Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 79/08
POSTANOWIENIE
Dnia 5 listopada 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Antoni Górski
SSA Dariusz Dończyk (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku W. R.
przy uczestnictwie J. R. i Miasta W.
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 5 listopada 2008 r.,
zażalenia uczestnika postępowania J. R. na postanowienie Sądu Okręgowego w W. z
dnia 2 czerwca 2008 r., sygn. akt V Ca (…),
uchyla zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 2 czerwca 2008 r. Sąd Okręgowy w W. odrzucił skargę
kasacyjną uczestnika postępowania J. R. wniesioną od postanowienia tego Sądu z dnia
19 lutego 2008 r.
Zgodnie z art. 1 pkt 11 ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy –
Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych
(Dz. U z 2005 r. Nr 13, poz. 98), która weszła w życie z dniem 6 lutego 2005 r., został
uchylony rozdział 11
w dziale V tytułu VI księgi pierwszej części pierwszej Kodeksu
postępowania cywilnego zatytułowany „kasacja”. Zatem od dnia 6 lutego 2005 r.
stronom nie przysługuje już środek zaskarżenia od orzeczeń sądów drugiej instancji w
postaci kasacji. Kasację sporządził profesjonalny pełnomocnik, od którego należy
oczekiwać znajomości podstawowych zasad systemu zaskarżania orzeczeń sądowych.
2
Złożenie przez profesjonalnego pełnomocnika kasacji zamiast skargi kasacyjnej, nie
można uznać za mylne oznaczenie pisma procesowego, pozwalające na nadanie mu
biegu i rozpoznanie w trybie właściwym (art. 130 § 1 k.p.c.). Nawet gdyby zaś uznać
kasację jako skargę kasacyjną – uznając ją za mylnie zatytułowaną – to podlegała ona
odrzuceniu ponieważ nie zawiera ona konstrukcyjnych elementów skargi kasacyjnej
określonych w art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. tj. nie zawiera uzasadnienia wniosku o przyjęcie
skargi kasacyjnej do rozpoznania. Uzasadnienie to powinno przybrać formę
wyodrębnionego wywodu prawnego, że w sprawie występuje istotne zagadnienie
prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne
wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi
nieważność postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Ponadto
jako podstawy „kasacji” wskazano różne normy z zakresu prawa procesowego i
materialnego, jednakże cały wywód nie dotyczy tego, że zostały one błędnie wyłożone
lub zastosowane przez Sąd Okręgowy, lecz jest polemiką z ustaleniami faktycznymi i ich
oceną, co jest niedopuszczalne jako podstawa skargi kasacyjnej. Powyższe uzasadniało
– zdaniem Sądu Okręgowego – odrzucenie skargi kasacyjnej na podstawie art. 3986
§ 2
k.p.c.
Od powyższego postanowienia zażalenie wniósł uczestnik postępowania Janusz
Raszplewicz, który zaskarżył je w całości zarzucając brak podstaw do odrzucenia skargi
kasacyjnej w sytuacji błędnego nazwania jej „kasacją”, gdy jednocześnie spełniała ona
wymagania konstrukcyjne przewidziane dla skargi kasacyjnej. W uzasadnieniu
podniesiono ponadto, że postępowanie przed Sądem drugiej instancji dotknięte jest
nieważnością, gdyż brak ustaleń faktycznych pomimo zmiany wyroku Sądu Rejonowego
przez Sąd Okręgowy, jest równoznaczne z pozbawieniem skarżącego uczestnika
postępowania prawa do obrony. Uczestnik postępowania wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przedmiotem kontroli Sądu Najwyższego w ramach rozpoznawanego zażalenia
jest zasadność odrzucenia skargi kasacyjnej, a nie kontrola postępowania sądu drugiej
instancji zakończonego postanowieniem Sądu Okręgowego zaskarżonego odrzuconą
skargą kasacyjną (nazwaną kasacją) uczestnika postępowania. Stąd też bez znaczenia
dla rozstrzygnięcia o zasadności wniesionego zażalenia pozostaje sformułowany w
zażaleniu zarzut nieważności postępowania dotyczący postępowania, które toczyło się
przed Sądem drugiej instancji, zakończonego prawomocnym postanowieniem Sądu
3
Okręgowego z dnia 19 lutego 2008 r., w którym – zdaniem uczestnika postępowania –
zabrakło właściwych ustaleń faktycznych.
Od dnia 6 lutego 2005 r. na skutek nowelizacji przepisów Kodeksu postępowania
cywilnego ustawą z dnia 22 grudnia 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
cywilnego oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 13,
poz. 98) w systemie środków odwoławczych przewidzianych w przepisach Kodeksu
postępowania cywilnego od orzeczeń sądów drugiej instancji nie ma środka o nazwie
„kasacja”, a jedynie przysługuje stronie prawo wniesienia „skargi kasacyjnej”. Mimo
wielu różnic pomiędzy tymi środkami odwoławczymi zarówno kasacja, jak również
skarga kasacyjna były jedynymi środkami odwoławczymi, które można było wnieść od
orzeczenia sądu drugiej instancji w postaci wyroku (w procesie), bądź postanowienia
kończącego postępowanie co do istoty sprawy w postępowaniu nieprocesowym - do
Sądu Najwyższego. Biorąc powyższe pod uwagę, zważywszy na to, że wniesiony przez
uczestnika postępowania do Sądu Najwyższego środek odwoławczy nazwany kasacją
dotyczy postanowienia sądu drugiej instancji wydanego w postępowaniu nieprocesowym
co do istoty sprawy, to zważywszy na treść art. 5191
§ 1 k.p.c. należało przyjąć, że
zamiarem pełnomocnika procesowego uczestnika postępowania J. R. było wniesienie
środka odwoławczego w postaci skargi kasacyjnej. Uznanie wniesionego środka
zaskarżenia nazwanego „kasacją” za skargę kasacyjną było możliwe ze względu na
treść przepisu art. 130 § 1 zd. drugie k.p.c. w związku z art. 13 § 2 k.p.c., według
którego mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne niedokładności nie stanowią
przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym. Mimo
wzmocnienia wymogów formalnych związanych ze sporządzeniem i wniesieniem skargi
kasacyjnej przepis art. 130 § 1 zd. drugie k.p.c. może mieć wyjątkowo także
zastosowanie do tego środka zaskarżenia. Wobec powyższego nie jest wystarczającą
podstawą do odrzucenia skargi kasacyjnej mylne nazwanie jej kasacją (por.
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 10 listopada 2005 r., III CSK 68/05 oraz z dnia
11 maja 2006 r., III CSK 97/06).
Podstawą odrzucenia skargi kasacyjnej przez Sąd drugiej instancji nie mogła
także stanowić ocena tego Sądu, że uzasadnienie skargi kasacyjnej dotyczy polemiki z
ustaleniami faktycznymi Sądu drugiej instancji i ich oceną. Istotne, w świetle art. 3984
§
1 k.p.c., jest bowiem to, czy skarga kasacyjna zawiera wszystkie elementy
konstrukcyjne skargi kasacyjnej, w tym zawarte w art. 3984
§ 1 pkt 2 - przytoczenie
podstaw kasacyjnych, o których mowa w art. 3983
§ 1 k.p.c. i ich uzasadnienie.
4
Niewątpliwie zaś w skardze kasacyjnej wyodrębniono podstawy kasacyjne, o których
mowa w art. 3983
§ 1 k.p.c., jak również ich uzasadnienie. Ocena, czy uzasadnienie
wskazanych w skardze kasacyjnej podstaw kasacyjnych, jest adekwatne do tych
podstaw, wykracza poza granice – określone przepisem art. 3986
§ 2 k.p.c.- badania
przez sąd drugiej instancji warunków formalnych skargi kasacyjnej (por. stanowisko
Sądu Najwyższego w postanowieniu z dnia 16 lutego 2007 r. II UZ 62/06, OSNP z 2008
r., nr 5-6, poz. 84). Wbrew również ocenie Sądu drugiej instancji, w skardze kasacyjnej
zawarte jest uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, o
którym mowa w art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.
W świetle powyższego brak było podstaw do odrzucenia skargi kasacyjnej. Biorąc
to pod uwagę Sąd Najwyższy na podstawie art. 39815
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3
k.p.c. i art. 13 § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji.