Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 437/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 20 maja 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Tadeusz Wiśniewski (przewodniczący)
SSN Gerard Bieniek
SSN Stanisław Dąbrowski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa P.K.
przeciwko A.C.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 20 maja 2009 r.,
skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego w W.
z dnia 17 stycznia 2008 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi
Okręgowemu w W. do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia
o kosztach postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
P.K. po ostatecznym sprecyzowaniu żądań pozwu wnosiła o zasądzenie od
pozwanego A.C. kwoty 64.000 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 21.12.2004 r. do
dnia zapłaty, bądź nakazanie wydania samochodu osobowego marki SEAT Altea.
Sąd Rejonowy w W. wyrokiem z dnia 28 maja 2007 r. oddalił powództwo.
Sąd ten ustalił, bądź przyjął za bezsporne, następujące okoliczności faktyczne:
Pozwany był organizatorem konkursu, którego finał odbył się w dniu 4 września
2004 r. Zwyciężczynią tego konkursu została 17-letnia wówczas powódka. W dniu
finału konkursu obok wybiegu sceny znajdowała się platforma na której
prezentowany był czerwony samochód SEAT Altea. Ponadto, na scenie znajdował
się motocykl Harley Davidson oraz reklama firmy [...]. Konferansjerka po ogłoszeniu
powódki zwyciężczynią konkursu, wymieniła nagrody jakie ona otrzyma. Oznajmiła
to następującymi słowami: „Miss [...] otrzyma samochód osobowy SEAT od I.”.
Informacja o konkursie została zamieszczona przez pozwanego na jego stronie
internetowej. Znalazło się w niej sformułowanie: „główną nagrodą w konkursie był
samochód osobowy SEAT ufundowany przez firmę I.
W ocenie Sądu Rejonowego, ogłoszenie przez konferansjerkę przyrzeczenia
otrzymania samochodu osobowego SEAT od I. zrodziło powstanie po stronie
pozwanego organizatora konkursu zobowiązania do świadczenia rzeczy
oznaczonej co do gatunku. W świadczeniu oznaczonym co do gatunku rzecz
oznaczona jest tylko wedle cech rodzajowych, a każdy z desygnatów mieszczących
się w zakresie wyznaczonym treścią danej nazwy może być przedmiotem
świadczenia. Na podstawie tak sformułowanego przyrzeczenia publicznego
pozwany zobowiązany był świadczyć powódce rzecz stanowiącą samochód
osobowy marki SEAT, przy czym rzecz ta miała pochodzić z masy składników
należących do I. Pozwany nie skonkretyzował świadczenia, jakość rzeczy nie
została oznaczona przez właściwe przepisy, przez czynność prawną, ani nie
wynikała z okoliczności. Okoliczność, że na scenie znajdował się samochód SEAT
Altea i twierdzenie na tej podstawie, że był on główną nagrodą nie znalazła
odzwierciedlenia w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie.
3
Sąd Rejonowy stwierdził, że powszechnie znany jest fakt (art. 228 § 1 k.p.c.),
iż każda marka samochodów wypuszcza na rynek wiele modeli. Model Altea
stanowił samochód zaliczany do klasy najwyższej samochodów SEAT, o czym
świadczyła akcja promocji tego modelu podczas konkursu. Powódka domagając
się zapłaty równowartości pojazdu SEAT Altea, bądź jego wydania, bezpodstawnie
żądała świadczenia rzeczy najwyższej jakości do czego nie był zobowiązany
pozwany, mający świadczyć rzecz średniej jakości.
Apelację powódki od powyższego wyroku Sąd Okręgowy w W. oddalił
wyrokiem z dnia 17 stycznia 2008 r. Sąd Okręgowy uznał, że skoro Sąd pierwszej
instancji przyjął za udowodnioną, zgodnie z żądaniami powódki, okoliczność
dokonania przez pozwanego przyrzeczenia publicznego, to bezprzedmiotowe są
zarzuty przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów i błędu w ustaleniach
faktycznych przyjętych za podstawę wyroku mającego wpływ na jego treść.
Powyższa uwaga dotyczyła również zarzutu nieprzeprowadzenia dowodów
mających na celu potwierdzenie prawdziwości twierdzeń powódki,
a w szczególności oddalenia wniosku o dopuszczenie dowodu z zeznań M.Ż. i
D.J. Jednakże, Sąd Okręgowy zaakcentował, że wbrew wywodom apelacji dowód
ten nie został oddalony ze względu na ustalenie okoliczności, jaka miała być tym
dowodem udowodniona, lecz z powodu zgłoszenia dowodu z naruszeniem art. 207
§ 3 k.p.c. Na rozprawie w dniu 21 lutego 2006 r., w trakcie której przesłuchano
strony w trybie art. 212 k.c. i określono płaszczyznę sporu, Sąd zakreślił
pełnomocnikom stron, w tym powódce reprezentowanej przez adwokata 14-dniowy
termin do składania wniosków dowodowych, wskazując na rygor z art. 207 pkt 3
k.p.c. Odnośny wniosek został złożony z przekroczeniem wyznaczonego przez Sąd
terminu, dlatego Sąd miał prawo spóźniony wniosek dowodowy oddalić.
Zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd pierwszej instancji prawidłowo
i wyczerpująco wykazał, że przedmiotem nagrody miał być samochód SEAT nie
określonego typu, wobec czego zastosowanie ma art. 357 k.c. Sąd Okręgowy
w pełni ocenę tę podzielił i uznał, że wobec tego nie zachodzi potrzeba powtarzania
argumentacji, zawartej w tym zakresie w uzasadnieniu wyroku Sądu Rejonowego.
W skardze kasacyjnej od wyroku Sądu Okręgowego powódka zarzuciła
naruszenie przepisów postępowania: art. 318 § 1 k.p.c. poprzez bezzasadne
4
oddalenie powództwa w sytuacji, w której Sąd uznał powództwo za
usprawiedliwione w zasadzie i art. 207 § 3 k.p.c. poprzez uznanie za prawidłowe
niedopuszczenie przez Sąd pierwszej instancji dowodu z zeznań świadków M.Ż. i
D.J. z uwagi na przekroczenie zakreślonego przez Sąd terminu do składania
wniosków dowodowych, podczas gdy potrzeba przeprowadzenia dowodu ze
wskazanych środków dowodowych wynikła na rozprawie z dnia 21 kwietnia 2006 r.
z uwagi na treść zeznań świadków strony pozwanej M.K. i K.M. Skarżąca zarzuciła
także naruszenie prawa materialnego – art. 357 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zarzuty skargi kasacyjnej dotyczące naruszenia przepisów postępowania nie
są zasadne.
Art. 318 § 1 k.p.c. określa zasady wydania wyroku wstępnego. Wyrok
wstępny jest z istoty rzeczy instytucją postępowania przed Sądem pierwszej
instancji. Sąd Okręgowy kwestią wydania, a właściwie niewydania wyroku
wstępnego w ogóle się nie zajmował i biorąc pod uwagę treść apelacji nie mógł
zajmować się tym zagadnieniem, więc zarzut naruszenia art. 318 § 1 k.p.c. uznać
należy za oczywiście chybiony.
Dokonana przez Sąd Okręgowy ocena odmowy przez Sąd pierwszej
instancji przeprowadzenia dowodów z zeznań świadków M.Ż. i D.J. nie narusza
art. 207 § 3 k.p.c. Sąd pierwszej instancji wyznaczył stronom reprezentowanym
przez profesjonalnych pełnomocników termin do zgłoszenia środków dowodowych
pod rygorem ich pominięcia. Pełnomocnik powódki uchybił wyznaczonemu
terminowi. Zawarte w skardze kasacyjnej twierdzenie, że potrzeba
przeprowadzenia dowodów powstała później, nie jest przekonywujące.
Zasadny natomiast jest zarzut naruszenia art. 357 k.c. Sąd Okręgowy
w pełni podzielił ocenę prawną Sądu pierwszej instancji wskazując, że nie ma
potrzeby powtarzania tego, co wskazał w uzasadnieniu swojego wyroku Sąd
pierwszej instancji. Uznać więc można wypowiedzi Sądu pierwszej instancji za
równoznaczne ze stanowiskiem Sądu Okręgowego.
Sąd ustalił, że pozwany zobowiązał się świadczyć powódce samochód
„Seat”, oznaczony co do gatunku. Powinien więc świadczyć rzecz średniej jakości.
Ponieważ są różne modele marki SEAT, średnia jakość oznacza także średnią
5
klasę modelu. Z tym rozumowaniem na gruncie art. 357 k.c. można się zgodzić.
Przepis ten stanowi, że jeżeli dłużnik jest zobowiązany do świadczenia rzeczy
oznaczonych co do gatunku, a jakość rzeczy nie jest oznaczona przez właściwe
przepisy lub przez czynność prawną ani nie wynika z okoliczności, dłużnik powinien
świadczyć rzeczy średniej jakości.
W ocenie Sądu przeszkodą w uwzględnieniu powództwa było to, że
powódka żądała wydania samochodu „Seat Altea” lub zasądzenia jego
równowartości w kwocie 64.000 zł, a samochody tego modelu są najwyższej klasy.
Przekonanie swoje, że samochód „Seat Altea” jest samochodem najwyższej klasy
Sąd oparł na tym tylko, że samochód ten był promowany w czasie konkursu, który
wygrała powódka. Argument ten jest oczywiście wadliwy, gdyż promowane bywają
samochody najrozmaitszych klas.
Miernikiem jakości samochodu mogłaby być jego cena. Samochody są
dobrem powszechnego użytku, więc jest powszechnie znane, że ceny nowych
samochodów najwyższej klasy wielokrotnie przewyższają kwotę 64.000 zł. Należy
zauważyć także, że pozwany zobowiązany do świadczenia na rzecz powódki
samochodu marki „SEAT” żadnego samochodu jej nie zaproponował. Zaskarżony
wyrok w istocie odmawia ochrony roszczenia powódki, mimo że Sądy obu instancji
deklarują, że roszczenie powódce przysługuje.
Z powyższych względów na mocy art. 39815
k.p.c. Sąd Najwyższy orzekł jak
w sentencji wyroku.