Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 69/08
POSTANOWIENIE
Dnia 5 września 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Gerard Bieniek
SSA Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa E.(...) S.A. w P.
przeciwko Gminie P.
z udziałem interwenienta ubocznego Koncernu Energetycznego E.(...) S.A. w G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 5 września 2008 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 27 listopada
2007 r., sygn. akt VI ACa (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 27 listopada 2007 r. Sąd Apelacyjny na podstawie art.
373 k.p.c. odrzucił apelację pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 24
października 2006 r. albowiem w wyznaczonym terminie nie został usunięty brak
formalny apelacji przez złożenie statutu Miejskiego Zarządu Dróg w P., który to statut
miał stanowić podstawę umocowania dla Dyrektora Miejskiego Zarządu Dróg w P. do
występowania w imieniu pozwanej i udzielania pełnomocnictw procesowych, w tym
pełnomocnikowi, który sporządził i wniósł apelację w imieniu pozwanej. Pismo
procesowe, do którego został załączony statut Miejskiego Zarządu Dróg w P. oraz
pełnomocnictwo udzielone Dyrektorowi Miejskiego Zarządu Dróg w P. przez Prezydenta
2
Miasta P., zostało nadane przez pozwaną w urzędzie pocztowym już po upływie 7
dniowego terminu wyznaczonego do uzupełnienia braku formalnego apelacji.
W zażaleniu na to postanowienie pozwana wnosząc o jego uchylenie podniosła,
że statut, do złożenia którego Sąd zobowiązał pełnomocnika pozwanej, jest aktem
prawa miejscowego, został nadany uchwałą Rady Miasta P. z dnia 22 listopada 2005 r.
na podstawie art. 40 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8.03.1990 r. i na
podstawie przepisów zawartych w ustawie z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów
normatywnych i niektórych innych aktów prawnych został opublikowany w Dzienniku
Urzędowym Województwa (…), w którym opublikowano również późniejszą zmianę tego
statutu dokonaną uchwałą Rady Miasta P. nr (…). Dlatego brak było oparcia w
przepisach prawa i sprzecznym z zasadą „sąd zna prawo” żądanie Sądu Apelacyjnego –
w trybie art. 373 k.c. - by strona pozwana dostarczyła akt prawa miejscowego, który
został opublikowany w sposób prawem przewidziany, jest powszechnie dostępny i
stanowi element systemu prawnego jako całości. Tym samym bezzasadne było
odrzucenie apelacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 89 § 1 k.p.c. pełnomocnictwo powinno zostać złożone przy
pierwszej czynności procesowej podjętej przez pełnomocnika procesowego. Dołączenie
dokumentu w postaci pełnomocnictwa procesowego według art. 126 § 3 k.p.c. jest
elementem formalnym pisma procesowego, w tym więc także, z uwagi na przepis art.
368 § 1 k.p.c., apelacji. W aktach sprawy znajduje się dokument w postaci
pełnomocnictwa procesowego - dla radcy prawnego, który w imieniu pozwanej
sporządził i wniósł apelację - podpisaną przez Dyrektora Miejskiego Zarządu Dróg w P.,
którego umocowanie do działania za pozwaną, wynikało z innego pisemnego
pełnomocnictwa udzielonego przez Prezydenta Miasta P. z dnia 11.09.2004 r.,
znajdującego się w aktach sprawy i załączonego ponownie do pisma procesowego
pozwanej nadesłanego w wykonaniu wezwania Sądu Apelacyjnego do uzupełnienia
braków formalnych apelacji. Z treści tego ostatniego pełnomocnictwa wynika, że
Dyrektor Miejskiego Zarządu Dróg w P. jest upoważniony do reprezentowania Miasta P.
w zakresie „statutowej działalności jednostki – Miejskiego Zarządu Dróg w P.”. Analiza
treści wymienionych wyżej pełnomocnictw uzasadnia wniosek, że ustalenie zakresu
umocowania Dyrektora Miejskiego Zarządu Dróg w P. do reprezentowania pozwanej, a
tym samym jego umocowania do ustanowienia w sprawie w imieniu pozwanej innego
pełnomocnika procesowego, wymagało przedstawienia także statutu Miejskiego
3
Zarządu Dróg w P., który określał zakres statutowej działalności tej jednostki. W sytuacji,
gdy treść dokumentu zawierającego pełnomocnictwo procesowe zawiera określenia
odwołujące się do treści bądź zdefiniowane w innym dokumencie, bez uwzględnienia
którego nie można ustalić zakresu umocowania pełnomocnika do reprezentowania
strony, pełnomocnik procesowy jest zobowiązany do przedstawienia wraz
z pełnomocnictwem procesowym także tego innego dokumentu, a jego brak uzasadnia
wezwanie strony do uzupełnienia braku formalnego pisma procesowego. Przepis art. 89
§ 1 k.p.c. obejmuje bowiem obowiązek pełnomocnika procesowego należytego
wykazania jego umocowania do reprezentowania strony w procesie w sposób
umożliwiający sądowi dokonanie pełnej kontroli prawidłowości tego umocowania.
Obowiązku złożenia przez pozwaną statutu Miejskiego Zarządu Dróg w P. nie
uchylało to, że statut ten wraz późniejszą jego zmianą, został opublikowany w dzienniku
urzędowym województwa jako akta prawa miejscowego. Nie kwestionując tego, że
obowiązkiem sądu jest znać i stosować prawo z urzędu, należy mieć na uwadze przepis
zawarty w art. 87 ust. 2 Konstytucji RP, według którego akty prawa miejscowego są
jedynie źródłem powszechnie obowiązującego prawa. Pojęcie „powszechnie
obowiązującego prawa” nie zostało w Konstytucji zdefiniowane. Powszechnie w
doktrynie oraz orzecznictwie, w tym sądów administracyjnych dotyczącym przepisów o
aktach prawa miejscowego, przyjmuje się, że przez normy prawne powszechnie
obowiązujące należy rozumieć normy o charakterze abstrakcyjnym i generalnym,
których adresatami są nie tylko podmioty wewnętrznie podporządkowane organom
gminy (por. wyrok NSA w Warszawie z dnia 18.07.2006 r. I OSK 669/06, niepubl., wyrok
NSA w Warszawie z 12.10.2005 r., II OSK 134/05, ONSAiWSA 2006/5/137, wyrok NSA
w Warszawie z dnia 05.04.2002 r. I SA 2160/01, niepubl., wyrok WSA w Lublinie z dnia
7.12.2006 r., III S.A./Lu 430/06, niepubl.). Statut zakładu budżetowego gminy, w części
regulującym zakres zadań tej jednostki, nie zawierał norm o charakterze abstrakcyjnym i
generalnym, adresowanych także do podmiotów nie podporządkowanych organom
gminy, a w konsekwencji, nie stanowił powszechnie obowiązującego prawa, o którym
mowa w art. 87 ust. 2 Konstytucji RP, które sąd miał obowiązek znać i stosować.
Biorąc powyższe pod uwagę publikacja w dzienniku urzędowym województwa
uchwał Rady Miasta P. zawierających statut oraz jego zmianę, Miejskiego Zarządu Dróg
w P., nie zwalniała pozwanej od obowiązku przedłożenia tego statutu Sądowi
Apelacyjnemu na jego żądanie, jeżeli treść tego statutu była niezbędna do usunięcia
braku formalnego apelacji tj. określenia zakresu umocowania kierownika Miejskiego
4
Zarządu Dróg w P., który podpisał w imieniu pozwanej pełnomocnictwo procesowe dla
radcy prawnego, który sporządził i wniósł apelację. Tym samym nie był zasadny zarzut
zawarty w zażaleniu, że żądanie przez Sąd Apelacyjny usunięcia braku formalnego
apelacji w postaci statutu Miejskiego Zarządu Dróg w P., było pozbawione podstawy
prawnej. Odrzucenie przez Sąd Apelacyjny apelacji, których braków pozwana
w wyznaczonym terminie nie uzupełniła, było więc uzasadnione w świetle art. 373 k.p.c.
Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c.
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. orzekł jak w sentencji.