Postanowienie

I CZ 112/08

Powołane przepisy:

  1. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43 poz. 296 - art. 23, art. 394(1) § 3, art. 398(2) § 1, art. 398(14)) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw
  2. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 lutego 2005 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2005 r. Nr 31 poz. 266 - art. 14) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw
  3. Konwencja dotycząca cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzona w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz. U. z 1995 r. Nr 108 poz. 528 - art. 398(2) § 1) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw
  4. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78 poz. 483 - art. 30) Przejdź do ustawy w dzienniku ustaw

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CZ 112/08
POSTANOWIENIE
Dnia 8 stycznia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
SSN Mirosław Bączyk
w sprawie z powództwa [...]
przeciwko [...]
o eksmisję,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 8 stycznia 2009 r.,
zażalenia pozwanych na postanowienie Sądu Okręgowego
z dnia 28 sierpnia 2008 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy odrzucił skargę kasacyjną
pozwanych na wyrok Sądu Okręgowego z dnia 8 kwietnia 2008 r. oddalający ich
2
apelację od wyroku Sądu Rejonowego z dnia 17 lipca 2007 r. orzekającego
eksmisję pozwanych z lokalu bez przyznania im prawa do lokalu socjalnego.
W uzasadnieniu wyjaśnił, że wartość przedmiotu zaskarżenia nie przekracza kwoty
warunkującej dopuszczalność skargi kasacyjnej w sprawach o prawa majątkowe:
według art. 3982
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach
o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż
pięćdziesiąt tysięcy złotych, a podana w skardze kasacyjnej pozwanych wartość
przedmiotu zaskarżenia wynosi znacznie mniej (niewiele ponad dziesięć tysięcy
złotych).
W zażaleniu pozwani odwołując się do niektórych wypowiedzi judykatury
i funkcji uprawnienia do lokalu socjalnego podnoszą, że ze względu na
konieczność orzeczenia w przedmiocie uprawnienia do lokalu socjalnego w sprawie
przeważają interesy niemajątkowe. Sprawa nie jest zatem sprawą majątkową, nie
ma więc do niej zastosowania art. 3982
§ 1 k.p.c..
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2004 r., II CZ
134/03, („Wokanda” 2004, nr 9, poz. 8), nawiązującym do wyroku Trybunału
Konstytucyjnego z 4 kwietnia 2001 r., K 11/00 (OTK 2001, nr 3, poz. 54),
podkreślającego funkcje uprawnienia do lokalu socjalnego i ich związek
z poszanowaniem godności człowieka, został wyrażony pogląd, że sprawa
o eksmisję nie jest w zakresie dotyczącym uprawnienia do lokalu socjalnego
sprawą majątkową w znaczeniu przepisów uzależniających dopuszczalność
zaskarżenia kasacyjnego od wartości przedmiotu zaskarżenia.
Pogląd ten stanowił odejście od stanowiska zajętego w postanowieniu Sądu
Najwyższego z dnia 16 kwietnia 1997 r., II CZ 49/97 (OSNC 1971, nr 11, poz. 169)
oraz postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 7 listopada 2000 r., I CZ 107/00
(LEX nr 51337). W postanowieniach tych uznano, że sprawy o eksmisję podlegają
bez względu na to, czy orzeka się w nich co do uprawnienia do lokalu socjalnego,
czy też nie, przepisom postępowania cywilnego procesowego uzależniającym
dopuszczalność zaskarżenia kasacyjnego od wartości przedmiotu zaskarżenia.
Według tych postanowień, sprawa pozostaje zatem sprawą o eksmisję i stosuje się
3
do niej wspomniane przepisy, choćby skarżono wyrok jedynie co do orzeczenia
w przedmiocie uprawnienia do lokalu socjalnego.
Należy podzielić stanowisko zajęte w postanowieniach Sądu Najwyższego
z dnia 16 kwietnia 1997 r., II CZ 49/97 i z dnia 7 listopada 2000 r., I CZ 107/00.
Pełnienie przez lokal socjalny i uprawnienie do niego funkcji polegającej na
zapewnieniu minimum poszanowania godności człowieka nie budzi wprawdzie
wątpliwości, lecz stąd nie można wywodzić wniosku o niemajątkowym charakterze
sprawy o eksmisję - ani w części dotyczącej orzeczenia o uprawnieniu do lokalu
socjalnego, ani tym bardziej w ogóle. Leżące u podstaw postanowienia Sądu
Najwyższego z dnia 15 stycznia 2004 r., II CZ 134/03, założenie o niemajątkowym
w istocie charakterze środków służących zapewnieniu minimum poszanowania
godności człowieka jest zdecydowanie nietrafne. Środki te mogą być bardzo różne,
jak podkreślił Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 4 kwietnia 2001 r., K 11/00,
należą do nich także przedmioty materialne konieczne do samodzielnego
funkcjonowania w społeczeństwie. Takimi przedmiotami są w szczególności
żywność w niezbędnym zakresie oraz – właśnie – odpowiednie mieszkanie. Skoro
chodzi tu o przedmioty materialne, będące w normalnie funkcjonujących
społeczeństwach przedmiotem obrotu gospodarczego, nie można uprawnień do
nich uważać za pozbawione wartości majątkowej. W sprawach o eksmisję z lokalu
mieszkalnego nie ma zarazem podstaw do odrębnego uwzględniania wartości
sporu (zaskarżenia) w części dotyczącej uprawnienia do lokalu socjalnego. Jeżeli
więc powód dochodzi opróżnienia lokalu mieszkalnego, to sprawa ma - także
wtedy, gdy sąd jest obowiązany orzec co do uprawnienia do lokalu socjalnego
(art. 14 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów,
mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (jedn. tekst: Dz. U.
z 2005 r. nr 31, poz. 266 ze zm.) - charakter majątkowy, nie wyłączając części
dotyczącej tego orzeczenia, i stosują się do niej, również w tej części, przepisy
o obliczaniu wartości przedmiotu sporu (zaskarżenia) w sprawach o wydanie
przedmiotu najmu (por. art. 23 k.p.c. oraz uzasadnienie uchwały Sądu
Najwyższego z dnia 7 grudnia 2007 r., III CZP 121/07), jak też art. 3982
§ 1 k.p.c.
Oddziaływanie wskazanej wyżej funkcji lokalu socjalnego na dopuszczalność
skargi kasacyjnej w sprawach o eksmisję, w których sąd ma obowiązek orzec co do
4
uprawnienia do lokalu socjalnego, mogłoby polegać jedynie na wpłynięciu na
decyzję ustawodawcy o zastrzeżeniu w art. 3982
§1 k.p.c. wyjątku wyłączającego
takie sprawy z zakresu regulacji uzależniającej dopuszczalność skargi kasacyjnej
od określonej wartości przedmiotu zaskarżenia. Należy jednak zarazem pamiętać,
że na dopuszczalność skargi kasacyjnej w określonej kategorii spraw mogą mieć
wpływ różne czynniki. Silniejszy związek określonych spraw z potrzebą
poszanowania godności człowieka może nie wystarczać do dopuszczenia w tych
sprawach skargi kasacyjnej. Przykładem mogą być sprawy rozpatrywane na
podstawie konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za
granicę, podpisanej w Hadze dnia 25 października 1980 r. (Dz. U. z 1995 r. nr 108,
poz. 528 ze zm.) . Mimo iż w sprawach tych dochodzi do głosu bardzo silnie
aksjologia znajdująca wyraz w art. 30 Konstytucji, nie jest w nich dopuszczalna
obecnie skarga kasacyjna (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
8 listopada 2001 r., II CZ 126/01, OSNC 2002, nr 7-8, poz. 95). Argumentem
przemawiającym za jej niedopuszczalnością jest w szczególności dochodząca
mocno do głosu w tych sprawach potrzeba szybkości postępowania
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 1999 r., I CKN 992/99,
OSNC 2000, nr 6, poz.111).
Z tych względów Sąd Najwyższy oddalił zażalenie (art. 39814
w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13