Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CNP 12/07
POSTANOWIENIE
Dnia 16 marca 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka
w sprawie ze skargi B.O. i Z.O.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
postanowienia Sądu Apelacyjnego
z dnia 28 września 2006 r., sygn. akt [...],
wydanego w sprawie z wniosku A.J. i W.J.
przy uczestnictwie B.O.
o nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 16 marca 2007 r.,
1. odrzuca skargę,
2. zasądza od B.O. i Z.O. na rzecz A.J. i W.J. kwotę 120 zł
(sto dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów
postępowania.
2
Uzasadnienie
W toku postępowania w sprawie z wniosku A.J. i W.J. o nadanie wyrokowi
Sądu Okręgowego w W. z dnia 4 lutego 2003 r., klauzuli wykonalności przeciwko
małżonce dłużnika B.O. z ograniczeniem jej odpowiedzialności do majątku objętego
wspólnością majątkową dłużnik Z.O. skierował do Sądu Okręgowego w W. pismo z
dnia 1 marca 2006 r. nazwane zażaleniem na nadanie biegu wnioskowi wierzyciela
o rozszerzenie na jego żonę klauzuli wykonalności. W dniu 16 marca 2006 r.
przewodniczący zarządził zwrot tego pisma dłużnikowi. Zażalenie Z.O. na
wspomniane zarządzenie zostało postanowieniem Sądu Okręgowego z dnia 19
kwietnia 2006 r. odrzucone jako niedopuszczalne. Sąd Okręgowy stwierdził
bowiem, że, zgodnie z art. 394 § 1 k.p.c., zażalenie przysługuje wyłącznie na
postanowienia sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie oraz na
postanowienia tego sądu i zarządzenia enumeratywnie wymienione w punktach 1 –
11 § 1 tego artykułu, wobec czego na zaskarżone zarządzenie zażalenie nie
przysługuje. Dłużnik zaskarżył postanowienie Sądu Okręgowego zażaleniem, które
zostało przez Sąd Apelacyjny oddalone postanowieniem z dnia 28 września 2006 r.
Sąd Apelacyjny zaaprobował stanowisko Sądu pierwszej instancji o
niedopuszczalności zażalenia na zarządzenie przewodniczącego z dnia 16 marca
2006 r.
W skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia 28 września 2006 r. dłużnik Z.O. i jego
żona B.O. zarzucili naruszenie przepisów: art. 48 § 1 pkt 5 k.p.c. przez wydanie
zaskarżonego postanowienia z udziałem sędziego M.S., która podlegała
wyłączeniu z mocy ustawy, ponieważ brała udział w rozpoznaniu apelacji od
wyroku zaopatrzonego w niniejszym postępowaniu w klauzulę wykonalności, i art.
787 § 1 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed wejściem w życie ustawy z dnia
17 czerwca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz
niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 162, poz. 1691) przez jego niewłaściwe
zastosowanie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Zgodnie z art. 424 1
§ 1 k.p.c., skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia przysługuje od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej
instancji kończącego postępowanie w sprawie, gdy przez jego wydanie stronie
została wyrządzona szkoda, a zmiana lub uchylenie tego orzeczenia w drodze
przysługujących stronie środków prawnych nie było i nie jest możliwe.
W wyjątkowych wypadkach – jak stanowi § 2 powołanego artykułu – gdy
niezgodność z prawem wynika z naruszenia podstawowych zasad porządku
prawnego lub konstytucyjnych wolności albo praw człowieka i obywatela, skarga
przysługuje także od prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie
w sprawie wydanego przez sąd pierwszej lub drugiej instancji, jeżeli strony nie
skorzystały z przysługujących im środków prawnych, chyba że jest możliwa zmiana
lub uchylenie orzeczenia w drodze innych przysługujących stronie środków
prawnych.
Z przytoczonego przepisu jednoznacznie wynika, że skarga o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia przysługuje jedynie od
orzeczeń kończących postępowanie w sprawie. Pojęcie orzeczenia kończącego
postępowanie w sprawie było już przedmiotem wykładni Sądu Najwyższego, który
wyjaśnił, że chodzi tu o orzeczenia kończące postępowanie w sprawie, jako pewnej
całości poddanej pod osąd, z wyłączeniem orzeczeń incydentalnych, ubocznych
(zob. np. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 1996 r., I CKN 7/96,
OSNC 1997, nr 3, poz. 31 i z dnia 3 kwietnia 1997 r., I CZ 27/97, OSNC 1997, nr 9,
poz. 130 oraz uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 31 maja
2000 r., III ZP 1/00, OSNC 2001, nr 1, poz. 1 i z dnia 6 października 2000 r., III CZP
31/00, OSNC 2001, nr 2, poz. 22). Przyjmowano przy tym przykładowo, że
postanowienie sądu drugiej instancji oddalające zażalenie na zarządzenie
o zwrocie pozwu nie jest postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie
(zob. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 19 grudnia 1996 r., II CKN 60/96,
niepubl., z dnia 11 lipca 1997 r., II CKN 315/97, niepubl., z dnia 11 września
1997 r., II CZ 113/97, niepubl., z dnia 24 września 1997 r., II CZ 92/97, niepubl.,
z dnia 2 października 1997 r., II CKN 402/97, niepubl., z dnia 20 października
1997 r., I CZ 154/97, niepubl., z dnia 19 stycznia 1998 r., I CZ 199/97, oraz z dnia
4
24 lipca 2006 r., IV CNP 56/06, niepubl.). Wykładnia ta zachowuje aktualność także
na tle art. 4241
§ 1 k.p.c.
Zaskarżone postanowienie Sądu Apelacyjnego nie może być zatem uznane
za kończące postępowanie w sprawie, od którego przysługuje skarga
o stwierdzenie niezgodności z prawem.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 4248
§ 1 oraz art.
98 § 1 i 3 w związku z art. 42412
, art. 39821
i art. 391 § 1 k.p.c. postanowił, jak
w sentencji.

I CNP 12/07

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia