Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 6 maja 2008 r.
I PZ 6/08
Kwota premii, od której zależeć ma wysokość emerytury, nie określa war-
tości przedmiotu sporu i zaskarżenia w sprawie przed sądem pracy o ustalenie
jej wysokości dla potrzeb przeliczenia emerytury (art. 3982
§ 1 i art. 22 k.p.c.).
Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie SN: Zbigniew
Korzeniowski (sprawozdawca), Andrzej Wróbel.
Sąd Najwyższy¸ po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 maja
2008 r. sprawy z powództwa Edwarda G. przeciwko F.A.P. SA z siedzibą w B.-B. o
ustalenie wysokości wynagrodzenia zawartego w treści zaświadczenia o zatrudnieniu
i wynagrodzeniu, na skutek zażalenia powoda na postanowienie Sądu Okręgowego
w Bielsku-Białej z dnia 20 listopada 2007 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej odrzucił skargę
kasacyjną powoda Edwarda G. ze względu na wartość przedmiotu zaskarżenia (art.
3982
§ 1 k.p.c.).
Powód wystąpił z pozwem o ustalenie wynagrodzenia w latach 1967-77, wyż-
szego niż podane w zaświadczeniu o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (Rp 7), w celu
przeliczenia jego emerytury, przez uwzględnienie wypłaconych premii. Sąd Rejono-
wy w Bielsku-Białej wyrokiem z 13 lutego 2007 r. oddalił powództwo przyjmując brak
legitymacji biernej strony pozwanej - F.A.P. SA w B.-B. Sąd Okręgowy w Bielsku-
Białej wyrokiem z 17 maja 2007 r. oddalił apelację powoda ze względu na brak inte-
resu prawnego w rozumieniu art. 189 k.p.c. w ustaleniu wysokości wynagrodzenia
dla celów ubezpieczeniowych, gdyż powód może wystąpić o ustalenie wysokości
emerytury do organu rentowego (wyrok SN z 1 grudnia 1983 r., I PRN 189/83,
OSNCP 1984 nr 7, poz. 121; uchwała z 17 czerwca 1987 r., III PZP 19/87, OSNCP
2
1988 nr 10, poz.132). Po wniesieniu skargi kasacyjnej pełnomocnik powoda radca
prawny został wezwany do podania wartości przedmiotu zaskarżenia i określił ją na
kwotę 97.370 zł, jako wartość brakujących premii w zaświadczeniu o wynagrodzeniu
(Rp 7) obejmującym lata 1967-77. Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej postanowieniem z
21 września 2007 r. odrzucił skargę kasacyjną na podstawie art. 1302
§ 3 k.p.c. w
związku z art. 35 ust. 1 ustawy z 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych wobec nieopłacenia jej opłatą stosunkową, lecz tylko podstawową w kwo-
cie 30 zł.
Po zażaleniu pełnomocnika powoda wskazującego, że podana wartość
przedmiotu zaskarżenia odpowiadała wartości pieniądza w latach 1967-77, czyli
przed denominacją 97.370 zł, Sąd Okręgowy postanowieniem z 20 listopada 2007 r.
uchylił swoje postanowienie z 21 września 2007 r. na podstawie art. 395 § 2 k.p.c. i
odrzucił skargę kasacyjną na podstawie art. 3982
§ 1 k.p.c. ze względu na wartość
przedmiotu zaskarżenia wynoszącą 9 zł i 37 gr.
W zażaleniu powód zarzucił naruszenie prawa, gdyż po przeliczeniu wartości
spornej premii z lat 1967-77 obecna jej wartość wynosi 40.200 zł i taka też jest war-
tość przedmiotu zaskarżenia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie jest zasadne. W sprawie o prawo majątkowe konieczne jest
oznaczenie wartości przedmiotu sporu i zaskarżenia dla apelacji i skargi kasacyjnej.
Zaniechano tego wcześniej, co jednak nie usprawiedliwia dowolnego określenia
wartości przedmiotu zaskarżenia w skardze kasacyjnej. Skarżący nie określił właści-
wie tej wartości.
Wartość przedmiotu sporu określa się nie tylko w sprawach o świadczenie
lecz również w innych sprawach majątkowych (art. 19 § 2 k.p.c.). Należy do nich
także powództwo z art. 189 k.p.c., gdy ustalane prawo lub stosunek prawny mają
charakter majątkowy. Nie obejmuje ono ustalania samych faktów, gdyż takie ustale-
nie nie może być samodzielnym przedmiotem powództwa (sprawy sądowej). Sąd
ustala fakty tylko wtedy, gdy mają wpływ na rozstrzygnięcie o prawie. Zasada ta do-
tyczy również powództwa o ustalenie prawa lub stosunku prawnego, którego nie
uzasadnia sam interes faktyczny lecz prawny w określonym ustaleniu prawa lub sto-
3
sunku prawnego (art. 189 k.p.c.). Powód wystąpił o ustalenie wysokości wypłaconej
mu w latach 1967-77 premii dla przeliczenia podstawy wymiaru emerytury.
W tym postępowaniu zażaleniowym nie można wiążąco ocenić, czy prawidło-
we było stwierdzenie braku interesu prawnego jako przyczyny oddalenia apelacji (art.
189 i 385 k.p.c.). Wnosząc skargę powód podtrzymuje jednak żądanie (powództwo),
mimo wskazania w zaskarżonym wyroku na możliwość dochodzenia ustalenia wyso-
kości wynagrodzenia i przeliczenia podstawy emerytury w odrębnym postępowaniu
przed organem rentowym z prawem odwołania się do sądu ubezpieczeń społecz-
nych. Konsekwentnie rodzi to pytanie o sposób ustalenia wartości przedmiotu sporu i
zaskarżenia w sprawie, w której przedmiotem żądania jest samo ustalenie wysokości
wypłaconej premii i odpowiednie skorygowanie zaświadczenia o wynagrodzeniu (Rp
7). Interes prawny był tu zasadniczym elementem sprawy warunkującym dopusz-
czalność powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.). Decydował o jej majątkowym cha-
rakterze i determinował sposób ustalenia wartości przedmiotu sporu oraz zaskarże-
nia. Interes ten powód sam wystarczająco precyzyjnie określił w pozwie i w dalszym
postępowaniu, również w skardze kasacyjnej. Chodzi o ustalenie wielkości przycho-
du mającego wpływ na zwiększenie podstawy wymiaru emerytury. Takie żądanie
powództwa o ustalenie wysokości wypłaconej premii, a więc określonego przychodu,
ma służyć do przeliczenia podstawy wymiaru emerytury i w efekcie doprowadzić do
uzyskania jej w wyższej wysokości. Właśnie taki efekt dochodzonego ustalenia decy-
duje o wartości przedmiotu zaskarżenia, gdyż kwota premii stanowi ustalenie tylko
samego faktu, jakim jest wypłacenie określonej części wynagrodzenia. Dla wartości
przedmiotu zaskarżenia konieczne było więc ustalenie wartości majątkowej prawa,
które warunkuje powództwo o ustalenie. Wartość tego prawa określa różnica pomię-
dzy emeryturą otrzymywaną i tą, którą powód mógłby uzyskać po przeliczeniu świad-
czenia na podstawie ustalonych premii z lat 1967-77. Interes prawny, przy założeniu,
że sprawę winien rozpoznać sąd pracy i samo powództwo na podstawie art. 189
k.p.c. jest dopuszczalne, wyraża się więc w wyższej emeryturze, jaką mógłby uzy-
skać przy uwzględnieniu powództwa. Prowadzi to do prawnego algorytmu ustalania i
przeliczania wysokości emerytury. Jego elementy składowe określa ustawa z 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Chodzi tu o sposób przeliczenia z art.
111 w związku z art. 53 tej ustawy wraz z przepisami dotyczącymi podstawy wymiaru
(wskaźnika wysokości podstawy wymiaru) i kwoty bazowej (art. 15 i 19). Różnica w
wysokości emerytury aktualnej i zakładanej (hipotetycznej) wyznacza wartość
4
przedmiotu sporu (art. 22 k.p.c.). Inaczej ujmując skarżący winien z zastosowaniem
ustawowego algorytmu wykazać, iż sporne kwoty premii zwiększyłyby na tyle jego
emeryturę, iż wartość roczna tej różnicy przekraczałaby 10 tys. (art. 3982
§ 1 k.p.c. w
związku z art. 22 k.p.c.). Tak wyliczonej wartości przedmiotu zaskarżenia skarżący w
ogóle nie przedstawił. Natomiast cały czas niezasadnie wskazuje na kwotę łączną
premii, która należała do podstawy faktycznej sprawy i stąd sama w sobie nie mogła
decydować o wartości przedmiotu zaskarżenia. Bez znaczenia było więc to czy jej
wartość określono przed czy po denominacji. Skarżący ma właściwie określić war-
tość przedmiotu zaskarżenia w skardze kasacyjnej. Nie uczynił tego według wskaza-
nych wymagań. Odrzucenie skargi z tej przyczyny ostatecznie okazuje się zasadne.
Skarżący nie mógł zmieniać wartości przedmiotu zaskarżenia przez podanie jej do-
piero w zażaleniu. Nowa kwota określona w zażaleniu na 42 tys. zł, nawet gdyby za
skarżącym założyć, że ekwiwalentnie (wartościowo) odpowiada premii z lat 1967-77,
nadal należy do sfery faktycznej, która nie decyduje o wartości przedmiotu zaskarże-
nia. Kwota premii (przychodu), od której zależeć ma wysokość emerytury, nie określa
wartości przedmiotu sporu i zaskarżenia w sprawie o ustalenie wysokości wynagro-
dzenia (Rp 7) dla potrzeb przeliczenia emerytury.
Z tych motywów, wobec nieokreślenia wartości przedmiotu zaskarżenia, od
której zależało przyjęcie skargi, oddalono zażalenie na podstawie art. 39814
w
związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
========================================