II CZ 64/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:10-03-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 64/09
POSTANOWIENIE
Dnia 3 grudnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z wniosku J.S.
przy uczestnictwie K.S., S.S., J.B., T.B., P.B., F.B., Z.B. i Miasta Ł.
o rozgraniczenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 3 grudnia 2009 r.,
zażalenia uczestnika postępowania F.B.
na postanowienie Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 24 czerwca 2009 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Ł. odrzucił, jako
nieopłaconą, skargę kasacyjną uczestnika postępowania - F.B., wniesioną od
postanowienia tego Sądu wydanego w dniu 20 stycznia 2009 roku.
W motywach postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, że wniesiona przez
ustanowionego z urzędu pełnomocnika skarga kasacyjna nie była opłacona, a tym
samym, stosownie do przepisu art. 3986
§ 2 k.p.c., podlega ona odrzuceniu.
Zaznaczył również, powołując się na uchwałę siedmiu sędziów SN z dnia
5 czerwca 2008 r. sygn. akt III CZP 142/07, publ. OSNC 2009, nr 11, poz. 122,
że mimo iż uczestnik korzystał w postępowaniu przed sądem l i II instancji
z instytucji zwolnienia od kosztów sądowych w całości, to zwolnienie takie,
udzielone w toku postępowania przed sądowi powszechnymi, nie obejmuje
postępowania kasacyjnego.
W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej skarżący
zarzucił naruszenie art. 3986
§ 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie.
Podniósł, że Sąd Okręgowy błędnie zaniechał rozpoznania wniesionego przez
uczestnika wniosku o zwolnienie go od kosztów postępowania wywołanego
wniesieniem skargi kasacyjnej orzekając wyłącznie w przedmiocie przyznania mu
pełnomocnika z urzędu.
Zaznaczył również, że przepisy k.p.c. nie przewidują możliwości
ustanowienia pełnomocnika z urzędu bez uprzedniego zwolnienia strony od
kosztów sądowych, a tym samy wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu
zawiera w sobie implicite żądanie zwolnienia od kosztów sądowych.
W konsekwencji „nieporadnie sformułowane pismo" skarżącego zawierające
żądanie ustanowienia pełnomocnika z urzędu - w jego ocenie - powinno być
potraktowane przez Sąd Okręgowy jako wniosek o zwolnienie od kosztów
sądowych i ustanowienie adwokata z urzędu.
W konkluzji zażalenia skarżący wniósł o uchylenie w całości postanowienia
o odrzuceniu skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
3
Zgodnie z art. 3986
§ 2 k.p.c. nie opłacenie lub nienależyte opłacenie skargi
kasacyjnej stanowi podstawę do jej odrzucenia przez sąd drugiej instancji.
Wniesiona przez skarżącego skarga kasacyjna nie była opłacona, a zatem słusznie
została odrzucona.
W pierwszej kolejności podnieść należy, że nie ma racji pełnomocnik
skarżącego podnosząc, iż Sąd Okręgowy, mimo zgłaszanych wniosków, nie orzekł
w przedmiocie zwolnienia F.B. od kosztów postępowania kasacyjnego. Analiza akt
sprawy wskazuje bowiem, że skarżący nie złożył stosownego wniosku, a zatem
Sąd Okręgowy, związany żądaniem strony ograniczającym się wyłącznie do
ustanowienia pełnomocnika z urzędu (k. 970 i k. 974 akt), prawidłowo nie orzekał
przedmiocie zwolnienia od kosztów postępowania kasacyjnego.
Zgodnie z art. 117 § 1 k.p.c. warunkiem ustanowienia dla strony przez sąd
pełnomocnika z urzędu jest złożenie przez nią stosownego wniosku, sąd bowiem
nie może uczynić tego z urzędu (por. m.in. postanowienie SN z dnia 15 listopada
1967 r., sygn. akt III PRN 73/67, publ. NP. 1968, nr 9, s. 1377; wyrok SN z dnia
6 listopada 1996, sygn. akt II UKN 7/96, publ. OSNAPiUS 1997, nr 11, poz. 200;
wyrok SN z dnia 16 grudnia 1997 r., sygn. akt II UKN 404/97, publ. OSNAPiUS
1998, nr 21, poz. 641). Tym samym, brak złożonego przez skarżącego wniosku
o zwolnienie go od kosztów postępowania kasacyjnego wyłączał możliwość
orzekania przez Sąd w tym przedmiocie.
Nie ma również racji skarżący podnosząc, że ustanowienie pełnomocnika
z urzędu, ze względu na treść art. 117 § 1 k.p.c., wymagało od sądu uprzedniego
zwolnienia skarżącego od kosztów sądowych. Skarżący pomija bowiem
okoliczność, że w następstwie wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 16 czerwca 2008 roku, sygn. akt P 37/07, publ. OTK-A 2008, nr 5, poz. 80
nastąpiła zmiana treści art. 117 § 1 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, w brzmieniu
obowiązującym po dniu wejścia w życie przywołanego orzeczenia Trybunału
Konstytucyjnego, tj. po dniu 26 czerwca 2008 r., mającym zastosowanie
w przedmiotowym stanie faktycznym, warunkiem ustanowienia przez sąd
pełnomocnika z urzędu nie jest uprzednie zwolnienie strony od kosztów
postępowania w całości lub w części.
4
Z tych też względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c.
w związku z art. 3941
k.p.c. postanowił jak w sentencji.
POSTANOWIENIE
Dnia 3 grudnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z wniosku J.S.
przy uczestnictwie K.S., S.S., J.B., T.B., P.B., F.B., Z.B. i Miasta Ł.
o rozgraniczenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 3 grudnia 2009 r.,
zażalenia uczestnika postępowania F.B.
na postanowienie Sądu Okręgowego w Ł.
z dnia 24 czerwca 2009 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Okręgowy w Ł. odrzucił, jako
nieopłaconą, skargę kasacyjną uczestnika postępowania - F.B., wniesioną od
postanowienia tego Sądu wydanego w dniu 20 stycznia 2009 roku.
W motywach postanowienia Sąd Okręgowy wskazał, że wniesiona przez
ustanowionego z urzędu pełnomocnika skarga kasacyjna nie była opłacona, a tym
samym, stosownie do przepisu art. 3986
§ 2 k.p.c., podlega ona odrzuceniu.
Zaznaczył również, powołując się na uchwałę siedmiu sędziów SN z dnia
5 czerwca 2008 r. sygn. akt III CZP 142/07, publ. OSNC 2009, nr 11, poz. 122,
że mimo iż uczestnik korzystał w postępowaniu przed sądem l i II instancji
z instytucji zwolnienia od kosztów sądowych w całości, to zwolnienie takie,
udzielone w toku postępowania przed sądowi powszechnymi, nie obejmuje
postępowania kasacyjnego.
W zażaleniu na postanowienie o odrzuceniu skargi kasacyjnej skarżący
zarzucił naruszenie art. 3986
§ 2 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie.
Podniósł, że Sąd Okręgowy błędnie zaniechał rozpoznania wniesionego przez
uczestnika wniosku o zwolnienie go od kosztów postępowania wywołanego
wniesieniem skargi kasacyjnej orzekając wyłącznie w przedmiocie przyznania mu
pełnomocnika z urzędu.
Zaznaczył również, że przepisy k.p.c. nie przewidują możliwości
ustanowienia pełnomocnika z urzędu bez uprzedniego zwolnienia strony od
kosztów sądowych, a tym samy wniosek o ustanowienie pełnomocnika z urzędu
zawiera w sobie implicite żądanie zwolnienia od kosztów sądowych.
W konsekwencji „nieporadnie sformułowane pismo" skarżącego zawierające
żądanie ustanowienia pełnomocnika z urzędu - w jego ocenie - powinno być
potraktowane przez Sąd Okręgowy jako wniosek o zwolnienie od kosztów
sądowych i ustanowienie adwokata z urzędu.
W konkluzji zażalenia skarżący wniósł o uchylenie w całości postanowienia
o odrzuceniu skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
3
Zgodnie z art. 3986
§ 2 k.p.c. nie opłacenie lub nienależyte opłacenie skargi
kasacyjnej stanowi podstawę do jej odrzucenia przez sąd drugiej instancji.
Wniesiona przez skarżącego skarga kasacyjna nie była opłacona, a zatem słusznie
została odrzucona.
W pierwszej kolejności podnieść należy, że nie ma racji pełnomocnik
skarżącego podnosząc, iż Sąd Okręgowy, mimo zgłaszanych wniosków, nie orzekł
w przedmiocie zwolnienia F.B. od kosztów postępowania kasacyjnego. Analiza akt
sprawy wskazuje bowiem, że skarżący nie złożył stosownego wniosku, a zatem
Sąd Okręgowy, związany żądaniem strony ograniczającym się wyłącznie do
ustanowienia pełnomocnika z urzędu (k. 970 i k. 974 akt), prawidłowo nie orzekał
przedmiocie zwolnienia od kosztów postępowania kasacyjnego.
Zgodnie z art. 117 § 1 k.p.c. warunkiem ustanowienia dla strony przez sąd
pełnomocnika z urzędu jest złożenie przez nią stosownego wniosku, sąd bowiem
nie może uczynić tego z urzędu (por. m.in. postanowienie SN z dnia 15 listopada
1967 r., sygn. akt III PRN 73/67, publ. NP. 1968, nr 9, s. 1377; wyrok SN z dnia
6 listopada 1996, sygn. akt II UKN 7/96, publ. OSNAPiUS 1997, nr 11, poz. 200;
wyrok SN z dnia 16 grudnia 1997 r., sygn. akt II UKN 404/97, publ. OSNAPiUS
1998, nr 21, poz. 641). Tym samym, brak złożonego przez skarżącego wniosku
o zwolnienie go od kosztów postępowania kasacyjnego wyłączał możliwość
orzekania przez Sąd w tym przedmiocie.
Nie ma również racji skarżący podnosząc, że ustanowienie pełnomocnika
z urzędu, ze względu na treść art. 117 § 1 k.p.c., wymagało od sądu uprzedniego
zwolnienia skarżącego od kosztów sądowych. Skarżący pomija bowiem
okoliczność, że w następstwie wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 16 czerwca 2008 roku, sygn. akt P 37/07, publ. OTK-A 2008, nr 5, poz. 80
nastąpiła zmiana treści art. 117 § 1 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, w brzmieniu
obowiązującym po dniu wejścia w życie przywołanego orzeczenia Trybunału
Konstytucyjnego, tj. po dniu 26 czerwca 2008 r., mającym zastosowanie
w przedmiotowym stanie faktycznym, warunkiem ustanowienia przez sąd
pełnomocnika z urzędu nie jest uprzednie zwolnienie strony od kosztów
postępowania w całości lub w części.
4
Z tych też względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 39814
k.p.c.
w związku z art. 3941
k.p.c. postanowił jak w sentencji.