Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 24 SIERPNIA 2007 R.
SNO 54/07
Przewodniczący: sędzia SN Elżbieta Sadzik (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Henryk Pietrzkowski, Katarzyna Tyczka-Rote.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem Zastępcy
Rzecznika Dyscyplinarnego sędziego Sądu Okręgowego oraz protokolanta po
rozpoznaniu w dniu 24 sierpnia 2007 r. sprawy sędziego Sądu Rejonowego w związku
z odwołaniem Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego i Ministra Sprawiedliwości od
wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 26 lutego 2007 r., sygn.
akt (...)
u t r z y m a ł zaskarżony w y r o k w m o c y ;
kosztami postępowania obciążył Skarb Państwa.
U z a s a d n i e n i e
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego postawił zarzut
sędziemu Sądu Rejonowego o to, że w dniu 13 września 2002 r. składając doniesienie
do Prokuratury Rejonowej, a następnie występując od dnia 3 listopada 2003 r. w
charakterze oskarżyciela posiłkowego w sprawie VII K 483/03 Sądu Rejonowego, a
później Sądu Okręgowego, sygn. akt IV 1 Ka 323/06, kiedy to zapadł prawomocny
wyrok uniewinniający w dniu 6 listopada 2006 r. – wykorzystywał uprawnienie strony
procesowej w sposób uchybiający godności urzędu sędziowskiego, tj. o uchybienie
godności urzędu przewidzianego w art. 107 § 1 u.s.p.
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny, po przeprowadzeniu postępowania, uznał
sędziego Sądu Rejonowego za winnego tylko tego, że występując w charakterze strony
procesowej – oskarżyciela posiłkowego, swoim zachowaniem na rozprawie w dniu 28
kwietnia 2006 r. uchybił godności urzędu sędziego i uznał go w konsekwencji za
winnego przewinienia dyscyplinarnego wyczerpującego znamiona art. 107 § 1 u.s.p., a
przyjmując, że czyn obwinionego stanowi przewinienie dyscyplinarne mniejszej wagi
– na podstawie art. 109 § 5 wymienionej ustawy, odstąpił od wymierzenia kary.
Z uzasadnienia Sądu Apelacyjnego wynika, że Sąd ten uznał, iż zawiadomienie
przez obwinionego sędziego Sądu Rejonowego o przestępstwie dokonanym przez
Alinę B. z art. 286 § 1 k.k., a następnie zgłoszenie udziału w tej sprawie w charakterze
oskarżyciela posiłkowego oraz zaskarżenie niekorzystnych orzeczeń nie było
działaniem naruszającym godność urzędu sędziowskiego, mimo że Alina B., której był
przeciwnikiem procesowym, została prawomocnie uniewinniona.
2
Orzekając w zakresie sformułowanego przeciwko sędziemu Sądu Rejonowego
zarzutu Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny uznał, że tylko zachowanie obwinionego
sędziego Sądu Rejonowego występującego w charakterze oskarżyciela posiłkowego na
rozprawie w sprawie wówczas oskarżonej Aliny B. w dniu 28 kwietnia 2006 r. jest
przewinieniem dyscyplinarnym z art. 107 u.s.p. Polegało ono na użyciu przez sędziego
sformułowania, że „pomysł oskarżonej mógł zrodzić się tylko w chorej głowie.”
Od wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Apelacyjnego złożyli odwołanie Minister
Sprawiedliwości oraz Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego.
Odwołanie Ministra Sprawiedliwości zarzuciło zaskarżonemu wyrokowi obrazę
prawa materialnego, tj. art. 109 § 5 u.s.p. przez niezasadne przyjęcie, że elementy
przedmiotowe i podmiotowe dotyczące osoby obwinionego oraz przypisanego mu
przewinienia dyscyplinarnego pozwalały przewinienie to uznać za przypadek
mniejszej wagi, a w konsekwencji zastosować wobec niego dobrodziejstwo
odstąpienia od wymierzenia kary; w konkluzji wniesiono o zmianę wyroku w
zaskarżonej części poprzez wymierzenie obwinionemu na podstawie art. 109 § 1 pkt 1
u.s.p. kary dyscyplinarnej upomnienia.
W odwołaniu Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego sformułowano:
 zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, który
miał wpływ na jego treść, polegający na tym, że bezpodstawnie została
wyeliminowana część zarzutu polegająca na złożeniu w dniu 13 września
2002 r. doniesienia dotyczącego Aliny B. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. do
Prokuratury Rejonowej, a następnie zaskarżenie decyzji podejmowanych w
tej sprawie;
 zarzut rażącej niewspółmierności kary, która polega na uznaniu, że czyn
obwinionego stanowi przewinienie mniejszej wagi z art. 109 § 5 u.s.p. i
odstąpienie od wymierzenia kary.
W konkluzji odwołania, Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wniósł o zmianę
zaskarżonego wyroku przez przyjęcie, iż obwiniony sędzia Sądu Rejonowego dopuścił
się przewinienia służbowego w ten sposób, że w dniu 13 września 2002 r. składając
doniesienie do Prokuratury Rejonowej, następnie występował w charakterze
oskarżyciela posiłkowego w sprawie sygn. akt VII K 483/03 Sądu Rejonowego oraz
Sądu Okręgowego – IV 1 Ka 326/06, kiedy to zapadł prawomocny wyrok
uniewinniający Alinę B. – co stanowi uchybienie godności urzędu sędziego z art. 107
§ 1 u.s.p. Daje to podstawy do orzeczenia wobec sędziego na podstawie art. 109 § 1
pkt 1 u.s.p. kary dyscyplinarnej upomnienia.
Jako alternatywny wniosek, Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do
ponownego rozpoznania.
3
Na rozprawie odwoławczej w Sądzie Najwyższym – Sądzie Dyscyplinarnym,
Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego poparł odwołanie, natomiast za Ministra
Sprawiedliwości – prawidłowo zawiadomionego – nie stawił się nikt.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
W odniesieniu do dalej idącego pierwszego zarzutu Zastępcy Rzecznika
Dyscyplinarnego o błędzie w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę
zaskarżonego wyroku stwierdzić należy, że jest on bezzasadny. Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny słusznie uznał, że korzystanie z uprawnień procesowych przez
sędziego, jako w jego mniemaniu przez pokrzywdzonego, stanowi realizację
konstytucyjnych uprawnień obywatela. Omówił w tym aspekcie działania
obwinionego sędziego w sprawie wówczas oskarżonej Aliny B. i trafnie doszedł do
wniosku, że te działania sędziego nie mogą być uznane za delikt dyscyplinarny.
W odróżnieniu od oceny powyższych działań obwinionego sędziego, jako
uprawnione, Sąd słusznie uznał w zaskarżonym wyroku, że wypowiedź obwinionego
sędziego Sądu Rejonowego na rozprawie w dniu 28 kwietnia 2006 r. w sprawie Aliny
B., w której był oskarżycielem posiłkowym, stanowi przewinienie dyscyplinarne z art.
107 § 1 u.s.p. W końcowych wystąpieniach stron bowiem zaprotokołowanych na
wniosek obrońcy Aliny B. i nie zakwestionowanych przez sędziego, obwiniony sędzia
skierował wobec niej słowa: „chora głowa i mogło to powstać w chorej głowie”. Użyte
przez sędziego występującego w charakterze strony na rozprawie tego rodzaju
sformułowanie wobec przeciwnika procesowego nie powinno mieć miejsca i nie licuje
z godnością sędziego. Tę wypowiedź trafnie uznano w zaskarżonym wyroku, za
przewinienie dyscyplinarne przewidziane w art. 107 § 1 u.s.p., jako uchybiające
godności sędziego.
Ustosunkowując się do zarzutów obu odwołań stwierdzających, że powyższy
incydent nie stanowi przypadku mniejszej wagi przewidzianego w art. 109 § 5 u.s.p.,
podzielić należy ocenę zaskarżonego wyroku. Przywołać należy w tym względzie
trafne jego uzasadnienie, w którym ze względów przedmiotowych i podmiotowych
oceniono przewinienie dyscyplinarne popełnione przez obwinionego sędziego.
Wskazano na jego postawę, gdy uznał niewłaściwość swej wypowiedzi, odosobniony
charakter przewinienia, a także dotychczasowy nienaganny przebieg służby
obwinionego, dotychczasową nieposzlakowaną jego opinię i wyjątkowość
rozpoznawanego zdarzenia. Na tej podstawie słusznie w zaskarżonym wyroku Sąd
doszedł do wniosku, że sam fakt prowadzenia postępowania dyscyplinarnego i
wytknięcie obwinionemu naganności jego zachowania będzie stanowić w realiach
rozpoznawanej sprawy wystarczającą dla obwinionego dolegliwość.
Z powyższych względów utrzymano zaskarżony wyrok w mocy, zaś o kosztach
sądowych postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art.133 u.s.p.