II CNP 133/07
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:25-11-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CNP 133/07
POSTANOWIENIE
Dnia 28 września 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 28 września 2007 r.,
skargi D. J., H. P. i S. P.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia
Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 4 lutego 2005 r., wydanego w sprawie ze sprzeciwu Banku Polska Kasa
Opieki - Spółki Akcyjnej z siedzibą w Warszawie
od listy wierzytelności ustalonej postanowieniem sędziego komisarza
z dnia 15 lipca 2004r.
w postępowaniu upadłościowym przedsiębiorców P.C.
i J. D. - Przedsiębiorstwo "G.",
przy uczestnictwie wierzycieli: […]
odrzuca skargę.
Uzasadnienie
Wierzyciele […] wnieśli dnia 3 marca 2007 r. skargę o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w Ł. z
2
dnia 4 lutego 2005 r. wydanego w następstwie rozpoznania zażaleń wierzycieli na
postanowienie Sądu Rejonowego oddalającego sprzeciw Banku Polska Kasa
Opieki S.A. w Warszawie od listy wierzytelności ustalonej w postępowaniu
upadłościowym przedsiębiorców P. C. i J. D. – Przedsiębiorstwo „G.” oraz wniosek
wierzycieli […] o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.
Sad Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 4 lutego 2005 r. została wniesiona 3
marca 2007 r. Zaskarżone postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym stało
się prawomocne z chwilą jego wydania. Skargę wnosi się do sądu, który wydał
zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch lat od dnia uprawomocnienia się (art.
4246
§ 1 k.p.c.). Przedmiotowa skarga została więc wniesiona po terminie i dlatego
podlegała odrzuceniu z mocy art. 4248
§ 1 k.p.c.
Jest i inna uzasadniona przyczyna odrzucenia skargi wierzycieli. Skarga
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia przysługuje –
przy spełnieniu przesłanek określonych w art. 4241
k.p.c. - od prawomocnego
orzeczenia sądu pierwszej lub drugiej instancji kończącego postępowanie
w sprawie.
Należy zatem rozważyć, czy postanowienie sądu drugiej instancji
orzekającego na skutek zażalenia o ostatecznym kształcie listy wierzytelności jest
postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie na gruncie postępowania
upadłościowego.
W judykaturze i doktrynie pojęcie to jest definiowane rozbieżnie, przy
zastosowaniu różnych kryteriów. Za postanowienia kończące postępowania
w sprawie uważa się takie postanowienia; które zamykają drogę do wydania
wyroku, w wyniku których zostaje wykluczona możliwość przedsiębrania w danej
sprawie dalszych czynności; które kończą całość postępowania, a nie tylko jego
fragment. Słowu „sprawa” nadaje się znaczenie materialnoprawne jako „całość
sporu” (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 24 listopada
1998 r. III CZP 44/98 OSNC 1999/5/87 oraz z dnia 31 maja 2000 r. III ZP 1/00
OSNC 2001/1/1 a także postanowienie SN z dnia 19 stycznia 2007 r. III CPN 63/06
nie publ.).
3
Postępowanie wszczęte na skutek zgłoszenia wierzytelności kończące się
ustaleniem listy wierzytelności nie stanowi rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy
w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Postępowanie to
przebiega w formie uproszczonej, istnienie wierzytelności w praktyce najczęściej
wykazywane jest za pomocą dokumentów, zwłaszcza tytułu wykonawczego, który
korzysta z powagi rzeczy osądzonej i ma moc wiążącą (art. 366 k.p.c.).
Postanowienia sędziego - komisarza i sądu w przedmiocie listy wierzytelności nie
kończą postępowania upadłościowego jako całości. Nie przesądzają o zasadności
wierzytelności, gdyż jej uznanie lub odmowa uznania skutkuje tylko w ramach
postępowania upadłościowego i nie wyłącza stosownego powództwa po jego
ukończeniu. Orzeczenia te mają charakter incydentalny, wpadkowy, nie kończą
postępowania upadłościowego, stanowiącego sprawę upadłościową jako pewną
całość poddaną pod kognicję sądu i sędziego - komisarza, a zmierzającą do
osiągnięcia celu w postaci zaspokojenia wierzycieli. Do postanowień kończących
postępowanie upadłościowe zalicza się: postanowienie w przedmiocie umorzenia
postępowania (art. 361 Pr.Up.N.), zakończenia postępowania (art. 368 Pr.Up.N.).
Postępowanie w przedmiocie ustalenie listy wierzytelności nie jest
traktowane jako odrębna „sprawa” na gruncie ustawy Prawo upadłościowe
i naprawcze. Przepis art. 18 i 19 Pr.Up.N. posługuje się pojęciem „sprawy
o ogłoszenie upadłości”, podobnie jak art. 27, 29, 30, 32 Pr.Up.N. Pewną całość
stanowi także tzw. właściwe postępowanie upadłościowe. O sprawie upadłościowej
jako o całym postępowaniu upadłościowym traktują przepisy określające
jurysdykcję krajową (art. 383 Pr.Up.N.) a także przepisy wprowadzające normy
kolizyjne (art. 536 i 537 Pr.Up.N.).
Zgłoszenie wierzytelności nie wszczyna postępowania w sprawie
w rozumieniu art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
18 stycznia 2006 r., V CSK 74/05, nie publ.). Sąd zawiesza postępowanie z urzędu,
nie w momencie zgłoszenia wierzytelności, ale po tym jak ogłoszono upadłość
strony (art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c.).
Ustalenie listy wierzytelności stanowi instytucję prawa upadłościowego
i poza nielicznymi wyjątkami (zgłoszenie wierzytelności przerywa bieg
przedawnienia roszczeń, po zakończeniu lub umorzeniu postępowania wyciąg
4
z zatwierdzonej przez sędziego komisarza listy wierzytelności stanowi tytuł
egzekucyjny przeciwko upadłemu) ma znaczenie wyłącznie dla tego postępowania.
Zgłoszenie wierzytelności i postępowanie w przedmiocie ustalenia listy
wierzytelności nie jest traktowane jako oddzielna sprawa również przez art. 149
ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
(Dz.U. Nr 167, poz. 1398, ze zm. Tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 6 lipca
2007 r. III CZP 71/07 nie publ.).
Z tych wszystkich względów należy uznać, że postanowienie sądu drugiej
instancji uwzględniające zażalenie wierzyciela i dokonujące zmiany na liście
wierzytelności, a tym bardziej postanowienie oddalające zażalenie wierzycieli co do
kosztów postępowania, nie jest postanowieniem kończącym postępowanie
w sprawie w rozumieniu art. 4241
k.p.c.
Wobec tego i z tej przyczyny należało na podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c.
odrzucić skargę jako niedopuszczalną .
kg
POSTANOWIENIE
Dnia 28 września 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Strzelczyk
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 28 września 2007 r.,
skargi D. J., H. P. i S. P.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia
Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 4 lutego 2005 r., wydanego w sprawie ze sprzeciwu Banku Polska Kasa
Opieki - Spółki Akcyjnej z siedzibą w Warszawie
od listy wierzytelności ustalonej postanowieniem sędziego komisarza
z dnia 15 lipca 2004r.
w postępowaniu upadłościowym przedsiębiorców P.C.
i J. D. - Przedsiębiorstwo "G.",
przy uczestnictwie wierzycieli: […]
odrzuca skargę.
Uzasadnienie
Wierzyciele […] wnieśli dnia 3 marca 2007 r. skargę o stwierdzenie
niezgodności z prawem prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w Ł. z
2
dnia 4 lutego 2005 r. wydanego w następstwie rozpoznania zażaleń wierzycieli na
postanowienie Sądu Rejonowego oddalającego sprzeciw Banku Polska Kasa
Opieki S.A. w Warszawie od listy wierzytelności ustalonej w postępowaniu
upadłościowym przedsiębiorców P. C. i J. D. – Przedsiębiorstwo „G.” oraz wniosek
wierzycieli […] o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego.
Sad Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 4 lutego 2005 r. została wniesiona 3
marca 2007 r. Zaskarżone postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym stało
się prawomocne z chwilą jego wydania. Skargę wnosi się do sądu, który wydał
zaskarżone orzeczenie, w terminie dwóch lat od dnia uprawomocnienia się (art.
4246
§ 1 k.p.c.). Przedmiotowa skarga została więc wniesiona po terminie i dlatego
podlegała odrzuceniu z mocy art. 4248
§ 1 k.p.c.
Jest i inna uzasadniona przyczyna odrzucenia skargi wierzycieli. Skarga
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia przysługuje –
przy spełnieniu przesłanek określonych w art. 4241
k.p.c. - od prawomocnego
orzeczenia sądu pierwszej lub drugiej instancji kończącego postępowanie
w sprawie.
Należy zatem rozważyć, czy postanowienie sądu drugiej instancji
orzekającego na skutek zażalenia o ostatecznym kształcie listy wierzytelności jest
postanowieniem kończącym postępowanie w sprawie na gruncie postępowania
upadłościowego.
W judykaturze i doktrynie pojęcie to jest definiowane rozbieżnie, przy
zastosowaniu różnych kryteriów. Za postanowienia kończące postępowania
w sprawie uważa się takie postanowienia; które zamykają drogę do wydania
wyroku, w wyniku których zostaje wykluczona możliwość przedsiębrania w danej
sprawie dalszych czynności; które kończą całość postępowania, a nie tylko jego
fragment. Słowu „sprawa” nadaje się znaczenie materialnoprawne jako „całość
sporu” (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 24 listopada
1998 r. III CZP 44/98 OSNC 1999/5/87 oraz z dnia 31 maja 2000 r. III ZP 1/00
OSNC 2001/1/1 a także postanowienie SN z dnia 19 stycznia 2007 r. III CPN 63/06
nie publ.).
3
Postępowanie wszczęte na skutek zgłoszenia wierzytelności kończące się
ustaleniem listy wierzytelności nie stanowi rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy
w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Postępowanie to
przebiega w formie uproszczonej, istnienie wierzytelności w praktyce najczęściej
wykazywane jest za pomocą dokumentów, zwłaszcza tytułu wykonawczego, który
korzysta z powagi rzeczy osądzonej i ma moc wiążącą (art. 366 k.p.c.).
Postanowienia sędziego - komisarza i sądu w przedmiocie listy wierzytelności nie
kończą postępowania upadłościowego jako całości. Nie przesądzają o zasadności
wierzytelności, gdyż jej uznanie lub odmowa uznania skutkuje tylko w ramach
postępowania upadłościowego i nie wyłącza stosownego powództwa po jego
ukończeniu. Orzeczenia te mają charakter incydentalny, wpadkowy, nie kończą
postępowania upadłościowego, stanowiącego sprawę upadłościową jako pewną
całość poddaną pod kognicję sądu i sędziego - komisarza, a zmierzającą do
osiągnięcia celu w postaci zaspokojenia wierzycieli. Do postanowień kończących
postępowanie upadłościowe zalicza się: postanowienie w przedmiocie umorzenia
postępowania (art. 361 Pr.Up.N.), zakończenia postępowania (art. 368 Pr.Up.N.).
Postępowanie w przedmiocie ustalenie listy wierzytelności nie jest
traktowane jako odrębna „sprawa” na gruncie ustawy Prawo upadłościowe
i naprawcze. Przepis art. 18 i 19 Pr.Up.N. posługuje się pojęciem „sprawy
o ogłoszenie upadłości”, podobnie jak art. 27, 29, 30, 32 Pr.Up.N. Pewną całość
stanowi także tzw. właściwe postępowanie upadłościowe. O sprawie upadłościowej
jako o całym postępowaniu upadłościowym traktują przepisy określające
jurysdykcję krajową (art. 383 Pr.Up.N.) a także przepisy wprowadzające normy
kolizyjne (art. 536 i 537 Pr.Up.N.).
Zgłoszenie wierzytelności nie wszczyna postępowania w sprawie
w rozumieniu art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
18 stycznia 2006 r., V CSK 74/05, nie publ.). Sąd zawiesza postępowanie z urzędu,
nie w momencie zgłoszenia wierzytelności, ale po tym jak ogłoszono upadłość
strony (art. 174 § 1 pkt 4 k.p.c.).
Ustalenie listy wierzytelności stanowi instytucję prawa upadłościowego
i poza nielicznymi wyjątkami (zgłoszenie wierzytelności przerywa bieg
przedawnienia roszczeń, po zakończeniu lub umorzeniu postępowania wyciąg
4
z zatwierdzonej przez sędziego komisarza listy wierzytelności stanowi tytuł
egzekucyjny przeciwko upadłemu) ma znaczenie wyłącznie dla tego postępowania.
Zgłoszenie wierzytelności i postępowanie w przedmiocie ustalenia listy
wierzytelności nie jest traktowane jako oddzielna sprawa również przez art. 149
ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
(Dz.U. Nr 167, poz. 1398, ze zm. Tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 6 lipca
2007 r. III CZP 71/07 nie publ.).
Z tych wszystkich względów należy uznać, że postanowienie sądu drugiej
instancji uwzględniające zażalenie wierzyciela i dokonujące zmiany na liście
wierzytelności, a tym bardziej postanowienie oddalające zażalenie wierzycieli co do
kosztów postępowania, nie jest postanowieniem kończącym postępowanie
w sprawie w rozumieniu art. 4241
k.p.c.
Wobec tego i z tej przyczyny należało na podstawie art. 4248
§ 1 k.p.c.
odrzucić skargę jako niedopuszczalną .
kg