Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE Z DNIA 25 MARCA 2009 R.
V KZ 8/09
Wniesienie osobistej kasacji przez skarżącego wraz z wnioskiem o
wyznaczenie obrońcy z urzędu w postępowaniu kasacyjnym, obliguje pre-
zesa sądu (art. 93 § 2 k.p.k.) do merytorycznego rozpoznania wniosku w
oparciu o przepis art. 78 § 1 k.p.k. Przy rozstrzyganiu o jego zasadności,
niedopuszczalna jest antycypacja możliwych dalszych czynności obrońcy,
wykonywanych w ramach kompetencji przewidzianych w art. 84 § 3 k.p.k.
Przewodniczący: sędzia SN R. Sądej.
Sąd Najwyższy na posiedzeniu, bez udziału stron, w dniu 25 marca
2009 r., po rozpoznaniu w sprawie Adriana B., skazanego wyrokiem łącz-
nym, zażalenia skazanego na zarządzenie Przewodniczącego Wydziału IV
Karno – Odwoławczego Sądu Okręgowego w P. z dnia 9 stycznia 2009 r.,
o odmowie przyjęcia kasacji osobistej od wyroku Sądu Okręgowego w P. z
dnia 5 listopada 2008 r.,
na podstawie art. 530 § 3 k.p.k.
p o s t a n o w i ł u c h y l i ć zaskarżone zarządzenie i sprawę p r z e k a -
z a ć Prezesowi Sądu Okręgowego w P. do ponownego rozpoznania.
U Z A S A D N I E N I E
Adrian B., z zachowaniem terminów przewidzianych w art. 524 § 1
k.p.k., złożył wniosek o doręczenie odpisu wyroku Sądu Okręgowego, a
następnie wniósł osobiście sporządzoną kasację wraz z wnioskiem o wy-
znaczenie obrońcy z urzędu „w celu podpisania jego kasacji lub sporzą-
dzenia nowej”.
2
Zaskarżonym zarządzeniem Przewodniczący Wydziału odmówił przy-
jęcia kasacji uznając, że jest ona niedopuszczalna z mocy ustawy. Uza-
sadniając to stanowisko Przewodniczący stwierdził, że wprawdzie wyro-
kiem łącznym wymierzono skazanemu bezwzględną karę pozbawienia
wolności, ale wobec faktu, iż w apelacjach podniesione były jedynie zarzuty
dotyczące niewspółmierności kary łącznej i tylko takie same zarzuty pod-
niósł w swej kasacji skazany, a nie wskazał uchybień z art. 439 k.p.k., to
jest to kasacja niedopuszczalna z mocy ustawy, jako sprzeczna z art. 523 §
1 in fine k.p.k.
W tym samym zarządzeniu Przewodniczący odmówił wyznaczenia
skazanemu obrońcy z urzędu, uznając jego wniosek za bezprzedmiotowy,
a to wobec niedopuszczalności kasacji z mocy ustawy.
W zażaleniu na odmowę przyjęcia kasacji Adrian B. podniósł, że jego
kasacja wcale nie ograniczała się do podniesienia zarzutu niewspółmierno-
ści kary, a podnosiła inne zarzuty, w tym naruszenia art. 443 k.p.k.
Sąd Najwyższy rozważył, co następuje.
Zażalenie było zasadne, choć nie z tych powodów, na jakie powołał
się skarżący.
Zgodnie z art. 526 § 2 k.p.k. w postępowaniu kasacyjnym obowiązuje
tzw. przymus adwokacki. Oznacza to, że kasacja sporządzona osobiście
przez skazanego nie spełnia wymagań formalnych i nie może zostać przy-
jęta. Jednakże, nie z tego powodu w zaskarżonym zarządzeniu odmówiono
jej przyjęcia. Przewodniczący arbitralnie przyjął, że ta osobista kasacja
podnosi wyłącznie zarzut niewspółmierności kary i dlatego jest niedopusz-
czalna z mocy ustawy, co również było powodem odmowy wyznaczenia
obrońcy z urzędu.
Stanowisko wyrażone w zaskarżonym zarządzeniu było oczywiście
błędne. Po to ustawodawca w postępowaniu kasacyjnym ustanowił przy-
mus adwokacki, aby ten nadzwyczajny środek zaskarżenia sporządzany
był przez profesjonalistów, należycie znających procedurę karną i potrafią-
cych właściwie formułować zarzuty kasacyjne. Z faktu, że w osobistej „ka-
sacji” skazany nie podniósł, czy nie sformułował należycie właściwych za-
rzutów, nie można przecież wnosić, że nie mógłby tego uczynić ewentual-
nie wyznaczony obrońca z urzędu. To, że w apelacjach podniesione zosta-
3
ły jedynie zarzuty dotyczące niewspółmierności kary, w żadnym razie nie
upoważnia do wniosku, iż i kasacja tylko na takich może być oparta.
Wniesienie osobistej kasacji przez skarżącego wraz z wnioskiem o
wyznaczenie obrońcy z urzędu w postępowaniu kasacyjnym, obliguje pre-
zesa sądu (art. 93 § 2 k.p.k.) do merytorycznego rozpoznania wniosku w
oparciu o przepis art. 78 § 1 k.p.k. Przy rozstrzyganiu o jego zasadności,
niedopuszczalna jest antycypacja możliwych dalszych czynności obrońcy,
wykonywanych w ramach kompetencji przewidzianych w art. 84 § 3 k.p.k.
Twierdzenie, że w tej sprawie obrońca mógłby podnieść jedynie zarzuty
dotyczące niewspółmierności orzeczonej kary łącznej, nie znajduje żadne-
go uzasadnienia.
Jeśliby natomiast prezes sądu doszedł do wniosku, że nie ma pod-
staw do wyznaczenia obrońcy z urzędu w postępowaniu kasacyjnym, to i
tak na tym etapie nie mógłby odmówić przyjęcia kasacji osobistej. Kasacja
taka bowiem, jako dotknięta brakami formalnymi, wymagałaby wezwania
skazanego do usunięcia jej braków na podstawie art. 120 § 1 k.p.k., dając
możliwość ustanowienia obrońcy z wyboru (por. postanowienie Sądu Naj-
wyższego z dnia 26 lutego 2002 r., III KZ 87/01, Lex nr 51806).
W tym stanie rzeczy zaskarżone zarządzenie, jako rażąco błędne
musiało zostać uchylone, a sprawę należało przekazać Prezesowi Sądu
Okręgowego w P. do ponownego rozpoznania, w toku którego, rzecz jasna,
konieczne będzie prawidłowe procedowanie w ramach tzw. czynności oko-
łokasacyjnych.