji, nawet jeżeli uzasadnienie tego orzeczenia okazało
się dla niej niekorzystne.
Wprawdzie niekiedy przyjmuje się dopuszczalność zaskarżenia przez stronę
wyroku dla niej korzystnego ze względu na treść jego sentencji, który w uzasadnieniu
narusza interes prawny tej strony, ale dotyczy to sytuacji, gdy może mieć to istotne
znaczenie dla określenia powagi rzeczy osądzonej zaskarżanego orzeczenia, co - w
4
ocenie składu orzekającego - występuje wówczas, gdy możliwe byłoby wydanie in-
nego wyroku co do tego, co w związku z podstawą sporu stanowiło przedmiot roz-
strzygnięcia pomiędzy tymi samymi stronami (art. 366 k.p.c.). Taka możliwość nie
odnosiła się do przegranego przez powoda sporu o odszkodowanie z tytułu niezgod-
nego z prawem rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia dlatego, że powód
nie zaskarżył niekorzystnego dla siebie wyroku, ponieważ ten według konkluzji jego
kontrowersyjnego uzasadnienia okazał się „w istocie rozstrzygnięciem przyznającym
mu rację w sporze z pozwanym pracodawcą”. Ponadto wyrok oddalający powództwo
nie nadaje się do wykonania lub egzekucji na rzecz strony, która przegrała sprawę
(powoda). Wyrok ten w żadnym razie nie może stanowić uzasadnienia do formuło-
wania innych roszczeń przez powoda, które nie były objęte podstawami osądzonego
sporu o odszkodowanie, jak i zakresem wydanego niekorzystnego dla powoda orze-
czenia.
Ostatecznie Sąd Najwyższy uznał, że w rozpoznawanej sprawie niedopusz-
czalna była apelacja strony pozwanej od korzystnego dla niej wyroku Sądu pierwszej
instancji osądzającego jedynie spór o legalność rozwiązania umowy o pracę bez wy-
powiedzenia, ponieważ warunkiem dopuszczalności takiego zaskarżenia byłby inte-
res prawny w zaskarżeniu (gravamen), polegający na niezgodności tego orzeczenia
ze stanowiskiem procesowym strony pozwanej (por. postanowienie Sądu Najwyż-
szego z dnia 5 września 1997 r., III CKN 152/97, LEX nr 50615), co w rozpoznawa-
nej sprawie nie miało miejsca. Z uwagi na tak rozumianą generalną niedopuszczal-
ność wniesienia apelacji od wyroku korzystnego dla strony pozwanej, Sąd Najwyższy
uznał, że zaskarżone postanowienie o odrzuceniu apelacji pozwanej ostatecznie od-
powiada prawu (art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z art. 39814
k.p.c.).
========================================