Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 7 GRUDNIA 2007 R.
SNO 82/07
Sędziemu nie postawiono zarzutu popełnienia oczywistych omyłek, co
zdarza się w postępowaniu sądowym, ale zarzut uporczywej, wielokrotnej
odmowy sprostowania tych omyłek w sposób zgodny z prawem.
Nierespektowanie obowiązku ustawowego w tej ważnej kwestii procesowej nie
może być uznane za błahe, jedynie „techniczne”. Obowiązek ten ma chronić
integralność i rzetelność orzeczenia sądowego oraz gwarantować niemożność
pozaprawnej ingerencji w jego treść. Przypisane obwinionemu sędziemu
przewinienie służbowe stanowi zatem nie tylko oczywistą, ale także rażącą obrazę
prawa (art. 107 § 1 Prawa o u.s.p.).
Przewodniczący: sędzia SN Przemysław Kalinowski.
Sędziowie SN: Grzegorz Misiurek, Lech Walentynowicz
(sprawozdawca).
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem sędziego
Sądu Okręgowego – Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego oraz protokolanta po
rozpoznaniu w dniu 7 grudnia 2007 r. sprawy sędziego Sądu Rejonowego w związku z
odwołaniem obwinionej od wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z
dnia 15 maja 2007 r., sygn. akt (...)
1 ) z m i e n i ł z a s k a r ż o n y w y r o k w t e n s p o s ó b , ż e z o p i s u
c z y n u p r z y p i s a n e g o o b w i n i o n e j w y e l i m i n o w a ł
s p r a w ę o s y g n a t u r z e I C o 1 9 5 / 0 6 ;
2 ) w p o z o s t a ł y m z a k r e s i e z a s k a r ż o n y w y r o k u t r z y m a ł
w m o c y ;
3) kosztami postępowania odwoławczego obciążył Skarb Państwa.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wyrokiem z dnia 15 maja 2007 r. uznał
obwinioną – sędziego Sądu Rejonowego za winną tego, że w okresie od dnia 10
października 2005 r. do dnia 17 lipca 2006 r. w A., jako sędzia sprawozdawca w I
Wydziale Cywilnym Sądu Rejonowego, w rozpoznanych sprawach dopuściła się
przewinień służbowych polegających na oczywistej i rażącej obrazie przepisów prawa,
tj. art. 350 § 1 i 2 k.p.c. oraz art. 361 k.p.c. przez to, że nie wydając postanowień o
sprostowaniu omyłek pisarskich i niedokładności dokonała przeróbek na oryginałach
2
orzeczeń w następujących sprawach: I Co 195/06, I Co 26/06, I Ns 173/04, I Co
339/01, I Ns 94/06 i I C 246/05, zaś w orzeczeniach w sprawach: I Ns 391/04, I Co
835/05 i I Co 904/05 wbrew paragrafowi 138 ust. 3 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 1987 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania
sądów powszechnych nie omówiła naniesionych poprawek, tj. przewinienia
dyscyplinarnego z art. 107 § 1 u.s.p. i za to na mocy art. 109 § 1 pkt 1 u.s.p. wymierzył
jej karę dyscyplinarną upomnienia.
Sąd Dyscyplinarny dokonał następujących ustaleń faktycznych:
W sprawie o podział majątku wspólnego (I Ns 391/04) obwiniona przy użyciu
korektora zatarła dotychczasowy zapis słowny kwoty „sześćset trzydzieści 94/100”
przyznanej jako wynagrodzenie biegłemu w postanowieniu z dnia 12 stycznia 2006 r.,
wpisując „siedemset dziesięć 54/100”. Uczyniła to przed podpisaniem i ogłoszeniem
orzeczenia.
W postanowieniu z dnia 10 października 2005 r. (I Co 835/05) obwiniona
dokonała odręcznej poprawki numeru bankowego tytułu egzekucyjnego, wpisując rok
„2006”. Uczyniła to przed podpisaniem i ogłoszeniem orzeczenia.
W postanowieniu z dnia 8 listopada 2005 r. (I Co 904/05) obwiniona poprawiła
odręcznie przy użyciu korektora kwotę „4100”, a także w oznaczeniu sygnatury
sprawy dopisała litery „Co”. Uczyniła to przed podpisaniem i ogłoszeniem orzeczenia.
W postanowieniu z dnia 12 stycznia 2006 r., w sprawie I Co 26/06, obwiniona
błędnie określiła sygnaturę jako „I Co 25/06”. Następnie sporządzony został inny,
różniący się układem graficznym, egzemplarz z oznaczeniem sygnatury „I Co 26/06”,
który sędzia Sądu Rejonowego podpisała i który został załączony do akt sprawy.
Przewodnicząca I Wydziału Cywilnego Sądu Rejonowego zarządzeniem z dnia 5
czerwca 2006 r. poleciła obwinionej przedstawić akta z jej referatu (I Ns 173/04)
celem rozważenia sprostowania postanowienia z dnia 16 stycznia 2006 r. przez
wpisanie nazwiska protokolanta oraz daty i miejsca rozpoznania sprawy. Obwiniona
sędzia Sądu Rejonowego przerobiła orzeczenie w ten sposób, że odręcznie dopisała w
postanowieniu nazwisko protokolanta oraz datę rozpoznania sprawy.
Przewodnicząca Wydziału wydała zarządzenie o przedstawieniu obwinionej akt
sprawy I Co 339/01 celem rozważenia sprostowania omyłki pisarskiej w
postanowieniu z dnia 30 lipca 2001 r. Obwiniona sędzia przerobiła to postanowienie w
ten sposób, że w błędnej sygnaturze „I Co 338/01” skreśliła cyfrę „8”, nadpisując
cyfrę „9”.
Przewodnicząca Wydziału zarządzeniem z dnia 19 czerwca 2006 r. zleciła
obwinionej przedstawienie akt sprawy I Ns 94/06 celem sprostowania błędnej
sygnatury zamieszczonej w postanowieniu z dnia 22 maja 2006 r. Obwiniona dokonała
wówczas odręcznej przeróbki sygnatury, skreślając cyfrę „136” i nadpisując „94”.
3
W sprawie I C 246/05 obwiniona przerobiła datę postanowienia o przyznaniu
biegłemu wynagrodzenia, skreślając cyfrę „5” i nadpisując cyfrę „6”.
W orzeczeniach w czterech sprawach obwiniona sędzia dokonała błędnych
wpisów, a mianowicie w postanowieniu z dnia 5 stycznia 2006 r. (I Co 1176/05)
błędnie wpisała nazwisko dłużnika, w wyroku zaocznym w sprawie I C 84/05 – datę
orzeczenia, a w postanowieniach w sprawach I Co 6/06 i I Co 195/06 – sygnatury
orzeczeń. W sprawach tych obwiniona nie dokonała przerobienia orzeczeń,
odmawiając sprostowania omyłek.
Sąd Dyscyplinarny uznał, że sędzia Sądu Rejonowego – nie dokonując poprawek
orzeczeń w sprawach I C 84/05, Co 6/06, I Co 195/06 i I Co 1176/05 – nie dopuściła
się przewinienia dyscyplinarnego w tym zakresie. Za oczywiste i rażące naruszenie
prawa Sąd uznał natomiast dokonanie przez obwinioną przeróbek i poprawek
wskazanych orzeczeń, przed i po ich podpisaniu oraz ogłoszeniu, z pominięciem
przewidzianej prawem procedury przewidzianej w art. 350 § 1 i 2 k.p.c. w związku z
art. 367 k.p.c. oraz w § 138 ust. 3 regulaminu sądowego (art. 107 § 1 u.s.p.),
wymierzając za to przewinienie służbowe karę dyscyplinarną upomnienia (art. 109 § 1
pkt 1 u.s.p.).
Powyższy wyrok został zaskarżony przez obwinioną, która w odwołaniu wniosła
– w pierwszej kolejności – o jego zmianę i uniewinnienie jej od wszystkich
przypisanych przewinień służbowych. Alternatywne wnioski zmierzały natomiast do
zmiany wyroku i odstąpienia od wymierzenia kary na podstawie art. 109 § 5 u.s.p.
albo do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Sędzia Sądu Rejonowego przedstawiła zarzut obrazy prawa materialnego, a
mianowicie art. 107 § 1 u.s.p., ponieważ – jej zdaniem – przypisane uchybienia
służbowe nie mają rażącego charakteru, nikomu nie wyrządziły szkody i nie cechuje
ich społeczna szkodliwość.
Zarzuciła również nadmierną surowość orzeczonej kary dyscyplinarnej (art. 438
pkt 4 k.p.k.), niedostosowaną do stopnia przewinienia.
W odwołaniu zamieszczone zostały również sugestie, że w postępowaniu
dyscyplinarnym nie zostały uwzględnione wszystkie jej wnioski, w szczególności w
odniesieniu do zbadania obowiązków pracodawcy (art. 943
§ 1 k.p. i art. 109 § 2 k.p.) i
stosunków międzyludzkich w Sądzie Rejonowym.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Nieuzasadniony jest wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie
sprawy do ponownego rozpoznania. Materiał dowodowy odnoszący się do
przypisanych obwinionej czynów jest oczywisty, niekwestionowany przez nią (z
wyjątkiem sprawy o sygnaturze I Co 195/06), potwierdzony w załączonych aktach.
Również postępowanie przed Sądem Dyscyplinarnym było prowadzone w sposób
4
prawidłowy. Obwiniona sędzia złożyła tam obszerne wyjaśnienia w zakresie
stawianych jej zarzutów. Co więcej, Sąd Dyscyplinarny na podstawie tych wyjaśnień
określił czas dokonania poprawek w sprawach o sygnaturach: I C 84/05, I Co 1176/05
i I Co 6/06.
Nie mają natomiast związku z postępowaniem dyscyplinarnym okoliczności
odnoszące się do pracodawcy, nawiązujące do przepisów art. 943
§ 1 k.p. i art. 109 § 2
k.p. Sąd Dyscyplinarny wykorzystał wszakże informacje o sytuacji osobistej
obwinionej, także na tle stosunków międzyludzkich, w kontekście orzeczonego
wymiaru kary. Miał bowiem na uwadze, że „znajdowała się ona w szczególnej sytuacji
zawodowej, było prowadzone przeciwko niej postępowanie dyscyplinarne, dochodziło
do nieporozumień z Przewodniczącą Wydziału, była zdenerwowana i przemęczona”.
Sąd Dyscyplinarny m.in. ustalił, że w sprawie o sygnaturze I Co 195/06
obwiniona nie dokonała poprawek orzeczenia. Fakt ten znajduje potwierdzenie w
załączonych aktach. Należało zatem – uwzględniając odwołanie w tej części – z opisu
czynu przypisanego obwinionej wyeliminować sprawę o sygnaturze I Co 195/06.
Mieści się to w sferze ustaleń faktycznych. W pozostałym zakresie zaskarżony wyrok
został utrzymany w mocy.
Przypisane obwinionej przewinienie służbowe jest oczywiste, jako że stanowi
naruszenie jednoznacznych przepisów prawa, w szczególności art. 350 § 1 i 2 k.p.c. W
przewidzianym tam trybie sprostowanie następuje w formie postanowienia sądu (art.
354 k.p.c. w związku z art. 350 § 1 i 2 k.p.c. i art. 361 k.p.c.). Istotne jest to, że
obwiniona sędzia nie stała pod zarzutem popełnienia oczywistych omyłek, co zdarza
się w postępowaniu sądowym, ale pod zarzutem uporczywej, wielokrotnej odmowy
sprostowania owych omyłek w sposób zgodny z prawem. Nierespektowanie
obowiązku ustawowego w tej ważnej kwestii procesowej nie może być uznane za
błahe, „techniczne”. Obowiązek ten ma bowiem obronić integralność i rzetelność
orzeczenia sądowego, gwarantując niemożność pozaprawnej ingerencji w jego treść.
Przypisane obwinionej przewinienie służbowe stanowi zatem nie tylko oczywistą, lecz
także rażącą obrazę prawa (art. 107 § 1 u.s.p.).
Stanowisko takie zajął już Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny w wyroku
dyscyplinarnym z dnia 17 maja 2007 r., SNO 29/07. Uznał mianowicie, że
dokonywanie przez sędziego Sądu Rejonowego sprostowania orzeczeń bez wydawania
stosownych postanowień stanowi przewinienie dyscyplinarne (art. 107 § 1 u.s.p.).
Odstąpienie wówczas od wymierzenia kary na podstawie art. 109 § 5 u.s.p. nie
zmienia tej wiążącej oceny w odniesieniu do oczywistego i rażącego naruszenia
prawa.
Z przedstawionych przyczyn wymierzona obwinionej przez Sąd Dyscyplinarny
w rozpoznawanej sprawie kara upomnienia (art. 109 § 1 pkt 1 u.s.p.) nie może być
uznana za rażąco niewspółmierną (art. 438 pkt 4 k.p.k.). Jest to bowiem
5
najłagodniejsza kara w katalogu kar dyscyplinarnych, a ponadto obwiniona skorzystała
już z dobrodziejstwa przewidzianego w art. 109 § 5 u.s.p. Sąd Dyscyplinarny
uwzględnił przy tym okoliczności mogące przemawiać za złagodzeniem kary.
Kosztami postępowania odwoławczego został obciążony Skarb Państwa (art. 133
u.s.p.).

SNO 82/07

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia