Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 14 kwietnia 2009 r.
III PK 61/08
Nie można przyjąć, że ta sam praca (faktycznie wykonywana) jest jedno-
cześnie, w tym samym czasie świadczona na rzecz innego podmiotu w ramach
równoległego stosunku pracy.
Przewodniczący SSN Herbert Szurgacz, Sędziowie SN: Bogusław Cudowski,
Małgorzata Gersdorf (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 14 kwietnia
2009 r. sprawy z powództwa Bernardy K. przeciwko Tadeuszowi S. o wynagrodzenie
za godziny nadliczbowe, ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz
odszkodowanie w związku z rozwiązaniem umowy o pracę, na skutek skargi kasa-
cyjnej powódki od wyroku Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 4 marca 2008 r.
[...]
1. o d d a l i ł skargę kasacyjną,
2. zasądził od Bernardy K. na rzecz Tadeusza S. kwotę 675 (sześćset sie-
demdziesiąt pięć) złotych tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Powódka Bernarda K. domagała się od pozwanego Tadeusza S. łącznej
kwoty 156.018,27 zł tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych,
ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy oraz odszkodowania w
związku z rozwiązaniem stosunku pracy.
Wyrokiem z dnia 27 czerwca 2008 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Przemyślu oddalił powództwo w całości. Sąd ustalił, że powód-
ka zatrudniona była w okresie od 1 stycznia 2002 r. do dnia 21 czerwca 2005 r. w
Przedsiębiorstwie Zagranicznym „A.-D.” z siedzibą w R. na stanowisku dyrektora
Ośrodka Jeździectwa i Rehabilitacji w J. Pełnomocnikiem przedsiębiorstwa od 1985
r. był pozwany. Sąd ustalił także, że prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w
2
Rzeszowie z dnia 17 stycznia 2006 r. [...] zasądzono od tegoż przedsiębiorstwa na
rzecz powódki kwotę 143.929,92 zł tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach
nadliczbowych i dni wolne od pracy od 1 stycznia 2002 r. do 21 czerwca 2005 r. oraz
ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, a prawomocnym wyrokiem
Sądu Rejonowego w Rzeszowie z dnia 22 grudnia 2005 r. [...] zasądzono na rzecz
powódki od tego samego podmiotu odszkodowanie w związku z rozwiązaniem sto-
sunku pracy z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracodaw-
cy.
Sąd Okręgowy przyjął, że stosunek pracy wiązał powódkę z Przedsiębior-
stwem Zagranicznym „A.-D.”, a nie z pozwanym. Wątpliwości co do podmiotu zatrud-
niającego nie przejawiała powódka do momentu pojawienia się trudności z wyegze-
kwowaniem zasądzonych kwot. Nie uzasadnia to jednak żądania względem pozwa-
nego, który nie jest legitymowany biernie w niniejszym sporze, co uzasadniało odda-
lenie powództwa.
Rozpatrujący sprawę na skutek apelacji powódki Sąd Apelacyjny w Rzeszowie
wyrokiem z dnia 4 marca 2008 r. [...] apelację tę oddalił. Sąd Apelacyjny przyjął, że
istnieje stan związania sądów prawomocnymi rozstrzygnięciami w sprawach pracow-
niczych, potwierdzającymi status Przedsiębiorstwa Zagranicznego „A.-D.” jako pra-
codawcy. W tej sytuacji w ocenie Sądu Apelacyjnego nie sposób było przyjąć, że
pracodawcą powódki był pozwany.
Skargę kasacyjną od wyroku wniósł pełnomocnik powódki, zarzucając naru-
szenie art. 365 § 1 k.p.c., przez przyjęcie, że moc wiążącą prawomocnego wyroku
ma nie tylko sentencja, lecz także uzasadnienie, art. 244 k.p.c. i 252 k.p.c., przez wa-
dliwe przyjęcie, że ustalenia faktyczne i poglądy prawne przyjęte w uzasadnieniu
prawomocnych wyroków mają walor dokumentu urzędowego, art. 378 § 1 k.p.c.,
przez nierozpoznanie sprawy w granicach apelacji i nierozpatrzenie zarzutów doty-
czących kwalifikacji stosunku prawnego łączącego powódkę z pozwanym oraz naru-
szenie art. 3 k.p., art. 22 k.p. oraz art. 22 § 11
k.p., przez ich błędną wykładnię pole-
gającą na generalnym odrzuceniu możliwości istnienia stosunku pracy łączącego
powódkę z pozwanym, gdy ta sama praca świadczona przez powódkę została
uznana za element stosunku pracy łączącego powódkę z PZ „A.-D.” i przyjęcie, że
hipotetyczne istnienie stosunku pracy pomiędzy tym podmiotem a powódką jest
przeszkodą wyłączającą możliwość pociągnięcia do odpowiedzialności pozwanego.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie znajduje uzasadnienia. Przede wszystkim nieuzasad-
niony jest zarzut naruszenia wymienionych w skardze norm procesowych. Skarżący
usiłuje wywieść, że stanowiska sądów orzekających wynikały z treści uzasadnienia
prawomocnych rozstrzygnięć dotyczących należności powódki ze stosunku pracy.
Stwierdzenie takie nie ma waloru prawdziwości. Należy przecież przypomnieć, że
oznaczenie stron postępowania nie wynika z treści uzasadnienia wyroku, ale ujęte
jest w jego komparycji. Niezależnie od tego wyroki wymienione jako wyroki zasądza-
jące określone należności wyraźnie określiły od kogo i na czyją rzecz oraz z jakiego
tytułu należności te zostały zasądzone. Rozstrzygnięcia te potwierdziły, że praco-
dawcą powódki - czego zresztą sama powódka nie kwestionowała - było Przedsię-
biorstwo Zagraniczne „A.-D.”. Sądy prawidłowo uznały się za związane prawomoc-
nymi rozstrzygnięciami ujętymi w postaci dokumentów urzędowych - wyroków sądo-
wych - stanowiących dowód tego stanu. W tej sytuacji prawidłowo przyjęto, że stosu-
nek pracy nie łączył powódki z pozwanym.
Nie sposób także twierdzić, że nie doszło do rozpoznania sprawy w granicach
apelacji i określonych w niej zarzutów. Sąd odwoławczy rozpoznał sprawę w tym za-
kresie, a jedynie nie przychylił się do stanowiska powódki odnośnie do łączącego ją z
pozwanym stosunku prawnego po jej myśli. Nie oznacza to jednak, by uchybił obo-
wiązkowi należytego rozpoznania apelacji.
W zakresie zarzutów naruszenia prawa materialnego Sąd Najwyższy dostrze-
ga rangę problemu faktycznego, przedstawionego przez stronę powodową, jednak
jego rozstrzygnięcie w granicach skargi kasacyjnej określonych przez stronę powo-
dową nie jest możliwe. Strona powodowa usiłuje bowiem wykazać, że pracodawcą
powódki był pozwany, a nie - jak określała to wcześniej - Przedsiębiorstwo
Zagraniczne „A.-D.”. Stanowisko takie nie zasługuje na uwzględnienie. Powódka
podnosiła bowiem w postępowaniach zakończonych prawomocnymi orzeczeniami
zasądzającymi na jej rzecz określone należności, że pracę swą świadczyła na rzecz
wymienionego przedsiębiorstwa. Nie sposób zatem przyjąć, że ta sama praca (jako
okoliczności faktyczne) mogła być jednocześnie, w tym samym czasie świadczona
na rzecz innego podmiotu w ramach równoległego stosunku pracy. Oznaczałoby to
bowiem, że za te same działania powódce należy się wynagrodzenie od dwóch róż-
nych podmiotów, a zatem że miałaby otrzymać dwukrotną kompensatę za raz tylko
4
wykonaną pracę. Należy podkreślić, że zarzuty kierowane obecnie przez powódkę
nie wynikają z jej wątpliwości co do osoby pracodawcy, ale z niemożności uzyskania
zaspokojenia od niego istniejących należności. Przy tym istnieje, jak w stanie fak-
tycznym sprawy podmiot, który - jak się wydaje - czerpał korzyści z zatrudnienia po-
wódki. Nie sposób jednak problemu tego rozstrzygać, jak chciałby tego skarżący,
przy użyciu konstrukcji prawnej stosunku pracy. Stosunek pracy, jak wynika z pra-
womocnych rozstrzygnięć, łączył powódkę i Przedsiębiorstwo Zagraniczne „A.-D.”,
czego podważyć nie można w niniejszym postępowaniu. Natomiast z uwagi na za-
kreślone przez stronę powodową granice skargi kasacyjnej, w ramach których skon-
struowano zarzuty naruszenia jednej tylko instytucji prawnej - instytucji stosunku
pracy, Sąd Najwyższy nie miał możności badania okoliczności faktycznych sprawy z
innego punktu widzenia.
Z tego względu Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji.
========================================