Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 51/07
POSTANOWIENIE
Dnia 26 września 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
(przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Irena Gromska-Szuster
SSN Marian Kocon
w sprawie z powództwa B. Spółki z o.o. w W.
przeciwko […] Bank SA w W.
o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 26 września 2007 r.,
zażalenia strony powodowej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 13 marca 2007 r.,
oddala zażalenie
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 13 marca 2007 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
kasacyjną powoda B. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w uzasadnieniu
podając, że powód nie wykonał w zakreślonym terminie zarządzenia z dnia 8 lutego
2007 r. do usunięcia braków formalnych skargi kasacyjnej poprzez złożenie
brakującego odpisu oraz jej opłacenia.
W zażaleniu od powyższego postanowienia powód zarzucił naruszenie art.
3986
§ 2 k.p.c., wywodząc, że odpis skargi strona przesłała listem poleconym,
o czym świadczy dowód nadania go w placówce pocztowej, zaś odmowa
przyznania zwolnienia od kosztów sądowych była w świetle sytuacji majątkowej
strony bezzasadna i pozbawiała ją, mimo korzystania ze zwolnienia od kosztów
sądowych w postępowaniu przed sądem pierwszej i drugiej instancji, prawa do
kontroli kasacyjnej. Wskazując na powyższe zarzuty i ich uzasadnienie, powód
wnosił o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości i rozpoznanie zażalenia
na postanowienie Sądu Apelacyjnego oddalające wniosek o zwolnienie od kosztów
sądowych w zakresie opłaty od skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarżący trafnie podnosił, że doręczył w terminie odpis skargi kasacyjnej.
Wezwanie do uzupełnienia braków formalnych doręczono pełnomocnikowi powoda
w dniu 8 lutego 2007 r. (k. 244); przedstawiając kopię pocztowego dowodu nadania
(k. 251) powód wykazał, że odpis skargi kasacyjnej został nadany w Urzędzie
Pocztowym W. 1 dnia 15 lutego 2007 r., co zgodnie art. 165 § 2 k.p.c. jest
równoznaczne z wniesieniem go w tym dniu do sądu.
Pomimo tego zażalenie nie zasługiwało na uwzględnienie.
Przy rozpoznawaniu zażalenia na postanowienie sądu drugiej instancji
odrzucające skargę kasacyjną wobec jej nieopłacenia, kognicją Sądu Najwyższego
objęty jest także wniosek skarżącego o zbadanie prawidłowości rozstrzygnięcia
w przedmiocie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. Taki wniosek został
3
złożony, trzeba zatem zwrócić uwagę, że dla uzasadnienia wniosku o zwolnienie od
kosztów sądowych skarżący złożył jedynie oświadczenie, że posiada
nieruchomość, nie posiada natomiast majątku ruchomego. Do oświadczenia tego
nie dołączono żadnych dowodów, w postaci bilansu spółki, wyciągu z kont
bankowych, czy też innych, obrazujących sytuację majątkową spółki. Trafnie uznał
Sąd Apelacyjny, że nie zostało wykazane, że skarżący nie ma wystarczających
środków na uiszczenie kosztów sądowych. Zgodnie z art. 103 u.o.k.s., zwolnienie
od kosztów sądowych może być przyznane osobie prawnej jeżeli wykazała, że nie
ma dostatecznych środków na ich uiszczenie. W sytuacji, gdy strona składająca
taki wniosek nie złoży jakiegokolwiek dowodu na potwierdzenie tego faktu, lub nie
poda jakichkolwiek informacji w tym zakresie, należy ją wezwać do usunięcia tego
braku w trybie art. 126 § 1 pkt 3 k.p.c. W niniejszej sprawie jednak nie istniała
potrzeba wydawania zarządzenia w tym przedmiocie, bowiem informacja dotycząca
sytuacji majątkowej spółki została złożona, tyle tylko, że poza dowodem
z oświadczenia prezesa zarządu spółki żadnego innego dowodu na potwierdzenie
potrzeby uzyskania zwolnienia od kosztów sądowych nie złożono. W tej sytuacji
Sąd Apelacyjny miał podstawy do uznania, że twierdzenie o braku dostatecznych
środków na uiszczenie kosztów sądowych nie zostało udowodnione. Dowody
w postaci bilansu, rachunku zysków, deklaracji CIT i VAT, zaświadczenia
bankowego, oświadczeń zarządu i raportów kasowych zostały złożone już po
wydaniu zaskarżonego postanowienia, są więc spóźnione. Nawet gdyby traktować
ich złożenie jako ponowny wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych (takiego
jednak skarżący nie złożył), to należy zwrócić uwagę na następujące kwestie.
Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejsze zażalenie przychyla się
do poglądu przedstawionego w postanowieniu z dnia 9 czerwca 2006 r., IV CZ
45/06 (LEX nr 187060), zgodnie z którym ponowny wniosek o zwolnienie
od kosztów sądowych, złożony przed upływem terminu wyznaczonego
do uiszczenia kosztów po prawomocnej odmowie uwzględnienia pierwszego
wniosku, przerywa bieg tego terminu. Jednakże okoliczności przytaczane na
uzasadnienie nowego wniosku o zwolnienie od kosztów powinny być rzeczywiście
„nowe”, to znaczy inne, niż powoływane poprzednio. Nie uzasadniają zatem
ponowienia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych, w świetle art. 103 u.k.s.c.,
4
te same argumenty, na które strona powoływała się przy rozpoznaniu
poprzedniego, prawomocnie oddalonego wniosku, nawet jeśli są one poparte
nowymi dowodami; nowe okoliczności, które uzasadniałyby kolejny wniosek
o zwolnienie od kosztów, powinny natomiast wynikać z pogorszenia się sytuacji
majątkowej strony w czasie, jaki przypada od złożenia poprzedniego wniosku.
Trzeba zatem wskazać, że wraz ze skargą kasacyjną powód składał wniosek
o zwolnienie od kosztów sądowych (k. 213), składając pisemne oświadczenie
(k. 219) na okoliczność posiadania nieruchomości i brak majątku ruchomego.
W odpowiedzi na wezwanie Sądu drugiej instancji do uzupełnienia braku
formalnego w postaci opłaty od skargi kasacyjnej po oddaleniu wniosku
o zwolnienie od kosztów sądowych pełnomocnik skarżącego przedstawił to samo
pismo, z uzupełnieniem jedynie o sprawozdanie finansowe i deklaracje podatkowe
sporządzone na dzień 30 listopada 2006 r., zaświadczenie Banku […],
oświadczenie Zarządu powoda o posiadanych rachunkach bankowych i raporty
kasowe (k. 227-238). Powyższe okoliczności nie są „nowe” — oświadczenie
bowiem, że powodowa spółka nie posiada żadnego majątku ruchomego, oznacza,
że aktywa spółki stanowi wyłącznie nieruchomość i właściwie tę samą okoliczność
żalący udokumentował Sądowi przez przedstawienie nowych dokumentów. Powód
nie wykazał natomiast, że od rozpoznania poprzedniego wniosku o zwolnienie od
kosztów sądowych pogorszyła się jego sytuacja majątkowa, co dodatkowo wpłynęło
na brak możliwości uiszczenia wpisu.
Mając na względzie powyższe, zażalenie podlegało oddaleniu na podstawie
art. 39814
k.p.c. w zw. z art. 3941
§ 3 k.p.c.
jz