Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 9 CZERWCA 2009 R.
SNO 34/09
Przewodniczący: sędzia SN Ewa Strużyna (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Jacek Gudowski, Hubert Wrzeszcz.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem Zastępcy
Rzecznika Dyscyplinarnego – sędziego Sądu Okręgowego w sprawie sędziego Sądu
Rejonowego obwinionej o przewinienie służbowe przewidziane w art. 107 § 1 ustawy
– Prawo o ustroju sądów powszechnych, po rozpoznaniu w Izbie Karnej na rozprawie
w dniu 9 czerwca 2009 r. odwołań obwinionej, Ministra Sprawiedliwości oraz
Krajowej Rady Sądownictwa od wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego
z dnia 3 lutego 2009 r., sygn. akt ASD (...)
1. zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że na podstawie art. 109 § 1 pkt 5
ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych orzekł wobec sędziego Sądu
Rejonowego karę złożenia z urzędu,
2 kosztami postępowania odwoławczego obciążył Skarb Państwa.
U z a s a d n i e n i e
Sędzia Sądu Rejonowego obwiniona została o to, że w dniu 12 czerwca 2008 r.
zgłosiła się do pracy i prowadziła posiedzenie w stanie po użyciu alkoholu, tj. o
popełnienie przewinienia służbowego w rozumieniu art. 107 § 1 ustawy z dnia 27 lipca
2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.).
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny, wyrokiem z dnia 3 lutego 2009 r., sygn.
akt ASD (...), uznał obwinioną – sędziego Sądu Rejonowego za winną zarzucanego jej
przewinienia służbowego w postaci uchybienia godności urzędu i na podstawie art.
109 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych
wymierzył jej karę przeniesienia na inne miejsce służbowe w Sądzie Rejonowym w
obszarze właściwości Sądu Apelacyjnego w A.
Odwołania od tego wyroku wniesione zostały przez Krajową Radę Sądownictwa,
Ministra Sprawiedliwości oraz samą obwinioną.
Krajowa Rada Sądownictwa zaskarżając powyższy wyrok na niekorzyść
obwinionej – sędziego Sądu Rejonowego w części dotyczącej orzeczenia o karze i
zarzucając rażącą niewspółmierność wymierzonej obwinionej kary dyscyplinarnej
przeniesienia na inne miejsce służbowe w stosunku do przypisanego przewinienia,
nieodzwierciedlającej stopnia społecznej szkodliwości i nie spełniającej w związku z
tym celów jakie ma osiągnąć, wniosła:
2
o zmianę zaskarżonego wyroku przez orzeczenie wobec obwinionej kary
dyscyplinarnej złożenia z urzędu, określonej w art. 109 § 1 pkt 5 ustawy z dnia 27
lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych.
Minister Sprawiedliwości wnosząc odwołanie na niekorzyść obwinionej, na
podstawie art. 438 pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p. zarzucił zaskarżonemu wyrokowi
rażącą niewspółmierność orzeczenia o karze polegającego na wymierzeniu obwinionej
na podstawie art. 109 § 1 pkt 4 u.s.p. kary dyscyplinarnej przeniesienia na inne miejsce
służbowe, będącą wynikiem nieuwzględnienia w sposób właściwy stopnia zawinienia
obwinionej oraz wagi popełnionego przez nią przewinienia, i wniósł
o zmianę zaskarżonego wyroku przez wymierzenie obwinionej, na podstawie art.
109 § 1 pkt 5 u.s.p., kary dyscyplinarnej złożenia sędziego z urzędu.
Obwiniona sędzia Sądu Rejonowego wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku
przez wymierzenie kary dyscyplinarnej w postaci nagany. W uzasadnieniu odwołania
podniosła, że cała jej praca zawodowa związana jest z sądownictwem, ale jako osoba o
wyłącznie pozytywnych cechach charakteru i nieodporna na stresy, z trudem
funkcjonuje w środowisku zawodowym, w którym panuje zła atmosfera związana z
walką o stanowiska, a także zawiść, egoizm i karierowiczostwo. W tych warunkach
zawiódł ją instynkt samozachowawczy i przed pięciu laty doszło do ukarania jej
usunięciem z zajmowanego stanowiska. W tym czasie okazało się, że jest chora, a
ponadto ciężko zachorowała jej matka, której jest jedyną opiekunką. Od kilku lat żyje
zatem w ciągłym stresie i pozostaje w złej kondycji psychofizycznej (stopniowo
ujawniają się liczne poważne dolegliwości zdrowotne).
Podniosła ponadto, że zdarzenie będące przedmiotem niniejszego postępowania
dyscyplinarnego, do którego się przyznała i z powodu którego jest jej wstyd,
spowodowane zostało przemęczeniem, utratą samokontroli i nadmiernymi
obowiązkami. W opisanych trudnych warunkach zdrowotnych i życiowych
uzasadniona jest więc, zdaniem obwinionej, prośba o wymierzenie łagodniejszej kary
dyscyplinarnej.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Odwołanie obwinionej nie jest zasadne. W świetle analizy okoliczności sprawy i
przy uwzględnieniu wszystkich zarzutów podniesionych w odwołaniu brak bowiem
podstaw nie tylko do wymierzenia obwinionej łagodniejszej kary dyscyplinarnej, ale
do powzięcia przekonania, że obwiniona powinna nadal sprawować urząd sędziego.
Zły stan zdrowia i trudna sytuacja życiowa nie mogą mieć decydującego znaczenia dla
uznania, że obwiniona zasługuje na sprawowanie tego urzędu. Nie może mieć w tym
względzie znaczenia także eksponowane w odwołaniu przyznanie się obwinionej do
popełnionego przewinienia, skoro w świetle zgromadzonych dowodów fakt
3
wykonywania przez nią czynności sędziowskich w stanie po użyciu alkoholu nie mógł
być skutecznie kwestionowany.
Sposób scharakteryzowania przez obwinioną w odwołaniu przymiotów własnej
osoby i poczucia doznawanej krzywdy w konfrontacji z negatywnymi cechami
środowiska sędziowskiego z jakim związana jest jej droga zawodowa, wskazuje na
brak krytycyzmu i dystansu do siebie samej. Jest także wyrazem przekonania, że
negatywne wydarzenia, będące następnie przedmiotem odpowiedzialności
dyscyplinarnej, nastąpiły w wyniku okoliczności zewnętrznych na które nie miała
wpływu. Obwiniona, w przeciwieństwie do tego co deklaruje, w rzeczywistości nie ma
poczucia winy, skoro uważa, że brak przeszkód do dalszego pełnienia przez nią
obowiązków sędziego w sądzie, w którym naraziła zarówno siebie jak i wymiar
sprawiedliwości na kompromitację. Nie ulega bowiem wątpliwości, że wykonywanie
obowiązków przez sędziego będącego w stanie po użyciu alkoholu jest, w odbiorze
społecznym, kompromitujące dla wymiaru sprawiedliwości.
Trafne są ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny, że bardzo poważne przewinienie służbowe obwinionej, ma postać
rażącego uchybienia godności urzędu. Należy dodać, że przewinienie to nastąpiło w
wyniku świadomego złamania poczucia obowiązku, zasad uczciwości, godności i
honoru.
Słusznie zwraca się uwagę w odwołaniu Krajowej Rady Sądownictwa, że
stawienie się do pracy i wykonywanie obowiązków pod wpływem alkoholu przez
pracownika, stanowi podstawę do rozwiązania umowy o pracę w trybie
przewidzianym w art. 52 Kodeksu pracy. A nie ulega wątpliwości, że wobec sędziego,
od którego wymaga się nieskazitelnego charakteru i którego urząd obwarowany jest
licznymi gwarancjami, m. in. w zakresie nieusuwalności, muszą być stosowane
znacznie podwyższone standardy w zakresie wszelkich zachowań, w tym także zasad
sprawowania tego urzędu.
Konieczne jest ponadto podkreślenie, że przewinienia będącego przedmiotem
postępowania w niniejszej sprawie obwiniona dopuściła się po raz kolejny i pomimo
uprzedniego ukarania jej w postępowaniu dyscyplinarnym (wyrokiem Sądu
Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 4 listopada 2003 r. wymierzono
obwinionej karę usunięcia z funkcji przewodniczącej wydziału).
Mając na uwadze wszystkie przytoczone okoliczności należało uznać, że
obwiniona utraciła autorytet niezbędny do sprawowania urzędu sędziego i nie daje
gwarancji należytego wykonywania obowiązków sędziego w przyszłości.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny, uznając zatem wniesione na niekorzyść
obwinionej przez Krajową Radę Sądownictwa i Ministra Sprawiedliwości odwołania
za zasadne, zmienił zaskarżony wyrok i na podstawie art. 109 § 1 pkt 5 ustawy –
4
Prawo o ustroju sądów powszechnych orzekł wobec sędziego Sądu Rejonowego karę
złożenia z urzędu.
O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny
postanowił w oparciu o przepis art. 133 u.s.p.