Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 99/07
POSTANOWIENIE
Dnia 9 stycznia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Gerard Bieniek (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Marian Kocon
w sprawie z powództwa W. Ś. i S. W.
przeciwko G. N.-P., R. P. i D. P.
o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 stycznia 2008 r.,
zażalenia powodów
na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 15 maja 2007 r., sygn. akt I ACa (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 15.05.2007 r. ustalił wartość przedmiotu
zaskarżenia na kwotę 116.699,63 zł i odrzucił apelację powodów wniesioną od wyroku
Sądu Okręgowego w S. z dnia 29.09.2006 r., z tego względu, że nie została ona
należycie opłacona.
Powodowie wnieśli zażalenie na to postanowienie domagając się jego uchylenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wytaczając powództwo o uznanie umowy sprzedaży nieruchomości położonej w
S. przy ul. S. zawartej pomiędzy spółką „A.(...)” a pozwanymi za bezskuteczną wobec
powodów, wartość przedmiotu sporu została określona na kwotę 116.699,63 zł.
Następnie powodowie sprecyzowali żądanie pozwu domagając się uznania za
2
bezskuteczne umów: z dnia 27.09.2004 r. o ustanowieniu i sprzedaży odrębnej
własności lokalu nr 2, 3, 4 i 5 położonych w S. przy ul. S. oraz z dnia 23.11.2005 r.
dotyczącej darowizny lokalu nr 2 położonego w S. Wartość przedmiotu sporu nie uległa
zmianie.
Wyrokiem z dnia 29.09.2006 r. Sąd Okręgowy powództwo oddalił i zasądził
koszty procesu od powodów na rzecz pozwanych. Od tego wyroku powodowie wnieśli
apelację zaskarżając wyrok Sądu Okręgowego w całości i domagali się zmiany tego
wyroku przez uwzględnienie powództwa w całości względnie jego uchylenia i
przekazania sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. W apelacji tej
powodowie oznaczyli wartość przedmiotu zaskarżenia na kwotę 80.000 zł i uiścili opłatę
stosunkową w kwocie 4.000 zł obliczoną od tej wartości przedmiotu zaskarżenia. W
uzasadnieniu apelacji podnieśli, że lokal nr 3 został przez pozwanych sprzedany w
trakcie procesu, a wartość lokalu nr 2, który był przedmiotem darowizny, została
określona w umowie darowizny na kwotę 80.000 zł, co uzasadnia na podstawie art. 368
§ 2 k.p.c., stosownego a contrario, obniżenie wartości przedmiotu zaskarżenia w
stosunku do wartości przedmiotu sporu. Tej argumentacji nie podzielił Sąd Apelacyjny
wskazując, że skoro powodowie zaskarżyli wyrok Sądu Okręgowego w całości, a to
rozstrzygnięcie objęło spór co do kwoty wskazanej jako wartość przedmiotu sporu, to
konsekwentnie opłata sądowa winna być obliczona i uiszczona od kwoty 116.699,63 zł.
Skoro tego nie uczyniono, to apelacja podlegała odrzuceniu jako nienależycie opłacona.
Stanowisko Sądu Apelacyjnego znajduje uzasadnienie w obowiązujących przepisach
kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z art. 368 § 2 k.p.c. w sprawach o prawa
majątkowe należy w apelacji oznaczyć wartość przedmiotu zaskarżenia, która - co do
zasady - nie może być wyższa od wartości przedmiotu sporu. W przepisie tym
wskazano jedynie dwa wyjątki od tej zasady. Wskazanie wartości przedmiotu
zaskarżenia niższej od wartości przedmiotu sporu jest oczywiście możliwe, o ile strona
skarży wyrok w określonej części, a nie w całości. Wówczas wartość przedmiotu
zaskarżenia oznacza wartość prawa majątkowego tej części wyroku, w której jest on
przez stronę kwestionowany. W niniejszej sprawie powodowie zaskarżyli wyrok Sądu
Okręgowego oddalający powództwo w całości, przy czym to rozstrzygnięcie Sądu
Okręgowego obejmowało pierwotne żądania uznania za bezskuteczne dwóch umów tj.
umowy ustanowienia i sprzedaży odrębnej własności lokali oraz umowy darowizny.
Powodowie nie tylko zaskarżyli ten wyrok w całości, lecz wnioskowali o jego zmianę i
3
uwzględnienie powództwa w całości względnie przekazanie sprawy do ponownego
rozpoznania sądowi I instancji.
Konsekwentnie więc przy tak określonym zakresie zaskarżenia i wskazanej
uprzednio wartości przedmiotu sporu, określenie wartości przedmiotu zaskarżenia na
niższą wartość nie było dopuszczalne i trafnie Sąd Apelacyjny na podstawie art. 25 § 1
w związku z art. 368 § 2 k.p.c. ustalił prawidłowo wartość przedmiotu zaskarżenia.
Odrzucając apelację Sąd II instancji nie naruszył przy tym art. 370 i 1302
§ 3 k.p.c.
Zgodnie bowiem z art. 1302
§ 3 k.p.c. sąd odrzuca bez wezwania o uiszczenie opłaty
apelację wniesioną m.in. przez radcę prawnego, podlegającą opłacie stosunkowej
obliczonej od wskazanej przez stronę wartości przedmiotu zaskarżenia. To ostatnie
sformułowanie oznacza, że przepis ten znajduje zastosowanie także wówczas, gdy
wskazana przez stronę wartość przedmiotu zaskarżenia nie jest prawidłowa i od tej
błędnie wskazanej wartości uiszczono opłatę sądową. Obowiązkiem profesjonalnego
pełnomocnika jest bowiem przestrzeganie reguł dotyczących prawidłowego określenia
wartości przedmiotu zaskarżenia i uiszczenia opłaty sądowej obliczonej od tej wartości.
Z tych przyczyn, na podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z art. 39814
k.p.c.,
zażalenie należało oddalić.