II CZ 96/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:27-08-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt II CZ 96/09
POSTANOWIENIE
Dnia 18 lutego 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie ze skargi R. F.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem
Sądu Okręgowego w P. z dnia 24 października 2009 r.,
sygn. akt II Ca (...)
w sprawie z wniosku S. S.
przy uczestnictwie T. S. i R. F.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 18 lutego 2010 r.,
zażalenia uczestniczki postępowania R. F.
na postanowienie Sądu Okręgowego w P.
z dnia 7 września 2009 r., sygn. akt XV Ca (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w P. postanowieniem z dnia 7 września 2009 r. odrzucił skargę
uczestniczki postępowania R. F. o wznowienie postępowania w sprawie o podział
majątku wspólnego jako nieopartą na ustawowej podstawie wznowienia.
W zażaleniu na to postanowienie skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego
postanowienia i uwzględnienie skargi o wznowienie postępowania ewentualnie o
2
uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art.
401- 404 k.p.c. nie oznacza oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli
już z samego jej uzasadnienia wynika, że podnoszona podstawa nie zachodzi. Taka
skarga, nie oparta na ustawowej podstawie wznowienia, podlega odrzuceniu (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/99, OSNP
2001, nr 4, poz. 133).
Artykuł 401 pkt 2 k.p.c. uzależnia dopuszczalność wznowienia od występowania
związku pomiędzy naruszeniem przepisów prawa, a pozbawieniem strony możności
działania, jako przesłanki wznowienia. Strona zostaje pozbawiona możności działania
tylko wtedy, gdy znalazła się w takiej sytuacji, która uniemożliwia, a nie tylko utrudniła
lub ograniczyła popieranie przed sądem dochodzonych żądań (uzasadnienie
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/00, OSNP
2001, nr 4, poz. 133). Taka zaś sytuacja nie miała miejsca w przedmiotowej sprawie, na
co zresztą zwrócił uwagę pełnomocnik uczestniczki wskazując w zażaleniu, że nie była
ona pozbawiona możności brania udziału w postępowaniu. Przedmiotem działu, od
złożenia wniosku było gospodarstwo rolne położone w K. w skład którego wchodziły
działki nr 268, 254, 288 i 274 o pow. 13,83 ha objęte księgą wieczystą nr 3573. Przy
dziale złożonym, nieprecyzyjne oznaczenie jego przedmiotu, nie mogło oznaczać, że
skarżąca była pozbawiona instancji sądowej.
Możliwość wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 2 jest uzależniona
od zaistnienia łącznie trzech przesłanek:
- wykrycia po uprawomocnieniu się wyroku nowych okoliczności faktycznych lub
środków dowodowych, które istniały w toku postępowania, ale nie zostały w nim
powołane,
- możliwości ich wpływu na wynik sprawy,
- niemożności skorzystania z nich przez stronę w poprzednim postępowaniu.
Ocena, że strona nie mogła w poprzednim postępowaniu powołać określonych
okoliczności faktycznych i środków dowodowych, powinna być, w świetle stanowiska
judykatury, dokonywana według wzorca obiektywnego. Obowiązkiem strony powołującej
się na nowe dowody, jako na przesłankę skargi o wznowienie postępowania, jest
oznaczenie okoliczności faktycznych, które za pomocą środka dowodowego zamierza
3
wykazać. Sąd nie może bowiem samodzielnie rekonstruować zakresu okoliczności
faktycznych, których wykazaniu ma służyć przeprowadzenie wnioskowanego w skardze
dowodu (zob. postanowienie SN z dnia 18 kwietnia 2007 r., V CZ 28/07, niepubl.).
Skarżąca nie dopełniła tego wymagania.
Poza tym skarga o wznowienie postępowania nie może opierać się na zarzucie
wadliwej oceny dowodów i okoliczności faktycznych w sprawie, której dotyczy skarga
(postanowienia SN: z dnia 22 maja 2003 r., IV CKN 163/01, niepubl. i z dnia 5 września
2003 r., II CO 14/03, niepubl.).
W postanowieniu z dnia 4 kwietnia 2007 r. (V CZ 25/27, niepubl.), Sąd Najwyższy
wyjaśnił, że nawet wadliwość orzeczenia wynikająca z obrazy prawa materialnego nie
może być kwalifikowana jako ustawowa podstawa wznowienia postępowania, a do tego
w istocie zmierzała uczestniczka. Wskazanie przez skarżącą, że przepisy przyjęte za
podstawę orzeczenia zostały następnie inaczej zinterpretowane w dokumencie
Rządowego Centrum Legislacji nie uzasadnia wznowienia postępowania na podstawie
art. 403 § 2 k.p.c. (por. postanowienie SN z dnia 4 stycznia 2007 r., V CZ 109/06,
niepubl., oraz postanowienie SN z dnia 29 stycznia 2008 r., IV CZ 2/08, niepubl.).
Nie można przyjąć istnienia ustawowej podstawy wznowienia postępowania w
sytuacji, gdy zainteresowana dowiedziała się ze środków masowego przekazu, w tym
przypadku z pisma Rządowego Centrum Legislacji z dnia 21 maja 2009 r., że prawo
wspólnotowe nie ma zastosowania w sprawie o podział majątku, dział spadku czy
zniesienie współwłasności. Odmienna ocena prawna nie jest ani środkiem dowodowym
ani okolicznością faktyczną. Przede wszystkim jednak, jak wynika z uzasadnienia
postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 24 października 2006 r. Sąd rozstrzygając
sprawę zastosował prawo polskie.
Z tych względów zażalenie podlega oddaleniu (art. 39814
w związku z art. 3941
§
3 k.p.c.).
POSTANOWIENIE
Dnia 18 lutego 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSN Krzysztof Pietrzykowski
w sprawie ze skargi R. F.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym postanowieniem
Sądu Okręgowego w P. z dnia 24 października 2009 r.,
sygn. akt II Ca (...)
w sprawie z wniosku S. S.
przy uczestnictwie T. S. i R. F.
o podział majątku wspólnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 18 lutego 2010 r.,
zażalenia uczestniczki postępowania R. F.
na postanowienie Sądu Okręgowego w P.
z dnia 7 września 2009 r., sygn. akt XV Ca (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Sąd Okręgowy w P. postanowieniem z dnia 7 września 2009 r. odrzucił skargę
uczestniczki postępowania R. F. o wznowienie postępowania w sprawie o podział
majątku wspólnego jako nieopartą na ustawowej podstawie wznowienia.
W zażaleniu na to postanowienie skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego
postanowienia i uwzględnienie skargi o wznowienie postępowania ewentualnie o
2
uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art.
401- 404 k.p.c. nie oznacza oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli
już z samego jej uzasadnienia wynika, że podnoszona podstawa nie zachodzi. Taka
skarga, nie oparta na ustawowej podstawie wznowienia, podlega odrzuceniu (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/99, OSNP
2001, nr 4, poz. 133).
Artykuł 401 pkt 2 k.p.c. uzależnia dopuszczalność wznowienia od występowania
związku pomiędzy naruszeniem przepisów prawa, a pozbawieniem strony możności
działania, jako przesłanki wznowienia. Strona zostaje pozbawiona możności działania
tylko wtedy, gdy znalazła się w takiej sytuacji, która uniemożliwia, a nie tylko utrudniła
lub ograniczyła popieranie przed sądem dochodzonych żądań (uzasadnienie
postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/00, OSNP
2001, nr 4, poz. 133). Taka zaś sytuacja nie miała miejsca w przedmiotowej sprawie, na
co zresztą zwrócił uwagę pełnomocnik uczestniczki wskazując w zażaleniu, że nie była
ona pozbawiona możności brania udziału w postępowaniu. Przedmiotem działu, od
złożenia wniosku było gospodarstwo rolne położone w K. w skład którego wchodziły
działki nr 268, 254, 288 i 274 o pow. 13,83 ha objęte księgą wieczystą nr 3573. Przy
dziale złożonym, nieprecyzyjne oznaczenie jego przedmiotu, nie mogło oznaczać, że
skarżąca była pozbawiona instancji sądowej.
Możliwość wznowienia postępowania na podstawie art. 403 § 2 jest uzależniona
od zaistnienia łącznie trzech przesłanek:
- wykrycia po uprawomocnieniu się wyroku nowych okoliczności faktycznych lub
środków dowodowych, które istniały w toku postępowania, ale nie zostały w nim
powołane,
- możliwości ich wpływu na wynik sprawy,
- niemożności skorzystania z nich przez stronę w poprzednim postępowaniu.
Ocena, że strona nie mogła w poprzednim postępowaniu powołać określonych
okoliczności faktycznych i środków dowodowych, powinna być, w świetle stanowiska
judykatury, dokonywana według wzorca obiektywnego. Obowiązkiem strony powołującej
się na nowe dowody, jako na przesłankę skargi o wznowienie postępowania, jest
oznaczenie okoliczności faktycznych, które za pomocą środka dowodowego zamierza
3
wykazać. Sąd nie może bowiem samodzielnie rekonstruować zakresu okoliczności
faktycznych, których wykazaniu ma służyć przeprowadzenie wnioskowanego w skardze
dowodu (zob. postanowienie SN z dnia 18 kwietnia 2007 r., V CZ 28/07, niepubl.).
Skarżąca nie dopełniła tego wymagania.
Poza tym skarga o wznowienie postępowania nie może opierać się na zarzucie
wadliwej oceny dowodów i okoliczności faktycznych w sprawie, której dotyczy skarga
(postanowienia SN: z dnia 22 maja 2003 r., IV CKN 163/01, niepubl. i z dnia 5 września
2003 r., II CO 14/03, niepubl.).
W postanowieniu z dnia 4 kwietnia 2007 r. (V CZ 25/27, niepubl.), Sąd Najwyższy
wyjaśnił, że nawet wadliwość orzeczenia wynikająca z obrazy prawa materialnego nie
może być kwalifikowana jako ustawowa podstawa wznowienia postępowania, a do tego
w istocie zmierzała uczestniczka. Wskazanie przez skarżącą, że przepisy przyjęte za
podstawę orzeczenia zostały następnie inaczej zinterpretowane w dokumencie
Rządowego Centrum Legislacji nie uzasadnia wznowienia postępowania na podstawie
art. 403 § 2 k.p.c. (por. postanowienie SN z dnia 4 stycznia 2007 r., V CZ 109/06,
niepubl., oraz postanowienie SN z dnia 29 stycznia 2008 r., IV CZ 2/08, niepubl.).
Nie można przyjąć istnienia ustawowej podstawy wznowienia postępowania w
sytuacji, gdy zainteresowana dowiedziała się ze środków masowego przekazu, w tym
przypadku z pisma Rządowego Centrum Legislacji z dnia 21 maja 2009 r., że prawo
wspólnotowe nie ma zastosowania w sprawie o podział majątku, dział spadku czy
zniesienie współwłasności. Odmienna ocena prawna nie jest ani środkiem dowodowym
ani okolicznością faktyczną. Przede wszystkim jednak, jak wynika z uzasadnienia
postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 24 października 2006 r. Sąd rozstrzygając
sprawę zastosował prawo polskie.
Z tych względów zażalenie podlega oddaleniu (art. 39814
w związku z art. 3941
§
3 k.p.c.).