V CZ 55/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:27-01-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt V CZ 55/09
POSTANOWIENIE
Dnia 24 listopada 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jan Górowski
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa R. J.
przeciwko W. B.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 listopada 2009 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Okręgowego w K.
z dnia 17 sierpnia 2009 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Wyrok Sądu Okręgowego w K. z dnia 29 stycznia 2009 r., oddalający
apelację powódki R. J., został zaskarżony przez nią skargą kasacyjną, przy czym
skargę złożył pełnomocnik ustanowiony dla niej z urzędu przez Sąd Rejonowy.
Zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 27 lipca 2009 r. zwrócony został
wniosek powódki o zwolnienie od kosztów sądowych oraz wezwano ją o uiszczenie
opłaty kasacyjnej w wysokości 2600 zł. Następnie, postanowieniami z dnia
17 sierpnia 2009 r., Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie powódki na zarządzenie
z dnia 27 lipca 2009 r. oraz odrzucił skargę kasacyjną z uwagi na jej nieopłacenie.
Powódka w zażaleniu domagała się uchylenia postanowienia odrzucającego
skargę kasacyjną, powołując się na naruszenie art. 102 ust. 1, 2 i 4 ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (u.k.s.c.) oraz art. 3986
§ 2 k.p.c.
Skarżąca twierdziła, że niesłusznie został zwrócony jej wniosek o zwolnienie
od kosztów sądowych, mimo dołączenia do niego oświadczenia o stanie rodzinnym
i majątkowym według ustalonego wzoru i w konsekwencji odrzucenie skargi
kasacyjnej było przedwczesne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Powódka była w całości zwolniona od kosztów sądowych w postępowaniu
przed sądami powszechnymi i korzystała z pomocy prawnej pełnomocnika
ustanowionego z urzędu. Uprawnienia te wygasły w postępowaniu kasacyjnym
(zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r., III CZP 142/07, OSNC
2008, nr 11, poz. 122, mającą moc zasady prawnej). Dotychczasowy pełnomocnik
legitymował swój udział w postępowaniu kasacyjnym złożeniem pełnomocnictwa
(k. 251) oraz złożył wniosek o zwolnienie powódki od kosztów sądowych w tym
postępowaniu, który został zwrócony (k. 225 i 247).
Zarządzenie z dnia 27 lipca 2009 r. nie wskazuje podstawy prawnej zwrotu,
ale nie ma wątpliwości, że był nią art. 102 ust. 4 u.k.s.c. Zwrot nie jest zaskarżalny,
ale podlega kontroli instancyjnej na podstawie art. 380 k.p.c., tu: kontroli przy
3
rozpoznawaniu zażalenia na odrzucenie skargi kasacyjnej (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2006 r., V CZ 65/06, niepubl.).
Sąd Najwyższy nie ma możliwości oceny wniosku o zwolnienie od kosztów
i załączników wobec „fizycznego” ich zwrotu (por. zapisek urzędowy – k. 225),
ale z treści zażalenia wynika, że dołączone do wniosku oświadczenie powódki
na urzędowym druku mogło być uznane za „nieaktualne”. Takie założenie należy
przyjąć w kontekście braku podstaw do jego zakwestionowania oraz z uwagi na
dołączenie do akt wielu oświadczeń powódki i innych zaświadczeń
potwierdzających niezwykle trudną sytuację życiową R. J. (k. 10-18, 22-24, 31-
32,36, 57-58, 140-141, 153-156 i 259-261).
Jeżeli do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych pełnomocnik powódki
dołączył jej oświadczenie o stanie rodzinnym, majątkowym i dochodach, nie było
podstawy prawnej do zwrotu wniosku. Zwrot a limine następuje bowiem tylko
wtedy, gdy pełnomocnik nie dołączył oświadczenia (art. 102 ust. 4 u.k.s.c.),
natomiast przedstawienie przez niego oświadczenia niezawierającego wszystkich
wymaganych danych powoduje tylko zarządzenie uzupełnienia wniosku na
podstawie art. 130 § 1 k.p.c. (zob. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca
2007 r., V CZ 11/07, OSNC 2008, nr 3, poz. 38). Taki sam efekt wywołuje
przedstawienie nieaktualnych informacji (zazwyczaj tylko niektórych).
Wypada również mieć na uwadze, że pewne informacje nie tracą na aktualności
i ta uwaga odnosi się w znacznej mierze do sytuacji życiowej R. J.
Z przedstawionych względów należy przyjąć, że zwrot wniosku powódki
o zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu kasacyjnym nie był
uzasadniony, dlatego odrzucenie jej skargi kasacyjnej okazało się przedwczesne.
Zaskarżone postanowienie podlega więc uchyleniu (art. 39816
k.p.c. w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 24 listopada 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jan Górowski
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa R. J.
przeciwko W. B.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 24 listopada 2009 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Okręgowego w K.
z dnia 17 sierpnia 2009 r.,
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Wyrok Sądu Okręgowego w K. z dnia 29 stycznia 2009 r., oddalający
apelację powódki R. J., został zaskarżony przez nią skargą kasacyjną, przy czym
skargę złożył pełnomocnik ustanowiony dla niej z urzędu przez Sąd Rejonowy.
Zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 27 lipca 2009 r. zwrócony został
wniosek powódki o zwolnienie od kosztów sądowych oraz wezwano ją o uiszczenie
opłaty kasacyjnej w wysokości 2600 zł. Następnie, postanowieniami z dnia
17 sierpnia 2009 r., Sąd Okręgowy odrzucił zażalenie powódki na zarządzenie
z dnia 27 lipca 2009 r. oraz odrzucił skargę kasacyjną z uwagi na jej nieopłacenie.
Powódka w zażaleniu domagała się uchylenia postanowienia odrzucającego
skargę kasacyjną, powołując się na naruszenie art. 102 ust. 1, 2 i 4 ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (u.k.s.c.) oraz art. 3986
§ 2 k.p.c.
Skarżąca twierdziła, że niesłusznie został zwrócony jej wniosek o zwolnienie
od kosztów sądowych, mimo dołączenia do niego oświadczenia o stanie rodzinnym
i majątkowym według ustalonego wzoru i w konsekwencji odrzucenie skargi
kasacyjnej było przedwczesne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Powódka była w całości zwolniona od kosztów sądowych w postępowaniu
przed sądami powszechnymi i korzystała z pomocy prawnej pełnomocnika
ustanowionego z urzędu. Uprawnienia te wygasły w postępowaniu kasacyjnym
(zob. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r., III CZP 142/07, OSNC
2008, nr 11, poz. 122, mającą moc zasady prawnej). Dotychczasowy pełnomocnik
legitymował swój udział w postępowaniu kasacyjnym złożeniem pełnomocnictwa
(k. 251) oraz złożył wniosek o zwolnienie powódki od kosztów sądowych w tym
postępowaniu, który został zwrócony (k. 225 i 247).
Zarządzenie z dnia 27 lipca 2009 r. nie wskazuje podstawy prawnej zwrotu,
ale nie ma wątpliwości, że był nią art. 102 ust. 4 u.k.s.c. Zwrot nie jest zaskarżalny,
ale podlega kontroli instancyjnej na podstawie art. 380 k.p.c., tu: kontroli przy
3
rozpoznawaniu zażalenia na odrzucenie skargi kasacyjnej (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2006 r., V CZ 65/06, niepubl.).
Sąd Najwyższy nie ma możliwości oceny wniosku o zwolnienie od kosztów
i załączników wobec „fizycznego” ich zwrotu (por. zapisek urzędowy – k. 225),
ale z treści zażalenia wynika, że dołączone do wniosku oświadczenie powódki
na urzędowym druku mogło być uznane za „nieaktualne”. Takie założenie należy
przyjąć w kontekście braku podstaw do jego zakwestionowania oraz z uwagi na
dołączenie do akt wielu oświadczeń powódki i innych zaświadczeń
potwierdzających niezwykle trudną sytuację życiową R. J. (k. 10-18, 22-24, 31-
32,36, 57-58, 140-141, 153-156 i 259-261).
Jeżeli do wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych pełnomocnik powódki
dołączył jej oświadczenie o stanie rodzinnym, majątkowym i dochodach, nie było
podstawy prawnej do zwrotu wniosku. Zwrot a limine następuje bowiem tylko
wtedy, gdy pełnomocnik nie dołączył oświadczenia (art. 102 ust. 4 u.k.s.c.),
natomiast przedstawienie przez niego oświadczenia niezawierającego wszystkich
wymaganych danych powoduje tylko zarządzenie uzupełnienia wniosku na
podstawie art. 130 § 1 k.p.c. (zob. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca
2007 r., V CZ 11/07, OSNC 2008, nr 3, poz. 38). Taki sam efekt wywołuje
przedstawienie nieaktualnych informacji (zazwyczaj tylko niektórych).
Wypada również mieć na uwadze, że pewne informacje nie tracą na aktualności
i ta uwaga odnosi się w znacznej mierze do sytuacji życiowej R. J.
Z przedstawionych względów należy przyjąć, że zwrot wniosku powódki
o zwolnienie od kosztów sądowych w postępowaniu kasacyjnym nie był
uzasadniony, dlatego odrzucenie jej skargi kasacyjnej okazało się przedwczesne.
Zaskarżone postanowienie podlega więc uchyleniu (art. 39816
k.p.c. w związku
z art. 3941
§ 3 k.p.c.).