Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 17 KWIETNIA 2008 R.
SNO 22/08
Przewodniczący: sędzia SN Marek Pietruszyński (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Roman Sądej, Tadeusz Wiśniewski.
S ą d N a j w y ż s z y  S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem sędziego
Sądu Okręgowego Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego oraz
protokolanta po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2008 r. sprawy sędziego Sądu
Rejonowego w związku z odwołaniem obrońcy obwinionej od wyroku Sądu
Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 10 grudnia 2007 r., sygn. akt (...)
u t r z y m a ł w m o c y zaskarżony w y r o k , a kosztami sądowymi postępowania
odwoławczego obciążył Skarb Państwa.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 10 grudnia 2007
r., sygn. akt (...), sędzia Sądu Rejonowego została uznana za winną tego, że w okresie
od dnia 5 września 2006 r. do dnia 1 kwietnia 2007 r., orzekając w VI Wydziale
Grodzkim Sądu Rejonowego, dopuściła się oczywistej i rażącej obrazy przepisów
prawa, to jest art. 2 § 1 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 8 k.p.w. i § 68 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z 19 listopada 1987 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania
sądów powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 218 ze zm.) oraz § 62 rozporządzenia
Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. – Regulamin urzędowania sądów
powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 249), przez rażącą bezczynność w 50 sprawach o
wykroczenia, przydzielonych obwinionej do załatwienia i na podstawie art. 107 § 1 w
zw. z art. 109 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych orzekł karę dyscyplinarną upomnienia.
Od tego orzeczenia odwołanie złożyła obwiniona.
W środku odwoławczym dotyczącym całości rozstrzygnięcia podniosła zarzut
błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, który polegał na
uznaniu, że uchwalony przez Kolegium Sądu Okręgowego podział czynności,
zobowiązujący obwinioną do orzekania we wszystkich sprawach o wykroczenia,
upoważniał ją do wykonywania czynności zastrzeżonych wyłącznie dla
przewodniczącego wydziału, zgodnie z § 63 ust. 1 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z 19 listopada 1987 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania
sądów powszechnych oraz stwierdzeniu, że nie podejmowanie czynności w 50
sprawach o wykroczenia, w sytuacji konieczności oczekiwania na potwierdzenie
2
informacji, co do toku i zakresu toczącego się równolegle postępowania karnego w
tychże sprawach, było rażącą bezczynnością i wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku
i uniewinnienie jej od zarzucanego czynu, ewentualnie o uchylenie wyroku i
przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
W zakresie zarzutu pierwszego odwołania należało rozważyć, czy sędziemu,
któremu przydzielono w ramach podziału czynności rozpoznawanie wszystkich spraw
o wykroczenia, mogły zostać przekazane uprawnienia w zakresie podejmowania
czynności wstępnych w tych sprawach, w tym do orzekania o odmowie wszczęcia
postępowania w tych sprawach, czy też czynności te były zastrzeżone wyłącznie dla
przewodniczącej wydziału. Akty prawne określające wewnętrzną organizację sądów i
zasady ich urzędowania, obowiązujące w okresie wskazanym we wniosku o
rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej, a to Regulamin wewnętrznego urzędowania
sądów powszechnych (§ 63 ust. 1) i Regulamin urzędowania sądów powszechnych (§
341), określiły szereg czynności wstępnych o charakterze formalnym i procesowym,
które zobowiązany jest podjąć przewodniczący wydziału, aby zapewnić rozpoznanie
wniosku o ukaranie w sprawie o wykroczenie bez zbędnej zwłoki. Regulamin
wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych przewidywał też, że
przewodniczący wydziału może upoważnić sędziego do wykonania wskazanych
czynności wstępnych (§ 63 ust. 3). Wskazane akty prawne nie określiły jednak wprost
osoby zobowiązanej do podejmowania decyzji w przedmiocie odmowy wszczęcia
postępowania w sprawie o wykroczenie. W tym zakresie należało zatem odwołać się
do treści art. 59 § 2 k.p.w., który stanowi, że prezes sądu orzekając jednoosobowo
odmawia wszczęcia postępowania. Z kolei art. 32 § 3 k.p.w. wskazuje, że
postanowienia wydaje prezes sądu i upoważniony sędzia. Zatem to każdy
upoważniony sędzia mógł podejmować decyzje w przedmiocie odmowy wszczęcia
postępowania w sprawach o wykroczenia. Forma tego upoważnienia nie została
określona. Oczywistym jest, że upoważnienie to, ze względu na potrzebę
jednoznacznego określenia zakresu czynności sędziego, powinno nastąpić w formie
pisemnej, ale niezachowanie tej formy, a określenie sfery działania sędziego w inny,
czytelny dla niego sposób, było dla sędziego wiążące. W wydziale, w którym pełniła i
pełni służbę obwiniona wykształciły się – w drodze uzgodnienia – takie zasady pracy
sędziów, według których sędzia, któremu poruczono zgodnie z podziałem czynności
orzekanie we wszystkich sprawach wykroczeniowych, wykonywał, bez pisemnego
upoważnienia, wszystkie czynności związane z tymi sprawami, w tym te dotyczące
odmowy wszczęcia postępowania. Zasady te były akceptowane przez wszystkich
sędziów, także przez obwinioną, zwłaszcza gdy pełniła obowiązki przewodniczącej
wydziału, jak i wtedy, gdy dokonano nowego podziału czynności sędziowskich.
3
Dlatego nie zasługują na uznanie twierdzenia obwinionej, że podejmowanie decyzji,
zwłaszcza w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania, należało do wyłącznej
sfery obowiązków przewodniczącej wydziału i to ona powinna ponosić
odpowiedzialność dyscyplinarną za stwierdzone uchybienia w sprawach o
wykroczenia. Takiej oceny pierwszego z zarzutów nie może zmienić fakt, że w toku
toczącego się postępowania dyscyplinarnego przewodnicząca wydziału, upoważniła
obwinioną do wykonywania czynności wstępnych w zakresie spraw o wykroczenia w
formie pisemnej, gdyż ta decyzja spowodowana była chęcią stworzenia na przyszłość
sformalizowanych zasad dotyczących sposobu określenia zakresu obowiązków
sędziów.
Odnosząc się do drugiego zarzutu wskazać należało, że jak wynika ze
zgromadzonych dowodów rzeczowych i osobowych, rozstrzyganie przez obwinioną ze
znaczną zwłoką, naruszającą cele postępowania określone w art. 2 § 1 pkt 4 k.p.k.
(stosowanym w postępowaniu w sprawach o wykroczenia z mocy art. 8 k.p.w.), w
przedmiocie istnienia w przydzielonych jej 50 sprawach o wykroczenia negatywnej
przesłanki procesowej ( art. 61§1 k.p.w.), nie miało żadnego uzasadnienia
procesowego, jak też w okolicznościach tych spraw. Przerwanie rażącej bezczynności
obwinionej w podejmowaniu tych rozstrzygnięć nastąpiło zresztą dopiero w obliczu
zarządzonej przez Prezesa Sądu Rejonowego lustracji jej decernatu, co słusznie
wyeksponował Sąd dyscyplinarny pierwszej instancji. W świetle wskazanych
okoliczności, nie można zasadnie kwestionować wysokości kary dyscyplinarnej
orzeczonej wobec obwinionego sędziego przez Sąd dyscyplinarny pierwszej instancji.
Uwzględnienie całości argumentacji, skutkowało uznanie podniesionych
zarzutów za niezasadne.