Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2013 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku

V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Elżbieta Rosłoń

Protokolant: Irena Prochowicz

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2013 roku w Białymstoku

sprawy M. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

o wypłatę niezrealizowanego świadczenia

na skutek odwołania M. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w B.

z dnia 29 stycznia 2013 roku

Nr (...)

Oddala odwołanie.

sygn. akt V U 279/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29.01.2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w B. odmówił wypłacenia M. G. świadczeń emerytalnych za okres
od 1.07.2000 r. do 31.12.2002 r. W uzasadnieniu decyzji wskazał, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13.11.2012 r. (Dz. U. 2012, poz. 1285) oraz przepisami ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), wznowieniu podlega wypłata emerytury, do której prawo zostało zawieszone na podstawie art. 103a tej ustawy od dnia 1.10.2011 r. bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą,
na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury. M. G. nabyła prawo do emerytury od 25.04.1999 r., które następnie zostało zawieszone od 1.07.2000 r. z uwagi na nierozwiązanie stosunku pracy, w oparciu o przepis art. 103 ust. 2a w/w ustawy, wprowadzony ustawą z dnia 21.01.2000 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 9, poz. 118). Przepis ten nie został wymieniony w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13.11.2012 r. wobec czego organ rentowy wydał decyzję odmowną. Wypłata emerytury podjęta została od 1.01.2003 r., po rozwiązaniu przez M. G. umowy o pracę.

M. G. wniosła odwołanie od powyższej decyzji. W uzasadnieniu wskazała, że powołane w zaskarżonej decyzji przepisy art. 103 ust. 2a i art. 103a niczym się nie różnią. Przepis art. 103 ust. 2a po jego uchyleniu został zredagowany w tym samym brzmieniu jako przepis art. 103a. Trybunał Konstytucyjny kontrolował zatem identycznie brzmiący przepis art. 103a tej samej ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jak wcześniejszy przepis art. 103 ust. 2a. W związku
z powyższym zawieszenie odwołującej prawa do emerytury nastąpiło na podstawie przepisu wymienionego w wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Przepis został uznany za niezgodny
z art. 2, 21 i 64 Konstytucji.

W ocenie odwołującej w wyroku tym wyraźnie stwierdzono, że nabycie prawa
do emerytury bez rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, odnosi się również do tych emerytów, którzy nabyli prawo do emerytury na mocy wcześniejszych przepisów,
przed 1.01.2011 r., bez ograniczenia czasowego. Nie budzi więc wątpliwości, że wyrok ten dotyczy wszystkich emerytów, którzy znaleźli się w takiej sytuacji, w tym odwołującej.

Organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie. Powołał się
na argumentację taką jak w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje.

M. G. nabyła prawo do emerytury od dnia 25.04.1999 r. kontynuując zatrudnienie w Zespole Szkół Zawodowych nr (...) w B.. Zatrudnienie to trwało do 31.12.2002 r.

Decyzją z dnia 21.07.2000 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wstrzymał jej wypłatę emerytury od 1.07.2000 r. W uzasadnieniu podał, że ustawą z dnia 21.01.2000 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 9, poz. 118) dodany został do art. 103 ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych przepis ust. 2a, zgodnie
z którym prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego.

Decyzją z dnia 16.01.2003 r. organ rentowy wznowił wypłatę emerytury poczynając od 1.01.2003 r., ponieważ wnioskodawczyni z dniem 31.12.2002 r. rozwiązała stosunek pracy.

Okoliczności powyższe pozostawały bezsporne i zostały ustalone na podstawie akt ZUS.

Prawo do emerytury nabyte przez wnioskodawczynię od 25.04.1999 r., mogło być realizowane przez wypłatę świadczenia, przy jednoczesnym kontynuowaniu zatrudnienia bowiem obowiązujący wówczas stan prawny, wynikający z art. 103 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 162,
poz. 1118), nie wiązał kwestii pobierania świadczenia emerytalnego z zaprzestaniem zatrudnienia.

Ustawą z dnia 21.01.2000 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 9,
poz. 118) ustawodawca dodał do art. 103 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ustęp 2a, warunkujący realizację prawa do emerytury uprzednim rozwiązaniem stosunku pracy przez emeryta. Przepis ten wszedł w życie z dniem 1.07.2000 r. Stanowił on podstawę prawną decyzji z dnia 21.07.2000 r., zawieszającej wnioskodawczyni wypłatę świadczenia emerytalnego.

W wyniku wniesienia dwóch skarg konstytucyjnych, przepis ten był przedmiotem kontroli Trybunału Konstytucyjnego w sprawie o sygn. SK 45/04. W wyroku z dnia 7.02.2006 r. Trybunał uznał, że art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest zgodny z powołanymi przepisami Konstytucji, w tym z art. 2. W uzasadnieniu Trybunał stwierdził m.in., że „całkowite zawieszenie świadczeń w razie nierozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą nie ma charakteru arbitralnego i nie narusza zasady proporcjonalności, ponieważ odpowiada istocie konstytucyjnego prawa do zabezpieczenia społecznego i ma na celu realizację zadań państwa w zakresie zapewnienia pełnego, produktywnego zatrudnienia”. Trybunał podkreślił, że umożliwienie pobierania świadczeń emerytalnych bez przerwania działalności zawodowej wykracza poza konstytucyjny zakres prawa do zabezpieczenia społecznego po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Przepis art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, uznany w powołanym wyroku za zgodny z Konstytucją, został uchylony
8.01. 2009 r. przez art. 37 ust.5 lit.a ustawy z dnia 21.11.2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U. Nr 228, poz. 1507), co oznacza, że od 8.01.2009 r. nie istniał wymóg uprzedniego rozwiązania stosunku pracy jako warunku pobierania świadczeń emerytalnych.

Ten stan prawny obowiązywał do 31.12. 2010 r. bowiem następnie, identyczna regulacja prawna jak w art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, znalazła się w art. 103a tej ustawy, dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z dnia 16.12.2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw
(Dz. U. Nr 257, poz. 1726) i obowiązuje od 1.01.2011 r. Dodany przepis art. 103a otrzymał następujące brzmienie: „Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego
bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał
je bezpośrednio przed nabyciem prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu rentowego”. Jednocześnie art. 28 w/w ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych
oraz niektórych innych ustaw stanowił: „Do emerytur przyznanych przed dniem wejścia
w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy, o której mowa w art. 6, oraz ustawy, o której mowa w art. 18, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, stosuje się, poczynając
od dnia 1 października 2011 r.”

Na wniosek grupy senatorów wprowadzone unormowania zostały poddane kontroli Trybunału Konstytucyjnego. Wniosek dotyczył art. 6 w/w ustawy o zmianie ustawy
o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim z powodu uzyskiwania przez emeryta przychodu z tytułu zatrudnienia kontynuowanego
po nabyciu prawa do emerytury bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą skutkuje zawieszeniem prawa do emerytury również wobec emerytów, którzy nabyli prawo
do emerytury na mocy wcześniejszych przepisów, bez konieczności rozwiązywania stosunku pracy.

Wyrokiem z dnia 13.11.2012 r. wydanym w sprawie K 2/12 Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 28 ustawy z dnia 16.12.2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych
oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r. Nr 291, poz. 1707)
w związku z art. 103a ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z 2010 r. Nr 40, poz. 224,
Nr 134, poz. 903, Nr 205, poz. 1365, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726, z 2011 r. Nr 75, poz. 398, Nr 149, poz. 887, Nr 168, poz. 1001, Nr 187, poz. 1112 i Nr 205, poz. 1203
oraz z 2012 r. poz. 118 i 251), dodanym przez art. 6 pkt 2 ustawy z 16.12.2010 r., w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed 1.01.2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, jest niezgodny z zasadą ochrony zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającą z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu wyroku Trybunał Konstytucyjny wskazał, że w sprawie o sygn. SK 45/04 – powołanej wyżej- oceniał przepis prawa materialnego, tj. art. 103 ust. 2a ustawy
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Przedmiotem kontroli
w sprawie o sygn. K 2/12 był natomiast przepis art. 28 w/w ustawy o zmianie ustawy
o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Trybunał wskazał, również że art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych nie był kwestionowany co do istoty, lecz jedynie jako pozostający w związku z art. 28 w/w ustawy
o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustawy, który to przepis rozciągnął regulację zawartą w art. 103a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych na osoby, które nabyły prawo do emerytury przed dniem jego wejścia w życie.

Obecnie, z mocy orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, nie obowiązuje art. 28 w/w ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw. Oznacza to, że obowiązek rozwiązania stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą, jako warunek realizacji nabytego prawa do emerytury, nie ma zastosowania do osób, które nabyły to prawo w okresie od 8.01.2009 r. do 31.12.2010 r.

Jednocześnie brak jest podstaw do zawieszenia emerytury w przypadku osób, które nabyły to prawo w powyższym okresie, a które kontynuują zatrudnienie istniejące przed przyznaniem emerytury.

Z powyższego wynika, że omawiany wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13.11.2012 r. o sygn. akt K 2/12 w żaden sposób nie mógł wpłynąć na sytuację prawną wnioskodawczyni, bowiem jej sytuacja nie była normowana przez zakwestionowany przepis art. 28 ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw.

W tych okolicznościach Sąd uznał, że brak jest podstaw do uwzględnienia odwołania i na podstawie art. 477 ¹⁴§ 1 kpc orzekł jak w wyroku.