Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III PK 30/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 listopada 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Kazimierz Jaśkowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Kwaśniewski
SSN Andrzej Wróbel
Protokolant Ewa Wolna
w sprawie z powództwa następców prawnych zmarłego powoda S. G.: T.G., A. G. -
N. i J. G.
przeciwko Zakładom Azotowym "P." Spółce Akcyjnej w P. i Skarbowi Państwa
reprezentowanemu przez Ministra Skarbu Państwa
o ustalenie prawa do nieodpłatnego nabycia akcji,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 5 listopada 2008 r.,
skargi kasacyjnej pozwanego Skarbu Państwa reprezentowanego przez Ministra
Skarbu Państwa zastępowanego przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa
od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w L.
z dnia 23 lutego 2007 r.,
uchyla zaskarżony wyrok w części dotyczącej oddalenia
apelacji Skarbu Państwa od wyroku Sądu Rejonowego - Sądu
Pracy w P. z dnia 18 października 2006 r., i zmienia ten wyrok w
ten sposób, że oddala powództwo wobec tego pozwanego.
2
Uzasadnienie
Powód S. G. w sprawie przeciwko Zakładom Azotowym „P.” Spółce Akcyjnej
w P. i Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Ministra Skarbu Państwa wniósł
o ustalenie uprawnień do nabycia akcji pozwanej Spółki Skarbu Państwa, w ilości
odpowiadającej uprawnionym z 10-tej grupy według § 11 ust. 1 pkt 10
rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 29 stycznia 2003 r. w sprawie
szczegółowych zasad podziału uprawnionych pracowników na grupy, ustalania
liczby akcji przypadających na każdą z tych grup oraz trybu nabywania akcji przez
uprawnionych pracowników (Dz.U. Nr 35, poz. 303). W sprawie spornym było, czy
do stażu pracy powoda w pozwanych Zakładach powinien być zaliczony okres od
22 grudnia 1980 r. do 31 marca 1990 r., kiedy to powód, zwolniony w dniu 21
grudnia 1980 r. przez poprzednika prawnego pozwanych Zakładów za działalność
opozycyjną, w okresie od 22 grudnia 1980 r. do 8 lutego 1981 r. pozostawał bez
pracy, zaś w okresie od 9 lutego 1981 r. do 31 marca 1990 r. zatrudniony był w
Przedsiębiorstwie Budownictwa Wodnego w P.. Następnie powód został ponownie
zatrudniony w Zakładach Azotowych „P.”.
Wyrokiem z dnia 18 października 2006 r., Sąd Rejonowy – Sąd Pracy w P.
ustalił, że S. G. legitymuje się stażem pracy uprawniającym do nieodpłatnego
nabycia akcji Zakładów Azotowych „P.” Spółki Akcyjnej w P. według 10 grupy
uprawnionych pracowników. Obaj pozwani wnieśli od tego wyroku apelacje, które
zostały oddalone przez Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w
L. wyrokiem z dnia 23 lutego 2007 r.
Skargę kasacyjną od tego rozstrzygnięcia wniósł tylko pozwany Skarb
Państwa reprezentowany przez Ministra Skarbu Państwa zastępowanego przez
Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie prawa materialnego: art. 36
ust. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji (jednolity
tekst: Dz.U. z 2002 r., Nr 171, poz. 1397 ze zm.) poprzez błędną wykładnię
polegającą na przyjęciu, iż przy określaniu przywoływanego w treści tego przepisu
3
okresu zatrudnienia uprawnionych pracowników w komercjalizowanym
przedsiębiorstwie państwowym i spółce powstałej w wyniku jego komercjalizacji
należy uwzględnić okres zatrudnienia w innym zakładzie, o którym mowa w art. 11
ust. 3 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o przywróceniu praw pracowniczych osobom
pozbawionym zatrudnienia za działalność związkową, samorządową, przekonania
polityczne i religijne (Dz.U. Nr 32, poz. 172); art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 24 maja
1989 r. o przywróceniu praw pracowniczych osobom pozbawionym zatrudnienia za
działalność związkową, samorządową, przekonania polityczne i religijne poprzez
jego niewłaściwe zastosowanie polegające na przyjęciu, że zawarta w treści tego
przepisu norma prawna stanowi podstawę zaliczenia stażu pracy w innym
zakładzie pracy do okresu zatrudnienia, o którym mowa w art. 36 ust. 4 ustawy o
komercjalizacji i prywatyzacji oraz § 7 ust. 2 rozporządzenia Ministra Skarbu
Państwa z dnia 29 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad podziału
uprawnionych pracowników na grupy, ustalania liczby akcji przypadających na
każdą z tych grup oraz trybu nabywania akcji przez uprawnionych pracowników
(Dz.U. Nr 35, poz. 303) poprzez jego niezastosowanie i przyjęcie, że Skarb
Państwa posiada legitymację bierną w niniejszej sprawie. Skarżący wniósł o
uchylenie zaskarżonego wyroku i zmianę w całości poprzez oddalenie powództwa
oraz o zasądzenie od powoda (jego następców prawnych) na jego rzecz kosztów
procesu według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie.
Z przepisów rozporządzenia Ministra Skarbu Państwa z dnia 29 stycznia
2003 r. w sprawie szczegółowych zasad podziału uprawnionych pracowników na
grupy, ustalania liczby akcji przypadających na każdą z tych grup oraz trybu
nabywania akcji przez uprawnionych pracowników (Dz.U. Nr 35, poz. 303) wynika,
że w procesie nieodpłatnego udostępniania akcji spółki powstałej w wyniku
komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego obowiązki i czynności związane z
tym procesem zostały podzielone między Ministra właściwego do spraw Skarbu
Państwa (jako reprezentanta Skarbu Państwa) oraz powstałą w wyniku
komercjalizacji spółkę (pracodawcę). Przede wszystkim Minister właściwy do spraw
Skarbu Państwa zawiera w imieniu Skarbu Państwa z uprawnionym pracownikiem
4
umowę nieodpłatnego zbycia akcji (§ 15 tego rozporządzenia). Tryb uprzednich
czynności w procesie nieodpłatnego udostępniania akcji został zaś podzielony na
dwa etapy. W pierwszym z nich to spółka sporządza listę uprawnionych
pracowników, którzy złożyli oświadczenie o zamiarze nieodpłatnego nabycia akcji.
Lista ta zawiera: imię (imiona) i nazwisko oraz imię ojca uprawnionego pracownika
oraz okres zatrudnienia w przedsiębiorstwie państwowym. Spółka niezwłocznie po
jej sporządzeniu wywiesza ją w siedzibie spółki oraz we wszystkich jej oddziałach i
zakładach (§ 4 tego rozporządzenia). Osoby, które zostały pominięte na liście, lub
którym wadliwie określono ich okres zatrudnienia w przedsiębiorstwie państwowym,
w terminie miesiąca od dnia wywieszenia listy, mogą złożyć pisemną reklamację.
Reklamację składa się w spółce a rozpatruje ją komisja powołana przez zarząd
spółki, w terminie 14 dni od dnia jej złożenia. Rozpatrzenie reklamacji wyczerpuje
tok postępowania reklamacyjnego. Niezwłocznie po rozpatrzeniu reklamacji spółka
powiadamia na piśmie wnoszącego reklamację o sposobie jej rozpatrzenia (§ 5
tego rozporządzenia). Po zakończeniu postępowań reklamacyjnych spółka
dokonuje, w terminie 14 dni, odpowiedniej korekty listy. Następny etap rozpoczyna
się po zbyciu przez Skarb Państwa pierwszych akcji lub udziałów na zasadach
ogólnych. Zgodnie z § 7 ust. 1 rozporządzenia z dnia 29 stycznia 2003 r. Minister
właściwy do spraw Skarbu Państwa, niezwłocznie po tym fakcie obowiązany jest
przekazać spółce informacje o liczbie akcji przeznaczonych do nieodpłatnego
udostępnienia uprawnionym pracownikom. Spółka zaś na mocy § 7 ust. 2 tego
rozporządzenia, po otrzymaniu informacji o liczbie akcji przeznaczonych do
nieodpłatnego udostępniania, sporządza w terminie 14 dni listę uprawnionych
pracowników obejmującą okresy zatrudnienia tych osób w przedsiębiorstwie
państwowym i w spółce oraz łączny okres zatrudnienia w tych podmiotach.
Uprawnieni pracownicy, którym wadliwie określono ich okres zatrudnienia w spółce,
w terminie 14 dni od dnia wywieszenia listy, o której mowa w § 7 ust. 2, mogą
złożyć pisemną reklamację. Również ta reklamacja jest składana spółce i przez nią
rozpatrywana (§ 9 tego rozporządzenia).
Z przytoczonych uregulowań wynika, że zarówno w pierwszym, jak i drugim
etapie procesu udostępniania akcji spółki powstałej w wyniku komercjalizacji
przedsiębiorstwa państwowego, okresy zatrudnienia w przedsiębiorstwie
5
państwowym i spółce ustala pracodawca, a nie Skarb Państwa, który przy
zawieraniu umowy dysponuje wiążącym go ustaleniem o długości stażu pracy.
Ewentualne spory w zakresie prawidłowości tego ustalenia nie powinny być zatem
rozpatrywane w procesie przeciwko Skarbowi Państwa, ale w sprawie skierowanej
wyłącznie przeciwko pracodawcy (por. uzasadnienie powołanego w skardze
kasacyjnej wyroku Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2002 r., I PKN 959/00,
OSNP 2004, nr 5, poz. 76). Skarb Państwa nie ma w takim sporze legitymacji
biernej. Stanowi to wystarczający powód, bez konieczności rozpatrywania
pozostałych zarzutów skargi kasacyjnej, oddalenia powództwa wobec tego
podmiotu.
Z tych względów na podstawie art. 39816
k.p.c. orzeczono, jak w sentencji.
/tp/