Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 38/07
POSTANOWIENIE
Dnia 15 czerwca 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Irena Gromska-Szuster
del. SSA Marta Romańska
w sprawie z wniosku A. Ci. i D. C.
przy uczestnictwie O. G. i Wojskowej Agencji Mieszkaniowej
o zniesienie współwłasności,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 15 czerwca 2007 r.,
zażalenia wnioskodawców
oraz uczestniczki postępowania O. G.
na postanowienie Sądu Okręgowego w S.
z dnia 31 stycznia 2007 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 31 stycznia 2007 r. odrzucił skargę
kasacyjną wnioskodawców A. C. i D. C. oraz uczestniczki O. G. na postanowienie
Sądu Okręgowego z dnia 29 czerwca 2006 r. W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie
z treścią art. 5191
§ 1 i 4 pkt 4 k.p.c. od wydanego przez Sąd II instancji
postanowienia co do istoty sprawy w przedmiocie zniesienia współwłasności skarga
kasacyjna przysługuje, chyba że wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż
150 000 zł. Wobec tego, że w niniejszej sprawie pełnomocnik skarżących określił
wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 50 000 zł Sąd Okręgowy uznał skargę za
niedopuszczalną i na podstawie art. 3986
§ 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. orzekł
jak w sentencji.
W zażaleniu na powyższe postanowienie skarżący podnieśli, że podana
kwota 50.000 zł została naniesiona omyłkowo poprzez pominięcie „1” i faktyczną
kwotą wartości przedmiotu zaskarżenia jest kwota 150.000 zł. Nie negując faktu, że
kwota 50.000 zł stanowiła wartość przedmiotu sporu określoną przez
wnioskodawców we wniosku, skarżący podnieśli, że w wypadku kwestionowania
samej zasady zniesienia współwłasności, wartością przedmiotu zaskarżenia może
być wartość przedmiotu działu. W dalszej części uzasadnienia wskazali, że skoro
przedmiotem działu jest nieruchomość gruntowa o powierzchni 1.669 m2
o wartości
144,49 zł za 1 m2
, to przy udziale wnioskodawców i uczestniczki w 6641/10000
wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi 66% wartości przedmiotu sporu czyli
150.000 zł. Na poparcie powyższej argumentacji skarżący przytoczyli treść
orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 24 stycznia 2003 r., w sprawie III CZ
147/2002 w myśl którego o wartości przedmiotu zaskarżenia kasacją w sprawach
dotyczących zniesienia współwłasności i działu spadku przesądza wartość
wydzielonej części spadkowej nieruchomości, której przyznania domaga się
skarżący, a nie wartość jego udziału w majątku będącym przedmiotem podziału.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
3
Zgodnie z art. 1261
§ 1 k.p.c. w każdym piśmie procesowym należy podać
wartość przedmiotu sporu lub wartość przedmiotu zaskarżenia, jeżeli od tej
wartości zależy właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność
środka odwoławczego, a przedmiotem sprawy nie jest oznaczona kwota pieniężna.
Przepisy kodeksu postępowania cywilnego określają sposoby obliczania wartości
przedmiotu sporu w sprawach majątkowych (art. 19 – 24 k.p.c.), jak również
określają wzajemne relacje pomiędzy wartością przedmiotu sporu, a wartością
przedmiotu zaskarżenia w postępowaniu apelacyjnym i wartością przedmiotu
zaskarżenia w postępowaniu kasacyjnym. I tak zgodnie z art. 368 § 2 k.p.c.
wskazana w apelacji wartość przedmiotu zaskarżenia może być oznaczona na
kwotę wyższą od wartości przedmiotu sporu wskazanej w pozwie jedynie wtedy,
gdy powód rozszerzył powództwo lub sąd orzekł ponad żądanie. Natomiast wartość
przedmiotu zaskarżenia wskazana w skardze kasacyjnej może być wyższa od
wartości przedmiotu zaskarżenia wskazanej w apelacji tylko wtedy gdy
w postępowaniu apelacyjnym nastąpiła przedmiotowa zmiana powództwa
dopuszczalna w zakresie określonym przez art. 384 k.p.c. Z treści przytoczonych
przepisów jednoznacznie wynika, że zasadą jest, iż wartość przedmiotu sporu
wyznacza górną granicę wartości przedmiotu zaskarżenia, a odstępstwo od tej
zasady możliwe jest wyłącznie w powyżej wskazanych przypadkach.
Zważyć jednak należy, że wskazane relacje między wartością przedmiotu
sporu, a wartością przedmiotu zaskarżenia opierają się na założeniu prawidłowego
ustalenia wartości przedmiotu sporu.
Zasada stabilizacji ustalonej w toku postępowaniu wartości przedmiotu sporu
doznaje ograniczenia w postępowaniu kasacyjnym na skutek obowiązku badania
zarówno przez Sąd II instancji jak i Sąd Najwyższy warunków dopuszczalności
skargi kasacyjnej (art. 3986
§ 2 i 3 k.p.c.). Jednym z ustawowych warunków
dopuszczalności skargi kasacyjnej jest wartość przedmiotu zaskarżenia (art. 3982
§
1 oraz art. 5191
§ 2 i 4 pkt 4 k.p.c.), która w sprawach o zniesienie współwłasności
nie może być niższa niż sto pięćdziesiąt tysięcy złotych. Fakt błędnego wskazania
przez pełnomocnika uczestnika wartości przedmiotu sporu, a w konsekwencji
i zaskarżenia nie jest dla Sądu wiążący bowiem badanie przesłanek
dopuszczalności skargi kasacyjnej następuje z urzędu.
4
Z postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 7 grudnia 2005 r. jednoznacznie
wynika, że wartość 1 m2
nieruchomości gruntowej, bez jej części składowych,
stanowiącej przedmiot postępowania działowego wynosi 144,49 zł co przy
powierzchni tej nieruchomości wynoszącej 1669 m2
pozwala na przyjęcie, że
wartość całej nieruchomości znacznie przenosi kwotę stu pięćdziesięciu tysięcy
złotych, stanowiącą granicę dopuszczalności wniesienia skargi kasacyjnej w tego
typu sprawach. W tym względzie w wewnętrznej sprzeczności pozostaje
stanowisko Sądu drugiej instancji, który w uzasadnieniu postanowienia z dnia
29 czerwca 2006 r. nie kwestionuje ustaleń Sądu I instancji pozwalających na
prawidłowe ustalenie wartości przedmiotu sporu (zaskarżenia), a następnie
postanowieniem z dnia 31 stycznia 2007 r. odrzuca skargę kasacyjną wskazując,
że wartość przedmiotu zaskarżenia wynosi 50 000 zł. Dodać należy, że zarówno
wnioskodawcy jak i uczestniczka O. G. zaskarżyli w całości postanowienie Sądu
Okręgowego. Tak bowiem należy rozumieć zaskarżenie orzeczenia odmawiającego
co do zasady zniesienia współwłasności (por. postanowienia SN z dnia 5 kwietnia
2002 II CZ 25/02 lex 54494, z dnia 21 stycznia 2003 r. III CZ 153/02, OSNC
2004/4/60 )
Sąd Najwyższy mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 394¹ § 3
w zw. z art. 39815
§ 1 zdanie pierwsze k.p.c. orzekł jak w sentencji.
kg