Pełny tekst orzeczenia

Uchwała z dnia 15 lipca 2009 r.
III SZP 1/09
Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski, Sędziowie SN: Małgorzata
Gersdorf, Andrzej Wróbel (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 lipca 2009 r. sprawy z
powództwa Telekomunikacji Polskiej SA w Warszawie przeciwko Prezesowi Urzędu
Komunikacji Elektronicznej z udziałem zainteresowanych Netia SA (poprzednio Tele
2 Polska Spółka z o.o. w Warszawie), Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Tele-
komunikacji w Warszawie, Polskiej Izby Informatyki i Telekomunikacji w Warszawie o
zmianę umowy, na skutek zagadnienia prawnego przekazanego postanowieniem
Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 5 listopada 2008 r. [...]
„Czy na podstawie art. 47959
paragraf 2 k.p.c. Prezes Urzędu Komunikacji
Elektronicznej, uznając odwołanie za słuszne jedynie częściowo, jest uprawniony do
zmiany swojej decyzji tylko w tym zakresie ?”
p o d j ą ł uchwałę:
Na podstawie art. 47959
§ 2 k.p.c., Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej
uznając odwołanie za słuszne w całości, może zmienić lub uchylić swoją decyzję
tylko w całej zaskarżonej części. Przepis ten nie ma zastosowania, gdy Prezes
Urzędu uzna odwołanie za słuszne w części.
U z a s a d n i e n i e
Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, dalej jako „Prezes Urzędu” lub
„pozwany”, decyzja z dnia 29 grudnia 2006 r., na podstawie art. 47959
§ 2 k.p.c., art.
28 ust. 1 w związku z art. 30 i art. 221 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. -
Prawo telekomunikacyjne ( Dz.U. Nr 171, poz. 1800 ze zm.), po rozpatrzeniu odwo-
łania Telekomunikacji Polskiej S.A. z siedzibą w Warszawie, dalej jako powódka, od
decyzji z dnia 13 lipca 2006 r. w sprawie zmiany umowy o połączeniu sieci zawartej
2
19 grudnia 2002 r. pomiędzy powódką a Tele 2 Spółką z o.o., zwanym dalej „zainte-
resowanym”, i uznaniu odwołania za słuszne w części, zmienił swoją decyzję z dnia
13 lipca 2006 r. w zakresie załącznika Nr 3 i załącznika Nr 4 do tej decyzji w ten spo-
sób, że ustalił nową treść tych załączników.
Od powyższej decyzji zmieniającej z dnia 29 grudnia 2006 r. powódka wniosła
odwołanie domagając się uchylenia jej w całości oraz wstrzymania jej wykonalności
do czasu rozstrzygnięcia sprawy.
Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wy-
rokiem z dnia 10 grudnia 2007 r. uchylił zaskarżoną decyzję. Sąd uwzględnił między
innymi zarzut naruszenia art. 47959
§ 2 k.p.c., które polegało na wydaniu przez Pre-
zesa Urzędu w dniu 29 grudnia 2006 r. decyzji zmieniającej decyzję z dnia 13 lipca
2006 r., którą zostały wprowadzone zmiany niezgodne z treścią odwołania od decyzji
dotychczasowej. Przepis ten nie uprawnia Prezesa Urzędu do uchylenia lub zmiany
wydanej przez siebie decyzji w części, gdy została zaskarżona w całości albo gdy
wprawdzie została zaskarżona w części, lecz Prezes uznał odwołanie za słuszne
tylko w węższej części. W ocenie Sądu pierwszej instancji, w rozpoznawanej sprawie
sytuacja taka miała miejsce, gdyż odwołanie strony od decyzji z dnia 13 lipca 2006 r.
zostało uwzględnione jedynie w części poprzez wydanie decyzji z dnia 29 grudnia
2006 r.
Sąd Apelacyjny w Warszawie w związku z rozpoznawaniem apelacji pozwa-
nego Prezesa Urzędu oraz apelacji zainteresowanych Tele 2 Spółki z o.o. i Krajowej
Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji od wyroku Sądu pierwszej instancji z
dnia 10 grudnia 2007 r. postanowił w trybie art. 390 § 1 k.p.c. przedstawić Sądowi
Najwyższemu do rozstrzygnięcia następujące zagadnienie prawne: Czy na podsta-
wie art. 47959
§ 2 k.p.c. Prezes Urzędu Regulacji Elektronicznej uznając odwołanie
za słuszne jedynie częściowo, jest uprawniony do zmiany swojej decyzji tylko w tym
zakresie ? W ocenie Sądu Apelacyjnego, przedmiotem kontrowersji i dwóch rozbież-
nych stanowisk jest, czy skorzystanie z możliwości wyznaczonych przepisem art.
47959
§ 2 k.p.c. jest uzależnione od uznania odwołania za słuszne w całości, czy wy-
starczające jest uznanie części zarzutów, argumentacji i wniosków odwołującego się
i dokonanie adekwatnego do uwzględnionego zakresu odwołania uchylenia albo
zmiany decyzji będącej przedmiotem odwołania.
Sąd Apelacyjny jest zdania, że rezultaty wykładni językowej przepisu prowa-
dzą do jednoznacznych wniosków. Skoro przepis art. 47959
§ 2 k.p.c. wprost
3
(expressis verbis) nie uzależnia możliwości dokonania samokontroli od uznania od-
wołania za słuszne w całości, przewidując jednocześnie możliwość uchylenia albo
zmiany decyzji w całości lub w części, to tym samym nie wyklucza zmiany (uchyle-
nia) decyzji tylko w zakresie uznanym za słuszne i podjęcia nowej decyzji - w rozu-
mieniu tego przepisu - w sytuacji uznania odwołania za słuszne w części. Wzmoc-
nieniem tego poglądu jest argument skonstruowany w oparciu o zróżnicowane
brzmienie przepisów zamieszczonych w postępowaniach odrębnych, a mianowicie
omawianego i art. 4779
§ 2 k.p.c., który dotyczy postępowania w sprawach z zakresu
ubezpieczeń społecznych, którego cechą charakterystyczną jest również to, że jest
ono poprzedzone postępowaniem administracyjnym, którego zakończenie w postaci
wydania decyzji warunkuje co do zasady dopuszczalność drogi sądowej. Przepis art.
4779
§ 2 k.p.c. stanowi, że organ rentowy, o którym mowa w § 1, przekazuje nie-
zwłocznie odwołanie wraz z aktami sprawy do sądu z zachowaniem przepisów od-
rębnych. Organ ten, jeżeli uzna odwołanie w całości za słuszne, może zmienić lub
uchylić zaskarżoną decyzję. W tym wypadku odwołaniu nie nadaje się biegu. W tym
przepisie ustawodawca wyraźnie uzależnił możliwość zmiany lub uchylenia decyzji
zaskarżonej od uznania odwołania za słuszne w całości. Skoro takiego zastrzeżenia
nie uczynił w przepisie art. 47959
§ 2 k.p.c., to nie zamierzał uzależniać samokontroli
decyzji przez Prezesa od uznania przez niego odwołania za słuszne w całości. W
ocenie Sądu Apelacyjnego, oprócz takiej wykładni literalnej w połączeniu z pewnym
elementem wykładni systemowej, można dokonać jeszcze interpretacji językowej i
dojść do innego znaczenia spornego sformułowania. Posłużenie się zwrotem uzna-
nia odwołania za słuszne, odbiega, jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 14
lutego 2007 r., od przyjętej w Kodeksie postępowania cywilnego w zakresie rozstrzy-
gnięć procesowych terminologii „uwzględnia odwołanie” (art. 47953
§ 2, art. 47964
§ 2,
art. 47714
§ 2 k.p.c.), jednakże ze względu na to, że wniesienie odwołania jest
czynnością procesową wszczynającą już postępowanie sądowe, można przyjąć, że
uznanie odwołania za słuszne oznacza w gruncie rzeczy uwzględnienie odwołania.
Brak sprecyzowania, czy chodzi o uwzględnienie odwołania w całości, czy w części,
jest równoznaczne z uwzględnieniem odwołania w całości. Konotacja wyrażenia
uwzględnienie odwołania jest jednoznaczna, jeśli następuje uwzględnienie czegoś,
powództwa, w tym przypadku odwołania, bez określenia zakresu tego uwzględnienia,
to oznacza to uwzględnienie w całości, a nie w części. Przepis art. 47959
§ 2 k.p.c.
stanowi, że jeżeli Prezes Urzędu uzna odwołanie za słuszne, „może” - (...). Brak uży-
4
cia w tym zwrocie zakresu uznania odwołania za słuszne, czyli de facto uwzględnie-
nia odwołania, wskazuje raczej na konieczność przyjęcia, że uwzględnienie to doty-
czy całości tego odwołania. Zauważyć przy tym należy, że jeżeli chodzi o uprawnie-
nia formalne, proceduralne, to dopuszczalne jest jedynie to, co przepis przewiduje, a
przepis stanowi o uwzględnieniu odwołania (uznaniu go za słuszne), wobec czego
nie wydaje się obejmować sytuacji uznania za słuszne odwołania w części, skoro nie
zostało to wyrażone. Jednocześnie użycie przez ustawodawcę w części przedmioto-
wego przepisu słów „może - (...) uchylić albo zmienić swoją decyzję w całości lub w
części (...)” nie wydaje się, aby dawało podstawy do twierdzenia, że zamieszczono je
w związku z możliwością uwzględnienia odwołania w części. Zmiana albo uchylenie
decyzji w całości lub w części dotyczą jedynie uprawnień w odniesieniu do tego, co
można uczynić z zaskarżoną decyzją w określonej sytuacji procesowej, jedynie po-
przez te uprawnienia nie następuje zakreślenie sytuacji, w których ich podjęcie jest
dopuszczalne.
Natomiast za stanowiskiem, że skorzystanie z uprawnienia przez UKE do sa-
mokontroli ze skutkiem uchylenia lub zmiany starej decyzji w całości lub w części
poprzez wydanie nowej jest dopuszczalne w przypadku uznania odwołania za
słuszne także w części, przemawia, zdaniem Sądu Apelacyjnego, oprócz argumen-
tów wyżej wywiedzionych z wykładni literalnej i częściowo systemowej, z porównania
brzmienia przepisów, także to, iż w tekstach innych aktów prawnych (w art. 132 § 1
k.p.a., w art. 226 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa) możliwość wydania nowej decy-
zji zmieniającej lub uchylającej decyzję zaskarżoną jest wprost uzależniona od uzna-
nia przez właściwy organ, że odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, przy
czym odwołanie zasługuje na uwzględnienie, jeżeli organ - tu pierwszej instancji -
uzna żądanie strony zawarte w odwołaniu za usprawiedliwione. Wymóg uznania od-
wołania za zasługujące na uwzględnienie w całości został w tych przepisach sfor-
mułowany wprost, tak jak i w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych rozpo-
znawanych przez sądy pracy i ubezpieczeń społecznych. W odróżnieniu od tego w
przedmiotowym przepisie takiego wymogu expressis verbis nie wyrażono, co daje
podstawy do twierdzenia, że ustawodawca od takiego wymogu w sprawach z odwo-
łań z zakresu telekomunikacji i poczty, rozpoznawanych przez sąd ochrony konku-
rencji i konsumentów, odstąpił. Jeśli w innych przepisach, w tym znajdujących się w
innych aktach prawnych, wymóg uznania odwołania przez organ, który wydał za-
skarżoną decyzję, został sformułowany w sposób jednoznaczny i wprost, to jego brak
5
w sprawach tego rodzaju, do jakich zalicza się niniejsza sprawa, wynikał z działania
zamierzonego. Wniosek tego rodzaju znajduje wzmocnienie dodatkowo w tym, że w
żadnym z powołanych innych przepisów nie stanowi się o uchyleniu albo zmianie
decyzji w całości lub w części, stanowi się tylko o uchyleniu bądź zmianie decyzji bez
określenia zakresu tego uchylenia czy zmiany.
W ocenie Sądu Apelacyjnego, stanowisko powyższe, aczkolwiek trudno jest
mu zarzucić błąd w rozumowaniu, pomija jednak okoliczność tego rodzaju, że wymóg
uznania odwołania za słuszne w całości (uznania odwołania za zasługujące na
uwzględnienie w całości) dla możliwości skorzystania z uprawnień przewidzianych w
ramach samokontroli jest ogólnie przyjęty w systemie prawa - w sprawach admini-
stracyjnych, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, które tak, jak niniejsza
sprawa, do pewnego momentu mają charakter spraw administracyjnych. Odstąpienie
od tego wymogu wymagałoby ważkich argumentów za tym przemawiających, raczej
nie może być oparte jedynie na takim, jak opisane zróżnicowanym brzmieniu przepi-
sów. Można przecież twierdzić również, że gdyby ustawodawca chciał uczynić wyłom
w odniesieniu do możliwości samokontroli zaskarżonej decyzji, to w sposób niebu-
dzący wątpliwości dałby temu wyraz, poprzez użycie sformułowania - jeśli organ
uzna odwołanie za słuszne w całości lub w części - skoro tego nie uczynił, to nie była
jego zamierzeniem modyfikacja przyjętych dotychczas w systemie prawa rozwiązań
w odniesieniu do samokontroli decyzji administracyjnych. Za tym poglądem przema-
wia także, podniesiona przez Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 14 lutego 2007 r.,
wyjątkowość instytucji samokontroli przewidzianej w przepisie art. 47959
§ 2 k.p.c., co
z kolei oznacza konieczność ścisłej wykładni, w żadnym razie rozszerzającej. Prze-
pis ten wprowadza odstępstwo od zasady, że decyzje Prezesa Urzędu podlegają
kontroli sądu ochrony konkurencji i konsumentów, dlatego przewidziana w nim sa-
mokontrola powinna być wykorzystywana przez Prezesa Urzędu tylko wtedy, gdy
prowadzi do rozstrzygnięcia uwzględniającego w całości wnioski odwołania i argu-
menty na ich poparcie. Prezes Urzędu jest jedynie uprawniony do ponownego roz-
patrzenia sprawy w granicach wyznaczonych zakresem zaskarżenia i wnioskami od-
wołania, czyli do wydania nowej decyzji, gdy wymaga tego uznanie odwołania za
słuszne w całości. Prezes Urzędu, tak jak zauważa Sąd Najwyższy, nie działa w gra-
nicach przepisu jako organ quasi-odwoławczy, który nie jest związany zakresem za-
skarżenia i wnioskami odwołania, lecz jako organ administracji publicznej, który tylko
wyjątkowo został upoważniony do kontroli wydanej przez siebie decyzji w ramach
6
postępowania sądowego mającego za przedmiot sprawę rozstrzygniętą tą decyzją.
Wyjątkowość tej instytucji polega również na tym, co szczególnie należy podkreślić,
że uprawnia stronę postępowania sądowego, jaką jest bez wątpienia Prezes Urzędu,
do zmiany lub uchylenia decyzji będącej przedmiotem tego postępowania sądowego,
co powoduje konieczność nie tylko ścisłej wykładni tego przepisu, ale konieczność
uwzględnienia interesu strony przeciwnej wyrażonego w żądaniu odwołania. W ni-
niejszej sprawie powód podnosi, że wydana w trybie samokontroli zaskarżona decy-
zja jako nowa doprowadziła do pogorszenia jego sytuacji.
Argumentem, który, zdaniem Sądu Apelacyjnego, przemawia za tym, że tylko
uznanie odwołania za słuszne w całości uprawnia Prezesa do uchylenia lub zmiany
jego decyzji w całości lub w części (w zależności od odwołania i żądania odwołują-
cego), jest to, że ustawodawca zezwolił jedynie na zmianę albo uchylenie decyzji w
całości lub w części nie określając, co dzieje się z tą częścią decyzji, która również
została zaskarżona, ale odwołania w tej części Prezes nie uznał za słuszne, czyli
zamierza pozostawić tę decyzję w tym zakresie w niezmienionym kształcie; w decyzji
objętej zaskarżeniem w niniejszej sprawie jej część pierwsza dotyczy zmiany decyzji
z dnia 13 lipca 2006 r. w sprawie zmiany umowy o połączeniu sieci z dnia 19 grudnia
2002 r. w zakresie dwóch załączników nr 3 i 4, zaś w pkt II znajduje się rozstrzygnię-
cie w brzmieniu „w pozostałym zakresie pozostawiam decyzję bez zmian”, i dalej na-
stępuje przeniesienie z decyzji z dnia 13 grudnia 2006 r. warunków świadczenia
usługi hurtowego dostępu do sieci telekomunikacyjnej TP SA. Wydaje się, że przepis
art. 47959
§ 2 k.p.c. nie upoważnia Prezesa Urzędu do wydania decyzji o pozosta-
wieniu decyzji zmienianej, czyli starej, w pozostałym zakresie, czy to niezaskarżo-
nym, czy to w odniesieniu do którego odwołania nie uznano za słuszne, bez zmian.
Przepis wyraźnie stanowi o uprawnieniach w ramach samokontroli, a wśród nich nie
przewidziano pozostawienia decyzji starej w jakiejś części bez zmian i powtórzenia
jej treści. Przewidziano zmianę lub uchylenie w całości lub w części starej decyzji i
wydanie nowej w związku z uznaniem odwołania za słuszne. Wydanie nowej decyzji
o treści takiej, jak w niniejszej sprawie, powoduje, że wniesione od niej odwołanie
może koncentrować się wokół tej samej prawie argumentacji i zarzutów - z wyłącze-
niem uznanych.
Według Sądu Apelacyjnego, stanowisko powyższe jest oczywiście dotknięte
pewnym mankamentem, a mianowicie w przypadku nieuznania odwołania w całości
za słuszne, ale uwzględnienia jedynie części zarzutów i wniosków tego odwołania,
7
Prezes Urzędu nie może skorzystać z uprawnienia do zmiany albo uchylenia decyzji
w części. Przekazuje odwołanie wraz z aktami sprawy do sądu ochrony konkurencji i
konsumentów dając wyraz swojemu stanowisku w odpowiedzi na odwołanie. Jest to
równoznaczne z przeniesieniem sprawy również w części, co do której strony już się
nie różnią, na drogę postępowania sądowego, co oznacza konieczność sądowego
rozpoznawania oraz wydania rozstrzygnięcia i w tym zakresie, co jest sprzeczne z
zasadą ekonomii procesowej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
1. Przepis art. 47959
§ 2 k.p.c. stanowi, że jeżeli Prezes Urzędu uzna odwoła-
nie za słuszne, może - nie przekazując akt sądowi - uchylić albo zmienić swoją decy-
zję w całości lub w części, o czym bezzwłocznie powiadamia stronę, przesyłając jej
nową decyzję, od której stronie służy odwołanie. Zgodnie z przepisem art. 206 ust. 1
Prawa telekomunikacyjnego postępowanie przed Prezesem UKE toczy się na pod-
stawie Kodeksu postępowania administracyjnego ze zmianami wynikającymi z niniej-
szej ustawy, natomiast postępowania w sprawach odwołań i zażaleń, o których
mowa w ust. 2 i 2b, toczą się według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o
postępowaniu w sprawach gospodarczych (art. 206 ust. 3 Prawa telekomunikacyj-
nego). Oznacza to, że sprawy z zakresu regulacji telekomunikacji, a ściślej sprawy
odwołań od decyzji Prezesa Urzędu w sprawach wymienionych w art. 206 ust. 3
Prawa telekomunikacyjnego uznane zostały za sprawy gospodarcze (art. 4791
§ 2
pkt 3 k.p.c.) i rozpoznawane są w trybie postępowania odrębnego w sprawach go-
spodarczych.
2. Środek zmierzający do wszczęcia postępowania przed Sądem Ochrony
Konkurencji i Konsumentów został określony w przepisach Prawa telekomunikacyj-
nego jako odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu. Przepis art. 47960
k.p.c. określający
wymagania formalne takiego odwołania uzasadnia twierdzenie, że wymagania te są
bardzo zbliżone do wymagań pozwu. Zgodnie bowiem z tym przepisem odwołanie od
decyzji Prezesa Urzędu powinno czynić zadość wymaganiom przepisanym dla pisma
procesowego oraz zawierać oznaczenie zaskarżonej decyzji i wartości przedmiotu
sporu, przytoczenie zarzutów, zwięzłe ich uzasadnienie, wskazanie dowodów, a
także zawierać wniosek o uchylenie albo zmianę decyzji w całości lub w części. Od-
wołanie wszczyna postępowanie procesowe „od początku i na zasadach postępowa-
8
nia kontradyktoryjnego” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 maja 1991 r., III CRN
120/91, OSNCP 1992 nr 5, poz. 87; postanowienia Sądu Najwyższego: z dnia 28
czerwca 2002 r., I CKN 753/00, LEX nr 56888; z dnia 11 sierpnia 1999 r., I CKN
351/99, OSNC 2000 nr 3, poz. 47; z dnia 7 października 1998 r., I CKN 265/98, OSP
2000 nr 5, poz. 68; z 25 lutego 2004 r., III SK 42/04). Postępowanie to jednak może
być wszczęte dopiero po wyczerpaniu postępowania administracyjnego przed Preze-
sem Urzędu, czyli po wydaniu decyzji administracyjnej kończącej postępowanie w
sprawie wymienionej w art. 206 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego. Zgodnie z przepi-
sem art. 47958
§ 1 k.p.c. odwołanie od decyzji Prezesa Urzędu wnosi się za jego po-
średnictwem do sądu ochrony konkurencji i konsumentów w terminie dwutygodnio-
wym od dnia doręczenia decyzji. Ratio legis tego przepisu jest umożliwienie Preze-
sowi Urzędu skorzystania z ustawowej kompetencji do tzw. samokontroli zaskarżonej
decyzji na zasadach i w trybie określonym w przepisie art. 47959
§ 2 k.p.c. Postępo-
wanie przed Prezesem Urzędu w granicach przepisu art. 47959
§ 2 k.p.c. jest niewąt-
pliwie wstępnym etapem postępowania sądowego, lecz etapem o szczególnym, „hy-
brydowym” charakterze (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 31 stycznia 2005 r.,
SK 27/03, OTK-A 2005 nr 1, poz. 8), ponieważ w zasadzie powinno ono toczyć się w
trybie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, jako postępowanie
przed organem administracji publicznej, którym jest Prezes Urzędu, z tym wszakże
zastrzeżeniem, że decyzje podejmowane po zakończeniu tego etapu postępowania
mogą być podejmowane wyłącznie na podstawie i w granicach przepisu art. 47959
§
2 k.p.c.
3. Dla prawidłowej wykładni przepisu art. 47959
§ 2 k.p.c. istotne jest wyróżnie-
nie w nim normy określającej przesłanki zastosowania tego przepisu przez Prezesa
Urzędu oraz normy kompetencyjnej, upoważniającej Prezesa Urzędu do podjęcia
ściśle określonych rozstrzygnięć, a mianowicie do uchylenia lub zmiany swojej (do-
tychczasowej) decyzji w całości lub w części. Z treści tego przepisu wynika także, że
Prezes zmienia lub uchyla swoją decyzję dotychczasową w drodze „nowej decyzji”,
od której służy odwołanie.
4. Przesłanką czynienia przez Prezesa Urzędu użytku z kompetencji przewi-
dzianej w art. 47959
§ 2 k.p.c. jest uznanie odwołania za słuszne. Sformułowanie
„uzna odwołanie za słuszne” odbiega wprawdzie od przyjętej w Kodeksie postępo-
wania cywilnego terminologii „uwzględnia odwołanie”, jednakże ze względu na to, że
wniesienie odwołania jest czynnością procesową wszczynającą postępowanie sądo-
9
we, należy przyjąć, że uznanie odwołania za słuszne oznacza w istocie uwzględnie-
nie odwołania. Przy ocenie, czy odwołanie zostało uwzględnione (uznane za
słuszne) należy brać pod rozwagę treść żądania (wniosku) zawartego w odwołaniu.
Zgodnie z art. 47960
k.p.c. odwołanie powinno zawierać między innymi „wniosek o
uchylenie albo zmianę decyzji w całości lub w części”. Oznacza to, że gdy strona
wnosi o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości, to Prezes Urzędu nie może uznać
odwołania za słuszne tylko w części i w tym zakresie uchylić lub zmienić zaskarżonej
decyzji. Podobnie, odwołanie, w którym strona żąda uchylenia albo zmiany decyzji w
części, może być uznane za słuszne tylko w zakresie żądanym przez stronę, a zatem
Prezes Urzędu nie może uchylić lub zmienić zaskarżonej decyzji w całości lub w za-
kresie węższym od zakresu częściowego uchylenia żądanego przez stronę. Za tym
poglądem przemawia wyjątkowość instytucji samokontroli przewidzianej w przepisie
art. 47959
§ 2 k.p.c., który stanowi wprawdzie usprawiedliwione odstępstwo od zasa-
dy, że decyzje Prezesa Urzędu podlegają kontroli sądu ochrony konkurencji i konsu-
mentów, lecz jednocześnie przewidziana w nim samokontrola powinna być wykorzy-
stywana przez Prezesa Urzędu tylko wtedy, gdy prowadzi do rozstrzygnięcia
uwzględniającego w całości wnioski odwołania i argumenty na ich poparcie (por. wy-
rok Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2007 r., III SK 19/06, OSNP 2008 nr 3-4,
poz. 53). Należy ponadto podkreślić, że powyższy przepis, inaczej niż przepisy Ko-
deksu postępowania administracyjnego dotyczące odwołań od decyzji administracyj-
nych, nie zobowiązuje Prezesa Urzędu do ponownego merytorycznego rozpatrzenia
sprawy administracyjnej, tak jak gdyby była ona rozpatrywana po raz pierwszy, lecz
jedynie do ponownego rozpatrzenia sprawy w granicach wyznaczonych zakresem
zaskarżenia i wnioskami odwołania, gdy wymaga tego uznanie odwołania za słuszne
w całości. Prezes Urzędu nie działa zatem w granicach tego przepisu jako organ
quasi-odwoławczy, który nie jest związany zakresem zaskarżenia i wnioskami odwo-
łania, lecz jako organ administracji publicznej, który tylko wyjątkowo został upoważ-
niony do kontroli wydanej przez siebie decyzji w ramach postępowania sądowego
mającego za przedmiot sprawę rozstrzygniętą tą decyzją. Wyjątkowość tej instytucji
polega również na tym, że upoważnia stronę postępowania sądowego, jaką jest nie-
wątpliwie Prezes Urzędu, do zmiany lub uchylenia decyzji będącej przedmiotem tego
postępowania sądowego, co nakazuje nie tylko ścisłą wykładnię tego przepisu, ale
także uwzględnienie interesu strony przeciwnej wyrażonego w żądaniu odwołania.
Konstytucyjna zasada prawa dostępu do sądu strony przeciwnej, która złożyła od-
10
wołanie od decyzji Prezesa Urzędu, wymaga, aby Prezes Urzędu korzystał z kom-
petencji określonej w art. 47959
§ 2 k.p.c. tylko wtedy i tylko w takim zakresie, w jakim
uwzględnia żądania strony wyrażone w odwołaniu od decyzji. Nie ma bowiem wąt-
pliwości, że strona ma prawo do sprawiedliwego rozpoznania jej sprawy przez nie-
zawisły sąd, natomiast kompetencja Prezesa Urzędu do samokontroli wydanej przez
niego decyzji nie służy ochronie obiektywnego porządku prawnego, lecz wyłącznie
interesom strony odwołującej się. Strona ta ma zatem prawo domagania się od Pre-
zesa Urzędu, aby czynił użytek z tej kompetencji tylko i wyłącznie w zakresie, w jakim
prowadzi to do pełnego zaspokojenia interesu strony wyrażonego w żądaniach i
wnioskach odwołania. W wypadku, gdy uwzględnienie odwołania w zakresie, w jakim
domaga się tego strona, nie jest w ocenie Prezesa Urzędu, możliwe, wówczas powi-
nien przekazać odwołanie wraz z aktami sprawy sądowi ochrony konkurencji i kon-
sumentów. Prowadzi to do wniosku, że - mimo iż przepis art. 47959
§ 2 k.p.c. nie wy-
maga expressis verbis, aby odwołanie zostało uznane za słuszne w całości - to jed-
nak takie wymaganie jest usprawiedliwione ze względu na sens tego przepisu, który
zezwala na czynienie użytku z kompetencji do samokontroli tylko w wypadku, gdy cel
odwołania zostanie w pełni osiągnięty. Ponadto, zgodnie z intuicją językową uznanie
odwołania za słuszne oznacza, że chodzi w każdym wypadku o uwzględnienie od-
wołania w całości.
W przypadku, gdy Prezes Urzędu uzna odwołanie za słuszne, wówczas wy-
daje nową decyzję, w której - stosownie do zakresu zaskarżenia i wniosków odwoła-
nia - uchyla lub zmienia zaskarżoną decyzję w całości lub w części. Decyzja uchyla-
jąca lub zmieniająca zaskarżoną odwołaniem decyzję jest nową decyzją w rozumie-
niu przepisu art. 47959
§ 2 k.p.c. Nowa decyzja powinna rozstrzygać o całości odwo-
łania, ale tylko wtedy, gdy Prezes Urzędu uzna odwołanie w całości za uzasadnione.
Oznacza to, że gdy decyzja została zaskarżona w całości i Prezes Urzędu uznał od-
wołanie w całości za słuszne, wówczas może wydać nową decyzję, w której uchyli
lub zmieni zaskarżoną decyzję w całości. W przypadku natomiast, gdy strona za-
skarży decyzję tylko w części i Prezes Urzędu uznaje odwołanie w zaskarżonej czę-
ści w całości za słuszne, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni za-
skarżoną decyzję w części zaskarżonej. W ocenie Sądu Najwyższego nie jest do-
puszczalne wnioskowanie, że skoro Prezes Urzędu może uchylić lub zmienić zaskar-
żoną decyzję w całości lub w części, to tym samym może uznać odwołanie za
słuszne w całości lub w części. Jak bowiem wyżej wskazano, mimo że przepis art.
11
47959
§ 2 k.p.c. nie określa wprost, że Prezes Urzędu może uznać za słuszne odwo-
łanie w całości lub w części, z przedstawionej wyżej wykładni językowej, systemowej
i funkcjonalnej, wynika jednoznacznie, że Prezes Urzędu nie jest uprawniony - na
podstawie art. 47959
§ 2 k.p.c. - do uchylenia lub zmiany wydanej przez siebie decyzji
w części, gdy została zaskarżona w całości ani też do zmiany lub uchylenia zaskar-
żonej decyzji w części, gdy wprawdzie została zaskarżona odwołaniem w części,
lecz Prezes Urzędu uznał odwołanie za słuszne tylko w (węższej) części w tym sen-
sie, że uwzględnił tylko niektóre z zarzutów podniesionych w odwołaniu. Oznacza to
także, że Prezes Urzędu nie jest uprawniony do oceny decyzji w części niezaskarżo-
nej przez stronę i podejmowania w tym zakresie jakichkolwiek rozstrzygnięć.
Biorąc powyższe pod rozwagę, Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji uchwały.
========================================