V CNP 93/08
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:11-10-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CNP 93/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 marca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Barbara Myszka
w sprawie ze skargi K.N.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku Sądu Okręgowego w Ś.
z dnia 14 września 2006 r., sygn. akt [...]
w sprawie z powództwa K.N.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej w B.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 marca 2009 r.,
oddala skargę.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 14 września 2006 r. Sąd Okręgowy w Ś. zmienił
zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia 24 maja 2006 r. i oddalił
powództwo K.N. wniesione przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej w B. o zwrot
wkładu mieszkaniowego.
Okoliczności faktyczne, mające znaczenie w tej sprawie, były bezsporne.
Wynikało z nich, że lokatorskie prawo do lokalu spółdzielczego, położonego w B. –
na Osiedlu nr 5/112, przysługiwało małżonkom K. i W.N., a po ich rozwodzie i
podziale majątku dorobkowego – powódce. Po wyprowadzeniu się z mieszkania
wszystkich członków rodziny, pozostała w nim rozwiedziona M.N. (synowa
powódki) z synem (wnukiem powódki). Z dniem 22 sierpnia 2003 r. powódka
zrzekła się prawa do lokalu spółdzielczego. Spółdzielnia Mieszkaniowa w B.
uzyskała prawomocny wyrok eksmitujący M.N., nie płacącej jakichkolwiek
świadczeń na rzecz Spółdzielni, jednakże w wyroku tym M.N. uzyskała prawo do
lokalu socjalnego, z nakazaniem wstrzymania eksmisji do czasu złożenia przez
Gminę B. oferty zawarcia umowy najmu. Gmina odmówiła przydziału lokalu
eksmitowanej, z braku zasobów mieszkaniowych.
Sąd Okręgowy stwierdził, że po wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego
prawa do lokalu spółdzielnia mieszkaniowa zwraca uprawnionemu (byłemu
członkowi) wartość rynkową tego lokalu (art. 11 ust. 21
ustawy z dnia 15 grudnia
2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych – Dz.U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1116 ze
zm.), jednakże warunkiem zwrotu jest opróżnienie lokalu (art. 11 ust. 24
).
Obowiązek zwrotu mieszkania jest obowiązkiem ustawowym, a na spółdzielni nie
ciąży obowiązek dostarczenia innego lokalu osobom, które utraciły tytuł prawny do
zamieszkania (art. 7 ust. 1 cyt. ustawy).
Nie mając możliwości zakwestionowania tego wyroku w drodze innych
środków prawnych, K.N. wniosła o stwierdzenie jego niezgodności z prawem (art.
4241
k.p.c.), gdyż – jej zdaniem – narusza przepisy art. 7 ust. 1 oraz 11 ust. 1 i 2
ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, a także art. 5 i 140 k.c.
3
Skarżąca powołała się na pozbawienie jej uprawnienia ustawowego do
otrzymania ekwiwalentu za wartość rynkową utraconego prawa, w sytuacji, w której
nie ma żadnego wpływu na wykonanie wyroku eksmisyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
aktualizuje się w sytuacji, w której niezgodność ta – w rozumieniu art. 4241
k.p.c.
w związku z art. 417 § 1 i 4171
§ 2 k.p.c. – polega na oczywistej i rażącej obrazie
prawa, niebudzącej żadnych wątpliwości (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego
z dnia 4 stycznia 2007 r., V CNP 132/06, OSNC 2007, nr 11, poz. 174 oraz z dnia
21 lutego 2007 r., I CNP 71/06, niepubl.). Niezgodność z prawem musi mieć
charakter elementarny i kwalifikowany, gdyż tylko w takiej sytuacji można mówić
o „bezprawności sądowej”. W ramach tej skargi nie może być więc podważany
przewidziany w procedurze cywilnej zakres swobody orzeczniczej, w ramach
przyjętych standardów.
Podstawowym argumentem skarżącej jest „uniemożliwienie jej zwrotu
wkładu mieszkaniowego” mimo spełnienia warunku zwrotu (art. 11 ust. 21
ustawy
o spółdzielniach mieszkaniowych). Argument ten - jak trafnie wskazał Sąd
Okręgowy - nie sprawdza się w każdej sytuacji, w której wygasa tytuł prawny do
lokalu spółdzielczego, ponieważ ustawowym warunkiem zwrotu jest opróżnienie
lokalu, t.j. wydanie go spółdzielni mieszkaniowej w stanie niezajętym (art. 11 ust.
24 w związku z art. 7 ust. 1 cyt. ustawy). Uwarunkowanie zwrotu równowartości
wkładu od zwrotu lokalu spółdzielczego respektowana jest w judykaturze (por.
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1988 r. II CR 11/88, OSNC 1990, nr 4-5,
poz. 65). Sąd Okręgowy orzekł w konsekwencji zgodnie z przepisem ustawy oraz
z przyjętą w orzecznictwie wykładnię normy prawnej.
Sytuacja, która uniemożliwia powódce uzyskanie ekwiwalentu za
pozostawiony lokal, nie wynika z postępowania Spółdzielni Mieszkaniowej w B.,
tylko z faktu zajmowania lokalu przez członków rodziny K.N. Spółdzielnia nie jest
beneficjentem tej sytuacji, ponieważ nie może dokonać przydziału lokalu swoim
członkom oraz ponosi koszty eksploatacyjne, które nie są refundowane. Na równi
ze skarżącą może tylko liczyć na umożliwienie wykonania eksmisji przez Gminę.
4
Tego rodzaju uwarunkowania, wiążące się z ogólnym niedoborem mieszkań w
Polsce, nie mają jednak bezpośredniego wpływu na treść kwestionowanego
wyroku.
Należało w konsekwencji oddalić skargę (art. 42411
§ 1 k.p.c.).
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 25 marca 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Barbara Myszka
w sprawie ze skargi K.N.
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
wyroku Sądu Okręgowego w Ś.
z dnia 14 września 2006 r., sygn. akt [...]
w sprawie z powództwa K.N.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej w B.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 marca 2009 r.,
oddala skargę.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 14 września 2006 r. Sąd Okręgowy w Ś. zmienił
zaskarżony wyrok Sądu Rejonowego w K. z dnia 24 maja 2006 r. i oddalił
powództwo K.N. wniesione przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej w B. o zwrot
wkładu mieszkaniowego.
Okoliczności faktyczne, mające znaczenie w tej sprawie, były bezsporne.
Wynikało z nich, że lokatorskie prawo do lokalu spółdzielczego, położonego w B. –
na Osiedlu nr 5/112, przysługiwało małżonkom K. i W.N., a po ich rozwodzie i
podziale majątku dorobkowego – powódce. Po wyprowadzeniu się z mieszkania
wszystkich członków rodziny, pozostała w nim rozwiedziona M.N. (synowa
powódki) z synem (wnukiem powódki). Z dniem 22 sierpnia 2003 r. powódka
zrzekła się prawa do lokalu spółdzielczego. Spółdzielnia Mieszkaniowa w B.
uzyskała prawomocny wyrok eksmitujący M.N., nie płacącej jakichkolwiek
świadczeń na rzecz Spółdzielni, jednakże w wyroku tym M.N. uzyskała prawo do
lokalu socjalnego, z nakazaniem wstrzymania eksmisji do czasu złożenia przez
Gminę B. oferty zawarcia umowy najmu. Gmina odmówiła przydziału lokalu
eksmitowanej, z braku zasobów mieszkaniowych.
Sąd Okręgowy stwierdził, że po wygaśnięciu spółdzielczego lokatorskiego
prawa do lokalu spółdzielnia mieszkaniowa zwraca uprawnionemu (byłemu
członkowi) wartość rynkową tego lokalu (art. 11 ust. 21
ustawy z dnia 15 grudnia
2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych – Dz.U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1116 ze
zm.), jednakże warunkiem zwrotu jest opróżnienie lokalu (art. 11 ust. 24
).
Obowiązek zwrotu mieszkania jest obowiązkiem ustawowym, a na spółdzielni nie
ciąży obowiązek dostarczenia innego lokalu osobom, które utraciły tytuł prawny do
zamieszkania (art. 7 ust. 1 cyt. ustawy).
Nie mając możliwości zakwestionowania tego wyroku w drodze innych
środków prawnych, K.N. wniosła o stwierdzenie jego niezgodności z prawem (art.
4241
k.p.c.), gdyż – jej zdaniem – narusza przepisy art. 7 ust. 1 oraz 11 ust. 1 i 2
ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, a także art. 5 i 140 k.c.
3
Skarżąca powołała się na pozbawienie jej uprawnienia ustawowego do
otrzymania ekwiwalentu za wartość rynkową utraconego prawa, w sytuacji, w której
nie ma żadnego wpływu na wykonanie wyroku eksmisyjnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
aktualizuje się w sytuacji, w której niezgodność ta – w rozumieniu art. 4241
k.p.c.
w związku z art. 417 § 1 i 4171
§ 2 k.p.c. – polega na oczywistej i rażącej obrazie
prawa, niebudzącej żadnych wątpliwości (zob. orzeczenia Sądu Najwyższego
z dnia 4 stycznia 2007 r., V CNP 132/06, OSNC 2007, nr 11, poz. 174 oraz z dnia
21 lutego 2007 r., I CNP 71/06, niepubl.). Niezgodność z prawem musi mieć
charakter elementarny i kwalifikowany, gdyż tylko w takiej sytuacji można mówić
o „bezprawności sądowej”. W ramach tej skargi nie może być więc podważany
przewidziany w procedurze cywilnej zakres swobody orzeczniczej, w ramach
przyjętych standardów.
Podstawowym argumentem skarżącej jest „uniemożliwienie jej zwrotu
wkładu mieszkaniowego” mimo spełnienia warunku zwrotu (art. 11 ust. 21
ustawy
o spółdzielniach mieszkaniowych). Argument ten - jak trafnie wskazał Sąd
Okręgowy - nie sprawdza się w każdej sytuacji, w której wygasa tytuł prawny do
lokalu spółdzielczego, ponieważ ustawowym warunkiem zwrotu jest opróżnienie
lokalu, t.j. wydanie go spółdzielni mieszkaniowej w stanie niezajętym (art. 11 ust.
24 w związku z art. 7 ust. 1 cyt. ustawy). Uwarunkowanie zwrotu równowartości
wkładu od zwrotu lokalu spółdzielczego respektowana jest w judykaturze (por.
wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 1988 r. II CR 11/88, OSNC 1990, nr 4-5,
poz. 65). Sąd Okręgowy orzekł w konsekwencji zgodnie z przepisem ustawy oraz
z przyjętą w orzecznictwie wykładnię normy prawnej.
Sytuacja, która uniemożliwia powódce uzyskanie ekwiwalentu za
pozostawiony lokal, nie wynika z postępowania Spółdzielni Mieszkaniowej w B.,
tylko z faktu zajmowania lokalu przez członków rodziny K.N. Spółdzielnia nie jest
beneficjentem tej sytuacji, ponieważ nie może dokonać przydziału lokalu swoim
członkom oraz ponosi koszty eksploatacyjne, które nie są refundowane. Na równi
ze skarżącą może tylko liczyć na umożliwienie wykonania eksmisji przez Gminę.
4
Tego rodzaju uwarunkowania, wiążące się z ogólnym niedoborem mieszkań w
Polsce, nie mają jednak bezpośredniego wpływu na treść kwestionowanego
wyroku.
Należało w konsekwencji oddalić skargę (art. 42411
§ 1 k.p.c.).